24 - 10 - 2024
سوت اشتباه غضنفری
هستی عبادی- معاون صنایع پیشرفته و پروژههای کلان انرژی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) میگوید: مقصر اصلی ناترازی انرژی در سالهای اخیر صندوق توسعه ملی و آقای غضنفری بوده که به طورکلی تمام سوتها را اشتباه به صدا درآورده است.
حمید بازارگان در جریان مناظرهای که تحت عنوان «ناترازی انرژی؛ چالشهای صنعت نفت در ایران» از سوی موسسه دانایان برگزار شد، اظهار داشت: دومین مقصر معاملات ما با چین است که آقای مخبر 20میلیارد دلار با چین معاملههایی امضا کرده است که هیچ یک از این پروژهها به درد نمیخورند، چون نهتنها چهار سال دیگر تازه به مدار میآیند بلکه دانش فنی آن را هم نداریم.
وی افزود: اخیرا با وزارت نیرو و ساتبا صحبت کردم، آنها میگفتند منتظر سرمایهگذار هستیم در حالی که باید این کار را رها کنند و به سرعت یک بسته تولید برق به میزان 20هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر با چین به جای پروژههای به درد نخور بسته شود.
موسسه دانایان در این رابطه طی مناظرهای با عنوان «ناترازی انرژی؛ چالشهای صنعت نفت در ایران» که با حضور آرش نجفی، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، رضا پدیدار، نایبرییس فدراسیون نفت ایران، حمید بازارگان، معاون صنایع پیشرفته و پروژههای کلان انرژی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و فرهاد اسماعیلزاده سرپرست برنامهریزی عملیاتی و ریاست مدیریت پروژه پتروشیمی اصفهان برگزار کرد، به چالش مهم هدررفت انرژی پرداخت.
حمید بازارگان که از مدیران جوان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) است و دارای دکترای رشتهی مهندسی نفت و گاز بهطور مشترک از دانشگاههای استانفورد کالیفرنیا و ادینبرا اسکاتلند او پسادکترای هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی از دانشگاه واریک بریتانیا است، در جریان این مناظره با بیان اینکه کمبود گاز در زمستان و برق در تابستان و بنزین در تمامی فصول، یک معادله هستند نه سه معادله، گفت: مشکل اینجاست که میخواهیم این معادله را در کوتاهمدت حل کنیم. من به شخصه در چند سال اخیر مقصر اصلی را صندوق توسعه ملی و آقای غضنفری میدانم که به طور کلی تمام سوتها را اشتباه به صدا درآورده است.
محاسبه مصرف بیش از حد با نرخ دلار آزاد
در ادامه این مناظره، رضا پدیدار نایبرییس فدراسیون نفت ایران، با بیان اینکه ناترازی دارای سه ضلع خانگی، نیروگاهها و بخش صنعت است، گفت: مهمترین نکته این است که ایران رتبه اول هدررفت انرژی را در دنیا دارد. شرایط فعلی ما در ناترازی انرژی نشان میدهد که باید سیاستهای مرتبط را بازنگری کنیم. موضوع اقتصاد انرژی در راس همه این مسائل قرار دارد و حتی در دنیا هم حرف اول را میزند، با این حال به آن توجه کافی نداریم. باید این وضعیت را سامان دهیم، مثلا به نظر من باید مصرف بالای انرژی در بازار آزاد تعیین نرخ شود. در حال حاضر صحبت از اقداماتی است مثل اصلاح قیمت برق و تعیین عوارض که اینها باعث درهمریختگی نظام فکری و سیاستگذاری اقتصاد انرژی میشود، نه ساماندهی.
راهکار پدیدار برای برونرفت از این شرایط به باور همه کارشناسان استفاده از کمک بخش خصوصی است. وی در این باره توضیح داد: باید با کمک مردم و بخش خصوصی ظرفیت تولید انرژیهای تجدیدپذیر را تا پنج سال آینده به 50هزار مگاوات افزایش دهیم و بعد به مهمترین رکن ساماندهی یعنی بهینهسازی مصرف انرژی بپردازیم. پدیدار همچنین به موضوعات مهم در بحث ناترازی انرژی پرداخت و گفت: نکته اول موضوع امنیت انرژی است که نمیدانم چرا این همه مدیر در کشور حضور دارند منتها یکی از آنها در این باره حرف نمیزند. موضوع دوم گذار انرژی است که باز هم صحبت اساسی در این باره صورت نمیگیرد و سوم عدم قطعیت کلیدی عوامل موثر در نفت. ناترازی حمکرانی و سیاستگذاریهای غلط و رشد اقتصادی پایین باعث این بلای سنگین در جامعه ما شده است.
نایبرییس فدراسیون نفت ایران از دولت درخواست دارد که معضلات زیربنایی خود را گردن ناترازی انرژی نیندازد و حتما به حل این معضلات بپردازد. به گفته وی دولت روشهای پرهزینه بسیاری در تولید و مصرف انرژی دارد که باید این سیکل معیوب شناسایی شود.
فرهاد اسماعیلزاده سرپرست برنامهریزی عملیاتی و ریاست مدیریت پروژه پتروشیمی اصفهان هم در این مناظره به بیان مسائلی مثل مصرف زیاد و موضوع هدررفت انرژی پرداخت و تاکید کرد که بحث نامشخص بودن یکسری از اعداد در معقولههایی مثل بنزین در این شرایط بیتاثیر نیست.
