سیاستگذاری برای فضا پس از ده سال

«جهان‌صنعت»- جلسه شورای عالی فضایی پس از گذشت بیش از یک دهه تعویق، هفته آینده به ریاست رییس‌جمهور تشکیل خواهد شد. به دنبال انتخاب سه عضو حقیقی متخصص و صاحب‌نظر در شورای عالی فضایی توسط وزیر ارتباطات و ارائه پیشنهاد از سوی عیسی زارع‌پور به رییس‌جمهور، شنیده‌ها حاکی از آن است که اواخر هفته آینده جلسه شورای عالی فضایی با حضور رییس‌جمهور برگزار می‌شود. درخواست تشکیل این شورا از سوی وزیر ارتباطات به ابراهیم رییسی ارسال شده است و سازمان فضایی ایران نیز پیش از این تاکید کرده که آمادگی لازم برای برگزاری جلسه فراهم بوده و در صورت انجام تشریفات اداری و انتخاب سه عضو حقیقی، شورای عالی فضایی به زودی تشکیل می‌شود. بیش از یک دهه است که به دلیل عدم برگزاری جلسات شورای عالی فضایی که بالاترین نهاد سیاستگذاری در این عرصه به شمار می‌رود، سیاستگذاری شفاف و برنامه راهبردی مشخصی در حوزه فناوری فضایی تدوین و پیگیری نمی‌شود و دولت‌های پیشین برنامه مدون و مشخصی را برای ارتقا و یا حتی تثبیت جایگاه ایران در عرصه فناوری فضایی، پیش نبرده‌اند.
تکلیف برگزاری جلسات شورا
طبق مصوبه هیات وزیران «شورای عالی فضایی» برای سیاستگذاری استفاده از فناوری‌های فضایی و ایجاد هماهنگی‌های لازم میان تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط‌، باید حداقل دو بار در سال به ریاست رییس‌جمهور تشکیل شود. اما با گذشت بیش از ۱۶ سال از زمان ایجاد شورای عالی فضایی، تشکیل جلسات آن، آنطور که باید جدی و مهم پیگیری نشده و به همین دلیل با وجودی که باید طی این سال‌ها حداقل ۳۲ بار تشکیل جلسه می‌داد، فقط سه‌بار تشکیل شده است. شواهد حاکی از آن است که دولت‌های دهم و یازدهم و دوازدهم این شورا را جدی نگرفته و به وظایف قانونی خود برای برگزاری جلسات این شورای عالی، عمل نکرده‌اند. مطابق با مواد مندرج در اساسنامه این شورا، سیاستگذاری برای استفاده از فناوری‌های فضایی در بخش‌های امنیتی و استفاده صلح‌آمیز از فضای ‌ماورای جو، سیاستگذاری ساخت‌، پرتاب و استفاده از ماهواره‌های ملی تحقیقاتی در چارچوب سیاست‌های کلی نظام با رعایت قوانین و مقررات کشور، ایجاد هماهنگی لازم میان کلیه دستگاه‌های ذی‌ربط‌، ارائه پیشنهاد و تدوین برنامه‌های بلندمدت و میان‌مدت مربوط به امور فضایی به دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی برای طی مراحل قانونی، تصویب برنامه‌های بلندمدت و میان‌مدت در بخش فضایی کشور، هدایت و حمایت از فعالیت‌های بخش خصوصی و تعاونی در امر استفاده بهینه از فضا و ارائه پیشنهاد در خصوص خط‌مشی همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در مسائل فضایی و نیز تعیین مواضع دولت جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین‌المللی از وظایف و دلایل ایجاد شورای عالی فضایی است که به دلیل عدم برگزاری جلسات آن، طی سال‌های اخیر شاهد عملیاتی شدن و تحقق این وظایف نبوده‌ایم. ریاست شورای عالی فضایی بر عهده رییس‌جمهور است و وزرای ارتباطات، امور خارجه، صمت، راه‌و‌شهرسازی، علوم و دفاع، اعضای حقوقی این شورا را تشکیل می‌دهند. در این ترکیب رییس سازمان فضایی ایران دبیری شورای عالی فضایی را عهده‌دار است و سه متخصص و دانشمند حوزه فضایی نیز از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و بنا به پیشنهاد رییس سازمان فضایی و به حکم رییس‌جمهور به عنوان اعضای حقیقی در جلسات این شورا عضویت خواهند داشت.
ترکیب شورای عالی فضایی
ریاست شورای عالی فضایی بر عهده رییس‌جمهور است و وزرای ارتباطات، امور خارجه، صمت، راه‌و‌‌شهرسازی، علوم و دفاع، اعضای حقوقی این شورا را تشکیل می‌دهند. در این ترکیب رییس سازمان فضایی ایران دبیری شورای عالی فضایی را عهده‌دار است و سه متخصص و دانشمند حوزه فضایی نیز از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بنا به پیشنهاد رییس سازمان فضایی و به حکم رییس‌جمهور به عنوان اعضای حقیقی در جلسات این شورا عضویت خواهند داشت. با گذشت نزدیک به ۱۲ سال از عدم تشکیل این شورا در دولت‌های گذشته، اکنون شنیده‌ها حاکی از آن است که قرار است نخستین جلسه شورای عالی فضایی در دولت سیزدهم به ریاست ابراهیم رییسی اواخر هفته آینده در نهاد ریاست‌جمهوری برگزار شود.