ضعف واقع‌بینی دولت

گروه بازرگانی- تکانه‌های افزایش قیمت بنزین به اتاق بازرگانی تهران هم رسید. به باور بسیاری از کارشناسان بخش‌خصوصی، اصلاح قیمت در حوزه حامل‌های انرژی از جمله بنزین امری اجتناب‌ناپذیر است اما اگر طرح‌های اتاق بازرگانی درباره بنزین و ارز بد یا اشتباه اجرا شده است، تقصیر بخش خصوصی نیست. به عبارت دیگر فعالان اتاق بازرگانی معتقدند که باید قیمت ارز واقعی شود و اصلاح در ساختار اقتصادی کشور با اصلاح برخی قیمت‌ها همچون قیمت بنزین آغاز شود اما اقدامات ناگهانی دولت در این حوزه مطابق با پیشنهادات اتاق بازرگانی نبوده و به همین دلیل است که اعتراض مردم را به دنبال داشته است. در صورتی که اگر دولت با بهره گرفتن از نظرات بخش خصوصی این سیاست‌ها را اجرایی می‌کرد، چنین انتقاداتی شکل نمی‌گرفت. اما بار دیگر شاهد این بودیم که با وجود اظهارنظرهای گوناگون دولتمردان در مورد توجه به جایگاه بخش خصوصی، باز هم اقداماتی در دستور کار قرار گرفت که در آن اظهارنظرهای بخش خصوصی نادیده گرفته شده بود. این در حالی است که در شرایط فعلی عده‌ای معتقدند که موافقت بخش خصوصی با افزایش قیمت ارز و بنزین منجر به شکل‌گیری چنین تصمیماتی شده است. در همین خصوص رییس اتاق بازرگانی تهران در نشست هیات نمایندگان این اتاق به صراحت اعلام کرد «طرحی که در مورد بنزین و پرداخت یارانه آن به اجرا درآمده طرح اتاق نیست». به گفته مسعود خوانساری‌، یکی از طرح‌های اتاق بازرگانی تهران طرح بنزین خاص بود که اگر آن طرح اجرا می‌شد نه‌تنها مخالفتی به وجود نمی‌آمد بلکه همه از آن استقبال می‌کردند.
نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: ما هیچ وقت نگفتیم بنزین و ارز را گران کنید بلکه گفتیم واقعیت‌ها دیده شود زیرا اگر واقعیت‌ها در یک پروسه و فرآیند دیده شود، حتما مشکلات اقتصادی حل می‌شود. رییس اتاق بازرگانی معتقد است در شرایط فعلی که صادرات نداریم و یارانه هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی پرداخت می‌شود، مشخص نیست که چگونه باید صنعت و تولید را چرخاند.
در نشست اتاق بازرگانی تهران علاوه بر بررسی و اظهارنظر در مورد تحولات جدیدی که در اقتصاد کشور به وجود آمده به پیمان تجاری ایران و اوراسیا نیز اشاره شد. به گفته معاون وزیر جهادکشاورزی، از ۵ آبان، ایران تخفیفات به صادر‌کنندگان کشورهای عضو اوراسیا را آغاز کرده است، اما در مورد تخفیفاتی که پنج کشور اوراسیا به صادرکنندگان ایرانی می‌دهند، حرف‌های ضد و نقیضی گفته می‌شود. در این خصوص همچنین برخی از کارشناسان اعلام کردند اگرچه توافقنامه‌های تجاری جاده‌ای دوطرفه است که باید توافق‌ها در آن به نفع دو طرف باشد اما برخی از مدیران در کشور ما فکر می‌کنند در توافقنامه تنها باید امتیاز بدهند. این در حالی است که توافقنامه مانند یک چاه مشترک نفتی است که هر طرف زودتر از تعرفه‌های پایین کالاها بهره ببرد بازی را برده است. حال اگر در ارسال کالا، حمل‌ونقل و برگشت پول توازن لازم وجود نداشته باشد ما عملا فرصت را به طرف مقابل می‌دهیم.
با این حال رییس سازمان توسعه تجارت ایران معتقد است که تجار باید برای استفاده از تخفیف‌های اوراسیا مدارک خود را تکمیل کنند. به گفته حمید زادبوم، بر اساس یک بند از موافقتنامه اوراسیا، اگر تاجری موفق به استفاده از تخفیف‌های معین در این توافقنامه نشود، بعدا می‌تواند مبلغ گمرکی اضافه پرداخت شده را مطالبه و دریافت کند.
لزوم صحت‌سنجی تعهدات اوراسیا
معاون وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه ۵ آبان امسال تعرفه‌های ترجیحی ایران و اوراسیا اجرایی شد، گفت: باید نحوه اجرای تعهدات اتحادیه اوراسیا در قبال صادر‌کنندگان ایرانی صحت‌سنجی شود. علی‌اکبر مهرفرد افزود: از ۵ آبان، ایران تخفیفات به صادر‌کنندگان کشورهای عضو اوراسیا را آغاز کرده است، اما در مورد تخفیفاتی که پنج کشور اوراسیا به صادر‌کنندگان ایرانی می‌دهند، حرف‌های ضد و نقیضی گفته می‌شود.
وی با بیان اینکه برخی صادرکنندگان اعلام می‌کنند از تخفیفات تعرفه ترجیحی برخوردار شده‌اند و برخی دیگر آن را رد می‌کنند، اضافه کرد: طی مدتی که از اجرایی شدن تعرفه‌های ترجیحی میان ایران و اوراسیا می‌گذرد، ۱۶ میلیون دلار صادرات به این کشورها داشته‌ایم که باید مسوولان ذی‌ربط گزارش دهند که آیا صادر‌کنندگان ایرانی از این تخفیفات برخوردار شده‌اند یا خیر و اینکه برای چه تعداد از صادر‌کنندگان این تخفیفات اعمال شده است.
مهرفرد گفت: در حالی که طرف ایرانی تخفیفات را برای صادر‌کنندگان کشورهای عضو اوراسیا از جمله صادر‌کنندگان روسی اعمال می‌کند باید پیگیری و مشخص شود اگر طرف اوراسیا به تعهدات خود عمل نمی‌کند، طرف ایرانی نیز اجرای تعهدات و اعمال تخفیفات را متوقف کند.
دهک‌های بالا بیشتر یارانه می‌گیرند
رییس اتاق بازرگانی تهران نیز در این نشست با بیان اینکه اتاق بازرگانی تهران در مورد بنزین و ارز طرح‌هایی را ارائه کرده است،‌ گفت: اگر این طرح‌ها بعد از مدت طولانی و به شکلی غیر از آنچه که اتاق ارائه کرده است اجرا و مشکلاتی را ایجاد کرده است مقصر آن، اتاق بازرگانی نیست.
مسعود خوانساری با اشاره به تصمیمات دولت در خصوص افزایش قیمت بنزین، ‌گفت: اتاق بازرگانی تهران چند طرح در مورد تغییر در قیمت بنزین و پرداخت یارانه در این خصوص پیش از این ارائه کرده بود. رییس اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: یکی از طرح‌های ما به این صورت بود که از آنجا که همه افراد جامعه و به عبارتی ۵۰ درصد خانوارهای ایرانی دارای خودرو نیستند، بنابراین اگر قرار است یارانه‌ای به عنوان یارانه بنزین پرداخت شود باید به آحاد مردم داده شود چرا که اعتقاد ما بر این است که یارانه باید هدفمند و عدالت‌مند پرداخت شود و یارانه در جای خودش و به صورت اقتصادی هدفمند شود.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر تصمیم دولت بر این است که یارانه بنزین به خودرو پرداخت شود، بنابراین افرادی که به لحاظ اقتصادی شرایط بهتری دارند، بیشتر از یارانه بنزین برخوردار می‌شوند. بر اساس جدولی که ما پیش از این در خصوص پرداخت یارانه‌ها به دهک‌های مختلف تهیه کرده بودیم، دهک‌های بالا چندین برابر دهک‌های پایین از یارانه استفاده می‌کردند.
وی با بیان اینکه طرحی که در مورد بنزین و پرداخت یارانه آن به اجرا درآمده طرح اتاق نیست،‌ گفت: یکی از طرح‌های اتاق بازرگانی تهران طرح بنزین خاص بود که اگر آن طرح اجرا می‌شد نه تنها مخالفتی به وجود نمی‌آمد بلکه همه از آن استقبال می‌کردند زیرا هر فرد بر اساس مابه‌التفاوت نرخ فعلی با آنچه حاصل می‌شد یارانه نقدی دریافت می‌کرد و پس از آن یا از خودروی خود بنزین استفاده می‌کرد یا از حمل‌ونقل عمومی بهره می‌گرفت. خوانساری تاکید کرد: ‌آنچه امروز اجرا شده طرح اتاق بازرگانی نیست ضمن اینکه زمان اجرا هم بسیار موثر است.
خوانساری با بیان اینکه هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه بدون هدف و بدون اینکه عدالت در آن اجرا شود، پرداخت می‌شود، گفت: طبیعتا این موضوع اشکال دارد. وی گفت: وقتی یارانه به صنعت داده می‌شود اما تمام پیمانکاران مشکل دارند، بنابراین باید درباره شکل اجرایی آن سیاستمداران با مردم مذاکره کنند.
رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: این یارانه هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی تا کی می‌تواند ادامه یابد. به گفته خوانساری، ‌۱۶ میلیون تومان به هر نفر یارانه پرداخت می‌شود اما همه ناراضی هستند بنابراین بهتر بود یارانه‌ها هدفمند پرداخت می‌شد.
ما نگفتیم ارز و بنزین را گران کنید!