نیاز 50 میلیارد دلاری نیروگاهها
در سمت دیگر این مناظره آرش نجفی، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران که این روزها به کرات درباره ناترازی انرژی با رسانهها گفتوگو میکند، تاکید داشت که دلیل اصلی حرکت ما در مسیر غلط اشراف نداشتن به مسائل است. او گفت: اینکه ما باید ناترازی انرژی را از راه صرفهجویی حل کنیم، راهکار خوبی است ولی در نهایت بدون نقشه کلان راه و اصلاح الگوی مصرف راه به هیچ جایی نمیبریم. او افزود: امروز گفته میشود قیمت بنزین را افزایش دهیم. ما هم معتقدیم که مجبوریم افزایش قیمت داشته باشیم ولی این کار را 45سال است که انجام دادیم، آیا موفق بودیم؟ روزی قیمت بنزین 10ریال بوده و امروز قیمت آن 30هزار ریال است ولی باز هم تغییری در شرایط مشاهده نشده است. ولی به جای آن یک بداخلاقی را در جامعه ایجاد کردیم که دولت امروز نمیتواند حتی به افزایش قیمت بنزین فکر کند، بنابراین در این مسیر حساسیتزدایی در حوزه انرژی باید از اولویتهای مهم دولت باشد تا بتواند موفق شود. منتها در حال حاضر نقشه راه نداریم و قدم به قدم همه مسیر را اشتباه رفتهایم که نتیجه آن میشود یک بلاتکلیفی که هر کس از یک منظر متفاوتی راهحل تازهای میدهد که در نهایت هم هیچ نتیجه اقتصادی مطلوبی به همراه نخواهد داشت.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه درآمد دولت فقط جوابگو حقوقهایش است، بیان کرد: این نشان میدهد که دولت در این زمینه هم ناکارآمد است. وقتی دولت همه درآمدش را صرف پرداخت حقوق میکند به این معناست که دولت برای خودش کار میکند، نه برای مردم. بنابراین یکی دیگر از مهمترین اقدامات این است که دولت از درون خودش به اصلاح بپردازد.
نجفی در ادامه با اشاره به گفته بازارگان تاکید کرد که 20میلیارد دلار برای برونرفت از این شرایط کم است و باید 50میلیارد دلار سرمایه داشته باشیم تا بتوانیم هم گاز نیروگاهها و هم برق صنایع را تامین کنیم.
به گفته وی مسوولیت وزارتخانههای نفت و نیرو شرکتهایی مثل ساتبا بهینهسازی مصرف نیست و فقط تولید و توزیع است. الان چند سالی است که این وزارتخانهها کارآمد نیستند چون در زمینهای که باید فعالیت کنند فعالیت نمیکنند. اگر راندمان شرکتی مثل ساتبا به نسبت بقیه بهتر است به این خاطر بوده که ساتبا در زمینه تولید فعالیت میکند و به ذات و ماهیت خودش برگشته است.
نجفی با بیان اینکه دولت درک و فهم کافی از موضوع راندمان و کاهش مصرف و بهینهسازی مصرف انرژی ندارد، تصریح کرد که باید کنار بگذارد و این کارها را به بخش خصوصی بسپارد.
نجفی در پایان تاکید کرد که ما ناترازیم چون هیچ وابستگی به تولید نداریم و از طرف دیگر ناترازیم چون هیچ باوری به کاهش نداریم. در حالی که کاهش مصرف به راحتی قابل تحقق است حتی ما در شورای اقتصاد و ریاستجمهوری مصوب کردیم، بودجه اختصاص داده شده و وقتی محرز و اثبات شده است، چرا شرکت گاز تا امروز هیچ یک از بخاریها را عملیاتی نکرده است؟ آیا غیر از این است که یک عمدی پشت آن قرار دارد برای ناتراز کردن کشور؟ البته منظورم مدیر جدید نیست و امیدوارم ایشان کارهای درستی در این راستا انجام دهد.
تصمیم نهایی دولت
هرچند ثابت ماندن قیمت حاملهای انرژی، تصمیمی زیانبار برای اقتصاد کشور است، اما در شرایط تورمی کشور، دولت تصمیم گرفته از این تصمیم صرفنظر کند و به راهکارهای دیگری مثل صرفهجویی متمرکز شود؛ تصمیمی که اولین گام در این راستا قرار است براساس برنامه هفتم توسعه برداشته شود. براساس برنامه هفتم توسعه، جلوگیری از هدررفت انرژی به عنوان یکی از عوامل شتاب مصرف در کشور، مورد تاکید قرار گرفته است. میزان هدررفت انرژی در گاز بیش از برق است، به این معنا که بخشی از گاز استحصال شده در مشعلها میسوزد، بخشی در مسیر انتقال به مصرفکننده از بین میرود. بخش بزرگی در نیروگاهها به دلیل فرسودگی و تکنولوژی قدیمی نیروگاهی کشور تلف میشود و در نهایت بخشی هم در شبکه خانگی به دلیل فرسوده بودن بخاریهای گازی بیش از اندازه سوزانده میشود. مجموعهای از این عوامل باعث شده که دولت تصمیم به بهینهسازی مصرف انرژی بگیرد.
تصمیم به صرفهجویی در انرژی با ایجاد سازمان بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی قرار است در نخستین سال از اجرای برنامه هفتم اجرایی شود؛ هم از طریق سازمان جدید و هم برنامههایی که قرار است از طریق بودجه سال 1404 اجرایی شود. آنچه در بودجه درباره صرفهجویی در انرژی دیده شده، یک بخش درباره کنترل مصرف بنزین است و بخشی هم برای کنترل مصرف گاز و برق؛ چه آنکه این سه بخش بیشترین هدررفت انرژی را در کشور به خود اختصاص دادهاند.
هرچند تشکیل سازمان جدید با تمرکز بر بهینهسازی انرژی میتواند راهگشا باشد، اما بهرهگیری از راهکارهای کارشناسی از بدنه بخش خصوصی و کارشناسی کشور هم راهکاری است که به دولت پیشنهاد میشود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد