صادرات فرش دستباف به کمتر از ۵۰میلیون دلار رسید

طبق اعلام گمرک صادرات فرش دستباف در سال ۱۴۰۲ به کمتر از ۵۰میلیون دلار رسیده که فعالان این حوزه معتقدند با اصلاح برخی قوانین داخلی می‌توان رقم صادرات را افزایش داد.
گمرک در مجموعه نکاتی که از وضعیت تجارت خارجی کشور در سال ۱۴۰۲ منتشر کرده، اعلام کرد که صادرات فرش دستباف ایران از رکورد ۲میلیارد دلاری سالانه خود در دهه ۷۰ و میانگین ۵۰۰میلیون دلاری در ۱۰ سال پیش از تحریم‌ها، به کمتر از ۵۰میلیون دلار در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
به طور کلی بررسی روند صادرات فرش دستباف ایران طی دهه گذشته نیز روند نزولی این محصول را نشان می‌دهد. براساس آمار گمرک ارزش صادرات فرش دستباف ایران از ۳/۴۲۷میلیون دلار در سال ۱۳۹۱ به ۷/۵۰میلیون دلار در سال ۱۴۰۱ رسیده است. بر این اساس سهم صادرات فرش دستباف ایران از کل صادرات غیرنفتی، از ۳/۱درصد در سال ۱۳۹۱ به ۰۹/۰درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده است. متوسط رشد سالانه ارزش صادرات فرش دستباف ایران به نقاط مختلف جهان طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۱ برابر با منفی ۱۹درصد بوده است. همچنین براساس آمار گمرک در سال ۱۴۰۱، کشورهای آلمان با سهم حدود ۶/۱۷درصد، امارات متحده عربی با سهم حدود ۲/۱۷درصد، کشور چین با سهم حدود ۲/۱۶درصد و پاکستان با سهم حدود ۶درصد از ارزش کل صادرات فرش دستباف، عمده مقاصد صادراتی این محصول بوده‌اند. پیش از این هم یکی از گزارش‌های معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران به این نکته اشاره کرده بود که سهم ایران از صادرات فرش دستباف در جهان در دوره ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ کاهش یافته و از ۵/۲۵درصد به ۴/۷درصد رسیده و در همین دوره زمانی سهم رقبای ایران از جمله هند، چین، نپال و پاکستان در حال افزایش بوده است. عامل اصلی سقوط صادرات فرش دستباف ایرانی، اعمال تحریم‌هاست. با این حال فعالان این حوزه معتقدند حتی با وجود تحریم‌ها، با اصلاح برخی قوانین داخلی می‌توان صادرات فرش دستباف را به رقمی بیشتر از رقم فعلی رساند. یکی از مهم‌ترین این موانع، پیمان‌سپاری ارزی است.
در همین راستا براساس بودجه ۱۴۰۲، قرار بود میزان رفع تعهد ارزی فرش و صنایع‌دستی تا حد مواد اولیه کاهش یابد، اما این موضوع بعد از گذشت هشت ماه از سال ۱۴۰۲، بالاخره در آبان‌ماه ابلاغ شد. بر این اساس میزان پیمان‌سپاری ارزی برای فرش در انواع مختلف به ۱۰، ۱۵ و ۲۰درصد بسته به میزان مواد اولیه‌ای که در آن استفاده شده کاهش یافته است.
با این حال کاهش میزان رفع تعهد ارزی برای فرش دستباف در لایحه بودجه سال‌جاری دیده نشد و پیگیری‌ها در مجلس شورای اسلامی هم به دلیل مخالفت سازمان برنامه‌و‌بودجه به نتیجه نرسید بنابراین این قانون در بودجه سال ۱۴۰۳ دیده نشد و اجرای آن در سال جاری فعلا منتفی است، اما فعالان حوزه فرش پیشتر گفته بودند که همچنان به دنبال راه‌حلی برای تمدید این قانون هستند.