2 - 02 - 2025
عقب ماندن ایران از رقابت منطقهای
نادر نینوایی- آمار اخیر منتشر شده از گردشگری دو کشور همسایه ایران یعنی قطر و ترکیه، حاوی پیامی مهم برای کشور است. این دو کشور به مدد برنامهریزی صحیح، روابط دیپلماتیک مطلوب با جهان و البته به سبب سرمایهگذاریهای هنگفتی که در بخش زیرساختهای حملونقل و گردشگری داشتهاند، توانستهاند به رکوردهایی جدید در زمینه جذب گردشگر و درآمدزایی از این محل دست یابند.
ایران اما مسیر متفاوتی را رفته است؛ تحریم ایرانایر، کمبود پروازها و قدیمی بودن ناوگان هوایی تبدیل به پاشنهآشیل گردشگری کشور شده است. از سوی دیگر وضعیت در حوزه حملونقل ریلی هم چندان مطلوب نیست و حتی مردم داخل کشور از کمبود بلیت قطارها و پر شدن سریع ظرفیت در هنگام اعلام پیشفروشها گلایهمندند.
در زمینه تامین اقامتگاه هم باید اذعان داشت که فاصله ایران با اهداف تعیینشده در برنامه هفتم توسعه بسیار زیاد است و کشور باید اقدامی عاجل برای ساخت 500 هتل تا پایان زمان برنامه کند که با توجه به بوروکراسی پیچیده اعطای تسهیلات و ضریب اشغال پایین هتلها که میل به سرمایهگذاری را به شدت کاهش داده است، تحقق آن بعید به نظر میرسد. در نهایت وضعیت دیپلماتیک کشور نیز چندان مطلوب نیست و تنشها بر سر برنامه هستهای، ورود ترامپ به کاخ سفید، تنشهای منطقهای و مجموعهای از عوامل دیگر موجب شده که حتی بعضی از کشورها هشدارهایی در خصوص سفر به ایران صادر کنند.
در این گزارش سعی میکنیم نگاهی به عملکرد دو کشور قطر و ترکیه داشته باشیم و ببینیم که این کشورها چه عملکردی داشتهاند و چگونه توانستهاند از مسیر گردشگری، درآمد ارزی هنگفتی را به سمت خود سرازیر کنند.
رکورد 1/61 میلیارد دلار گردشگری ترکیه
ترکیه در سال گذشته رکورد 1/61میلیارد دلار درآمد از بخش گردشگری کسب کرد که یک دستاورد قابلتوجه برای این کشور محسوب میشود.
براساس محاسبات موسسه آمار ترکیه، درآمد گردشگری این کشور در سال2024 نسبت به سال قبل 3/8درصد افزایش یافته است.
این گزارش نشان میدهد که 5/60میلیارد دلار از این درآمد از طریق گردشگران ورودی و 4/606میلیون دلار از سفرهای داخلی به دست آمده است. شایان ذکر است، 9/64درصد از بازدیدکنندگان برای گردشگری، ورزش و رویدادهای فرهنگی به ترکیه آمدهاند، در حالی که 17درصد شهروندان ترکیه مقیم خارج از کشور هم به این کشور سفر کردهاند.
مهم است توجه داشته باشیم که وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه هدف بلندپروازانهای برای جذب 60میلیون گردشگر تا سال 2024 و کسب درآمد 60میلیارد دلاری از گردشگری تعیین کرده است. با این حال، در اواسط سال، مهمت نوری ارسوی، وزیر فرهنگ و گردشگری هدف را اصلاح کرد و تعداد گردشگران را به 61میلیون افزایش داد. نتایج گزارش شده امروز فراتر از انتظارات قبلی بود و جذابیت رو به رشد این کشور به عنوان یک مقصد گردشگری جهانی را برجسته کرد.
این افزایش درآمد گردشگری در حالی اتفاق میافتد که ترکیه سرمایهگذاریهای قابلتوجهی در زیرساختها، از جمله گسترش فرودگاهها، هتلهای مجلل و بهبود شبکههای حملونقل انجام داده است تا این کشور به یک مقصد قابل دسترستر و جذابتر برای بازدیدکنندگان بینالمللی تبدیل شود.
رکورد جدید گردشگری قطر
گردشگری کشور کوچک قطر هم برای سال2024 از 5میلیون بازدیدکننده ورودی فراتر رفت. افزایش سرمایهگذاریها در گردشگری و جاهطلبیهای قطر، این کشور را به عنوان یک مقصد سفر جهانی مطرح کرده است.
