صندوق‌های اهرمی چشم و چراغ بورس

«جهان‌صنعت»‌- در سال‌های گذشته ابزارهای مالی در بازارها با تنوع بیشتری همراه شده‌اند و این اتفاق به طور خاص در بازار سرمایه با قوت بیشتری رخ داده است. صندوق‌های اهرمی در این مدت یکی از فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاران بوده است تا ریسک‌های خود را به شکل مطلوب‌تری پوشش بدهند و در مجموع سبک و سیاق تازه‌ای از مدل سرمایه‌گذاری در بورس را پیش روی سهامداران قرار داده است. «جهان‌صنعت» در گفت‌و‌گو با یک کارشناس و تحلیلگر مالی به بررسی ابعاد مختلف این صندوق‌ها پرداخته است.
فرصت صندوق‌های اهرمی
تارا امیری تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» گفت: این روزها که بارقه‌های امیدی از بازار می‌بینیم و بازار سرمایه با تمام خستگی‌هایش در تلاش است که شهریور نسبتا بهتر و آرام‌تری را پشت‌سر بگذارد و تا حدودی جان بگیرد، با این فرض که انتخابات پیش روی آمریکا می‌تواند بازار‌های مالی را تحت تاثیر قرار بدهد و قطعا بورس هم از این قاعده مستثنا نیست. صدالبته که برخی سیاست‌های داخلی می‌تواند تاثیرگذارتر از هر اتفاق دیگری برای بازار سرمایه باشد، از جمله موضوع اساسی و مهم نرخ بهره و تغییرات ارز نیمایی.
او افزود: در حال حاضر رفته‌رفته شهریوری را پشت‌سر خواهیم گذاشت که تا به حال نسبت به 12ماهه گذشته شاهد کمترین خروج نقدینگی از بازار بودیم. در این مدت هم صندوق‌های اهرمی چشم و چراغ بازار بودند و در تمام افت‌و‌خیز‌های این مدت چشم سهامداران به دنبال نشانه برای نوسان گرفتن از این صندوق‌ها بوده و با پیشرو بودن که از خاصیت این نوع صندوق‌هاست توانستند نقش لیدری بازار را به خوبی بازی کنند. بازار سرمایه طی سال‌های گذشته تحولات مهمی را تجربه کرده که از نمونه این تحولات و تغییرات، گسترش ابزارهای مالی به خصوص در حوزه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بوده است. امیری تصریح کرد: ابزارهای مالی و سرمایه‌گذاری به روش غیر‌مستقیم با مدیریت صحیح و تخصص‌محور تا حدودی دغدغه‌های سرمایه‌گذارانی که زمان کافی برای آموزش و یادگیری بازارهای مالی ندارند را پوشش داده است. به عنوان مثال و به بیان بسیار ساده گاهی سرمایه‌گذاران در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با مقایسه NAV صندوق‌ها با ارزش بازاری تلاش می‌کنند که تصمیم درست‌تری در جهت خرید و فروش دارایی خود بگیرند. با نوسانات بازار، حباب صندوق‌های اهرمی تا محدوده‌های بیشتر یا کمتر از ارزش ذاتی می‌رفت اما باز هم هیجان غالب بازار باعث می‌شد سرمایه‌گذار با حباب منفی دارایی خود را بفروشد و در حباب مثبت متقاضی و خریدار باشد. مثل کم‌لطفی که سرمایه‌گذاران به قیمت‌های ارزنده بازار طی دو، سه هفته گذشته داشتند و در همان حین صندوق‌ها توانستند حباب منفی خود را جبران کنند و رشد 10 الی 15درصدی را تجربه کنند. این کارشناس و تحلیلگر مالی ادامه داد: به هر حال این ذات بازارهای مالی است و اغلب هیجانات رفتاری به صورت جمعی، تصمیم‌گیرنده برای سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدتی در بازار می‌شود. قبل از گسترش ابزارهای نوین مالی، انتخاب چه سهم و صنعتی برای سرمایه‌گذاری در وضعیت فعلی حقیقتا تخصص خودش رو می‌طلبید و معامله‌گری که متخصص نبود، بدون آگاهی از اینکه قیمت سهمی ارزندگی دارد یا خیر حباب مثبت دارد یا منفی اقدام به معامله می‌کرد اما با توسعه و تخصصی‌تر شدن بازارها، ابزارهای مالی جدید، در افت بازار هم به صورت تخصصی توانستند از زیان‌های بزرگ و غیرمنطقی جلوگیری کنند و در شرایط برگشت بازار به روند صعودی، به راحتی توان جبران زیان و سوددهی را برای سرمایه‌گذاران داشته باشند. او افزود: در این میان صندوق‌های اهرمی هم به جذابیت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم برای افراد ریسک‌پذیر‌تر کمک کردند، چون با استفاده از اهرم سرمایه‌گذار توانست با مبلغی بیش از دارایی خود معامله کند و این ویژگی در دوره‌های مختلف از صعود و نزول می‌تواند منجر به چند برابر شدن بازدهی یا زیان مضاعف شود و این مکانیسم به این صورت طراحی شد که این بازدهی را بدون نیاز به دریافت وام یا اعتبار به دست بیاورند. در این نوع صندوق‌ها در زمان صعود بازار سهامدار ممتاز علاوه بر رشد قیمت و کسب سود به ازای سرمایه‌گذاری در واحدهای ممتاز مازاد سود سهامداران عادی را نیز دریافت می‌کند و در نزول اگر صندوق بازدهی کمتری از سود تضمین شده به سهامداران عادی را داشته باشد، سهامدار ممتاز باید کسری بازدهی سهامدار عادی را جبران کند. امیری عنوان کرد: ضریب اهرمی صندوق‌های اهرمی که به زبان ساده نسبت سرمایه جذب شده توسط واحد‌های عادی به واحدهای ممتاز آن است، هرچه صدور واحد‌های عادی بیشتر شود توان اهرم بیشتر شده و تلورانس سود و زیان برای سهامدار ممتاز بیشتر خواهد بود. طبق اساسنامه این صندوق‌ها در حال حاضر حداکثر این نسبت می‌تواند برابر 2 باشد. این صندوق‌ها برای تنوع سرمایه‌گذاری و جذاب‌تر شدن آن می‌توانند بخش کوچکی از دارایی‌های صندوق را در بازار اختیار معامله صرف کنند. از این بابت در این نوع صندوق‌ها توجه به ظرفیت بازارهای آپشن نیز صورت گرفته است. در نهایت با تغییر ریاست سازمان بورس هم با توجه به اینکه ریاست سازمان در برخی موارد می‌تواند تصمیمات اثرگذاری داشته باشد اما تغییرات باید در حد یک سلسله سیاستگذاری توسط دولتمردان اتفاق بیفتد. با توجه به اینکه در روزهای آخر شهریور‌ماه هستیم و به طور سنتی هر ساله به دلیل تسویه اعتباری کارگزاری‌ها ممکن است در این هفته بازار با فشار عرضه مواجه شود، باید نظاره‌گر بود که عرضه‌های احتمالی تا چه حد تقاضا خواهند داشت.