خوانساری افزود: بنزین موضوع اجتماعی است به همین دلیل مباحث مربوط به آن نمود بیشتری در جامعه می‌یابد در حالی که در بخش صنعت هم پرداخت یارانه‌ها چنین وضعی را دارد. رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: سالیان سال است که در بحث پتروشیمی‌ها مطرح می‌شود که پتروشیمی‌ها آیا مواد پتروشیمی را صادر می‌کنند یا گاز و نفت را صادر می‌کنند؟‌
خوانساری با تاکید بر اینکه ما هیچ وقت نگفتیم بنزین و ارز را گران کنید، بیان کرد: ما گفتیم واقعیت‌ها دیده شود زیرا اگر واقعیت‌ها در یک پروسه و فرآیند دیده شود، حتما مشکلات اقتصادی حل می‌شود.
وی گفت: در حال حاضر صادرات نداریم و یارانه هزار و ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی پرداخت می‌شود. حال سوال اینجاست که با این شرایط چگونه صنعت و تولید را باید چرخاند.
رییس اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: اتاق اگر در شناسایی مشکلات پیشدستی می‌کند یک بحث است اما اگر آن مشکلاتی که شناسایی می‌شود و برای آن طرحی ارائه می‌شود دیرتر به آن پرداخته می‌شود و به شکل دیگر اجرا می‌شود، دیگر مقصر اتاق نیست.
سرمایه‌گذاری غیرمستقیم چینی‌ها
رییس اتاق بازرگانی تهران همچنین در ادامه با اشاره به سفر اخیر هیات ایرانی به چین گفت: علی‌رغم اینکه فرصت‌های صادراتی خوبی برای تجارت با چین وجود دارد، اما حضور ایران در دومین نمایشگاه واردات چین بسیار ضعیف بود. خوانساری اظهار کرد: با اتاق بازرگانی پکن توافق شد سایت‌های اتاق‌های پکن و ایران با هم لینک شوند تا از این طریق بازرگانان ارتباطات آسان‌تری داشته باشند.
خوانساری افزود: همچنین با اتاق چین توافق شد کمیته مشترک داوری و میانجیگری ایجاد شود و مقرر شد موافقتنامه آن به امضا برسد.
به گفته وی، این اتاق برای سرمایه‌گذاری در ایران اعلام آمادگی کرد اگرچه در نهایت آنها اعلام کردند که به علت تحریم‌ها خواهان سرمایه‌گذاری مستقیم نیستند، بلکه در قالب طرح‌های سودبازده به خصوص در حوزه معدن و کشاورزی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
خوانساری همچنین بیان کرد: نمایشگاه واردات چین فرصت خوبی را برای عرضه انواع کالاهای ایرانی فراهم می‌کند و با توجه به محصولات مصرفی چینی‌ها به نظر می‌رسد هر کالای تولید ایرانی در آنجا عرضه شود، امکان خرید دارد. وی ادامه داد: به عنوان مثال بحثی در مورد عرضه میگو مطرح شد که آنها اعلام کردند این میگو مصرف یک ساعت بازار بزرگ چین است.
رییس اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد: در چین مذاکره دیگری انجام شد در ارتباط با پلتفرمی که به صورت تهاتر بتوانیم در شرایط تحریم عمل کنیم.
تشدید برخورد با متخلفان
در این نشست همچنین سخنگوی اتاق اصناف ایران به وضعیت بازار و واحدهای صنفی به دنبال افزایش قیمت بنزین اشاره کرد و گفت: وزیر صنعت در جلسه ستاد تنظیم بازار دنبال راهکار قانونی بودند تا با افراد متخلفی که به دنبال سوءاستفاده و اخلال در نظام اقتصادی هستند، شدیدترین برخورد صورت گیرد. مجتبی صفایی از آماده کردن طرحی خبر داد که در صورت تصویب، برخوردها با متخلفان به اشد مجازات افزایش خواهد یافت؛ این طرح قرار است در شورای هماهنگی سران قوا مطرح شود.
وی ادامه داد: قانون نظام صنفی متناسب با تخلفات قانونی به روز نشده، به همین دلیل هیات رییسه اتاق اصناف ایران طرحی را آماده کرده که آماده ارسال به شورای اقتصادی سران قواست. در این طرح پیشنهاد شده با افرادی که می‌خواهند از طریق تخلفات به حیثیت واحدهای صنفی لطمه بزنند، برخورد قاطع شود. صفایی درباره وضعیت بازار گفت: از زمان سهمیه‌بندی بنزین، اتاق اصناف با ابلاغ بخشنامه‌ای به سراسر کشور بازرسی و نظارت را تشدید کرد.
به گفته صفایی، عمده نظارت‌ها بر کالاهایی است که تاثیرپذیری بیشتری از افزایش قیمت بنزین دارند.
وی خاطرنشان کرد: اگر احساس شود واحد صنفی از فضای ایجاد شده سوءاستفاده می‌کند، اشد مجازات در انتظار او خواهد بود. همچنین اگر تخلف واحد صنفی محرز شود، به سرعت رای صادر خواهد شد.