بخش گردشگری قطر سال2024 را با دستاوردهای استثنایی به پایان رسانده که نشاندهنده نفوذ روزافزون آن در صحنه جهانی است. این کشور به نقاط عطف قابل توجهی دست یافت و 97/10میلیارد دلار برای صنعت گردشگری خود هزینه کرده که این به معنای افزایش
ابل توجه و 38درصدی نسبت به سال قبل است. این افزایش همچنین نشاندهنده جذابیت قطر و ابتکارات موفقیتآمیز اجرا شده برای تقویت اقتصاد گردشگری این کشور است.
در نتیجه این رویکرد در سال2024، تعداد کل بازدیدکنندگان بینالمللی قطر برای اولینبار از 5میلیون بازدیدکننده فراتر رفته است. این کشور کوچک در مجموع 5میلیون و 76هزار و 640گردشگر ورودی داشته است که در مقایسه با رقم 4میلیون و 46هزار و 281گردشگر ورودی در سال2023، رشد چشمگیر 25درصدی را نشان میدهد. قطر تنها در ماه دسامبر، از 594هزار و79بازدیدکننده استقبال کرد که معادل 6/14درصد افزایش نسبت به سال قبل و افزایش 74هزار بازدیدکننده اضافی نسبت به ماه نوامبر بود. بخش مهماننوازی قطر به طور قابلتوجهی در این موفقیت سهیم است و کمک کرده که برای اولینبار به مرز بیش از 10میلیون شب اقامت برسند. این رشد را میتوان به ورود گسترده مسافران خارجی نسبت داد، در تشریح آمار گردشگری ورودی قطر باید گفت 48هزار نفر از طریق هوا و 35هزار نفر از طریق زمینی در مدت زمان مورد اشاره وارد این کشور شدهاند که نشان دهنده شیوههای متنوع دسترسی به این کشور است.
جمعیتشناسی بازدیدکنندگان از قطر هم جذابیتهای چندوجهی ایجاد شده برای این کشور را نشان میدهد. اتباع شورای همکاری خلیج فارس 41درصد از بازدیدکنندگان را تشکیل میدهند و 59درصد دیگر از بازارهای کلیدی بینالمللی مختلف هستند. پنج کشور برتر شناسایی شده برای گردشگری قطر هم شامل عربستان سعودی، هند، بریتانیا، آلمان و ایالاتمتحده است.
رویدادهای مهم برای جهش ورود بازدیدکنندگان بسیار مهم بودند و از رویدادهای مهمی مانند جام ملتهای آسیا که قبلا میزبانی شد، مسابقات جایزه بزرگ فرمول یک قطر، فصل امیدوارکننده کشتیهای دریایی 2025-2024 و تعطیلات مدارس از نوامبر که منجر به ثبت تعداد بازدیدکنندگان شد، بسیار مهم بود.
سعد بن علی الخرجی، رییس گردشگری قطر این موفقیت را ستود و اظهار داشت: «پیش از
5 میلیون بازدیدکننده در سال2024 یک دستاورد برجسته است.» وی افزود: «همانطور که به آینده مینگریم، همچنان متعهد به افزایش تعداد بازدیدکنندگان و دستیابی به اهداف بلندپروازانه خود هستیم.» سهبرابر شدن تعداد بازدیدکنندگان و افزایش قابل توجه سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی تا سال2030 از جمله اهداف تعیین شده برای گردشگری قطر است.
سایه روشن رقابت منطقهای
نگاهی به برنامهها و البته عملکرد دو کشور ترکیه و قطر گویای آن است که ایران در رقابت منطقهای در حوزه گردشگری از این دو کشور عقب مانده است.
درآمد گردشگری ترکیه تقریبا دو برابر درآمد نفتی ایران بوده است و حتی اگر تعداد گردشگر ورودی به ایران را با استناد به گزارش وزارت گردشگری 6میلیون و 300هزار نفر فرض کنیم، باز هم باید اذعان داشت که کشور کوچک قطر به نسبت وسعت و جاذبههای گردشگری محدودش، عملکرد به مراتب موفقتری از ایران داشته است. افزون بر این عمده گردشگران ورودی به ایران از کشورهای نهچندان متمول عراق و افغانستان است در حالی که قطر 59درصد گردشگران خود را از بازار بینالمللی نظیر بریتانیا، آلمان و ایالاتمتحده جذب کرده است.
با این همه نگاهی به جاذبههای متعدد ایران در حوزه میراث فرهنگی و طبیعی مشخص میکند در صورت رفع تنشهای دیپلماتیک، ایجاد زیرساختهای حملونقل و اقامت و برطرف شدن سایر معضلات صنعت گردشگری کشور میتوان حتی با برنامهای کوتاهمدت صنعت گردشگری ایران را به درآمدزایی قابل توجهی رساند. تحقق این مهم اما در گرو رفع چالشها و حرکت پرشتاب در مسیر توسعه این صنعت سبز است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد