21 - 08 - 2024
شوک تابستانی به پوتین
محمدرضا ستاری
در حالی که جنگ اوکراین مدتها بود که فرسایشی شده بود و دو طرف درگیر سعی در حفظ مواضع خود در خط مقدم جبهه داشتند، به ناگهان همزمان با پیشروی روسیه در استان دونتسک از حدود سه هفته پیش نیروهای اوکراینی در اقدامی غافلگیرکننده و بیسابقه وارد خاک روسیه شده و به ادعای خودشان تاکنون بیش از 1200کیلومتر مربع از استان کورسک را به اشغال خود درآوردهاند.در واقع حضور و پیشروی نیروهای اوکراینی در استان کورسک در حالی همچنان ادامه دارد که مطابق با شواهد موجود نیروهای زبده روسیه در شرق اوکراین در حال جنگیدن هستند در نتیجه یک خلأ استراتژیک در مرز استان کورسک با اوکراین وجود داشته که نیروهای این کشور در اقدامی غافلگیرکننده توانستهاند از آن عبور کرده و به پیشروی خود ادامه دهند.
از سوی دیگر استان کورسک از جمله یکی از مناطق مهمی بوده که روسیه حملات توپخانهای گسترده خود را از آنجا هدایت میکرده است. این امر از آنجا حائزاهمیت است که در طول چند ماه گذشته روسیه در قبال اوکراین روی به استراتژی حملات توپخانهای گسترده آورده که از آن با اصطلاح استراتژی خدای جنگ یاد میشود. این استراتژی که یکی از مزیتهای روسیه از زمانهای قدیم به این سو بوده به این ترتیب است که با حملات گسترده توپخانهای به مناطق مختلف، طرف مقابل را چه از لحاظ لجستیکی و چه از منظر جنگ روانی تحت فشار فراوانی قرار میدهند. به طور مثال در جنگ اوکراین، روسیه با حملات بیوقفه توپخانهای نهتنها مناطق شهری و زیرساختهای این کشور را با تخریب و خسارتهای کلان مواجه میکند بلکه از آنجا که در مقابل توپخانهها، دفاع هوایی عملا ناممکن است، به طرف مقابل در جنگ فشار مضاعف و غیرقابل تحملی وارد میشود.
در همین رابطه حمله نیروهای اوکراین به استان کورسک که نخستین حمله به خاک روسیه بعد از جنگ جهانی دوم محسوب میشود، حامل چند نکته مهم و قابل تامل است؛ نخست اینکه تصرف بیش از 1200کیلومتر مربع از استان کورسک، عملا این منطقه را از برنامه حملات توپخانهای به طور موقت
خارج کرده است.
دوم اینکه دقیقا تابستان سال گذشته بود که نیروهای واگنر در اقدامی غیرمنتظره به داخل خاک روسیه رفته و حتی تا نزدیکیهای مسکو نیز پیش رفتند؛ امری که منجر به غافلگیری کرملین شده و نیز خطر یک جنگ داخلی در این کشور را برجسته کرده بود. حالا نیز تقریبا یکسال بعد از ورود نیروهای واگنر به خاک روسیه و در شرایطی که ضد حمله اوکراینیها در ماههای گذشته با شکست مواجه شده بود، نیروهای اوکراینی نهتنها برخلاف روند جنگ از مرز روسیه گذشته بلکه بخشهای قابل ملاحظهای از استان مهم کورسک را نیز به اشغال خود در آوردهاند.
موضوع سوم این است که هنوز مشخص نیست واکنش مسکو به چنین چالش بزرگی چه خواهد بود؟ مقامات روسیه و از جمله پوتین در طول سه هفته گذشته بارها تهدید کردهاند که اوکراین پاسخ چنین اقدامی را به شدت هرچه تمامتر دریافت خواهد کرد اما همچنان خبری از اقدام قاطع در قبال نیروهای مهاجم اوکراینی نیست. در چنین شرایطی است که تحلیلگران با دو موضوع مواجه هستند؛ اول اینکه کرملین به طور کامل غافلگیر شده و فعلا امکان پاسخگویی متناسب با اقدام کییف را ندارد. مساله دوم این است که برخی معتقدند مسکو مایل نیست نیروهای زبده خود را از شرق اوکراین خارج کرده و به دنبال زمان مناسبی است که به طور یکجا و همهجانبه یورشی شدید به سمت نیروهای اوکراینی را تدارک ببیند.
با تمامی این موارد اما یک موضوع فارغ از آنچه در پس و پشت مقامات کرملین میگذرد، وجود دارد؛ اینکه پس از غافلگیری در قبال واگنرها، اکنون حمله اوکراین به خاک روسیه بار دیگر اقتدار ماشین جنگی روسیه را زیر سوال برده و با توجه به اینکه تا دو ماه آینده فصل سرما در منطقه شروع میشود، به طور قطع نیروهای دو طرف به لاک دفاعی فرو رفته و ممکن است مناطق تصرف شده در کورسک در دست نیروهای اوکراینی باقی بماند؛ امری که باعث میشود اوکراینیها بتوانند استحکامات خود را در این استان تقویت کرده و مسکو را در وضعیتی دشوار قرار دهند چراکه در صورت رقم خوردن چنین تحولی، توازن برای اوکراینیها در مذاکرات صلح برقرار شده و کرملین کارتهای بازی خود را
به طور قابلتوجهی برای امتیازگیری بیشتر از اوکراین و به خصوص غربیها از دست خواهد داد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد