سهام مدیریتی در بورس چیست؟

در بازار سرمایه بیشترین رقابت بازیگران عمده برای به دست آوردن بلوک‌های بزرگ سهام شرکت‌هاست؛ سهامی که قدرت این را دارد که تعیین‌کننده یکی از اعضای هیات‌مدیره باشد و در آینده شرکت بسیار تاثیرگذار است. این سهام حتی در تعیین حرکت قیمتی سهم در کوتاه‌مدت نیز موثر است.
منظور از سهام مدیریتی در بورس چیست؟
در تعریف کلی و ساده به بخشی از سهام یک شرکت که حق رای آن توانایی قرار دادن یک یا چند عضو برای هیات‌مدیره شرکت را داشته باشد، سهام مدیریتی گفته می‌شود. در واقع سهام مدیریتی در بورس بخشی از سهام یک شرکت است که به سهامداران اصلی تعلق دارد. سهامداران اصلی کسانی هستند که یا تعداد سهام منتشرشده زیادی دارند یا دارای نسبت قابل‌توجهی از سهام شرکت هستند. این میزان سهام به آنها اجازه می‌دهد تا با اعمال نظر بر تصمیمات شرکت، اثر بگذارند و آن را کنترل کنند. طبق این تعریف، به این نوع سهام، سهام کنترلی گفته می‌شود، زیرا قابلیت کنترل هیات‌مدیره را دارد. اعمال نفوذ دارنده سهام کنترلی در شرکت به دو طریق است؛ یا یک یا چند عضو هیات‌مدیره را تعیین می‌کند یا با در اختیار گرفتن اکثریت اعضای هیات‌مدیره می‌تواند مدیرعامل شرکت را منصوب کند.
حجم سهام مدیریتی چقدر است؟
هنگامی که شرکت‌های بورسی بیشتر از یک کلاس یا رتبه از سهام عادی منتشر کرده باشند، آن سهامی که حق رای بیشتر یا رای با وزن بالاتری نسبت به سهام عادی دارد را می‌توان به‌ عنوان سهام کنترلی معرفی کرد؛ اما برای آنکه بفهمیم چه میزان سهام لازم است تا به سهمی سهام مدیریتی اطلاق شود و در واقع چه میزان سهام لازم است که بتوان در یک شرکت کنترل یک یا چند عضو هیات‌مدیره را در دست گرفت، باید به ترکیب سهامداران آن شرکت و تعداد اعضای هیات‌مدیره شرکت توجه کنیم. در حالت کلی تعداد اعضای هیات‌مدیره در اکثر شرکت‌ها ۵ نفر است. حال اگر در نظر بگیریم که هیچ سهامدار خردی وجود نداشته باشد، در آن صورت میزان سهام لازم برای کسب یک عضو هیات‌مدیره برابر است با ۷/۱۶. البته اگر تعداد اعضای هیات‌مدیره افزایش پیدا کند به نسبت این درصد کمتر می‌شود. با توجه به این نسبت و اینکه در هیات‌مدیره‌ می‌توان با مذاکره رای سایر اعضا را به نفع خود تغییر داد، می‌توان گفت که سهامداری که بیش از ۵۰ درصد مالکیت بلوک مدیریتی را در اختیار داشته باشد می‌تواند مدیریت شرکت را بر‌عهده بگیرد.
ارزش سهام مدیریتی نسبت به قیمت سهام خرد
در رابطه با ارزش سهام مدیریتی در بورس می‌توان گفت افرادی که دارای سهام کنترلی هستند، می‌توانند مستقیما در دارایی‌ها و تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت داشته باشند. فرد حقیقی یا حقوقی که سهام کنترلی دارد، می‌تواند راهبری شرکت را بر‌عهده بگیرد و در هیات‌مدیره تصمیم‌گیری کند. علاوه بر این، موارد افرادی که سهام کنترلی دارند زودتر و دقیق‌تر از آخرین اخبار شرکت مطلع می‌شوند و مشخص است این اطلاعات چه میزان می‌تواند در تصمیم‌گیری آنها در بازار سهام تاثیرگذار باشد. بنابراین سهام مدیریتی بسیار ارزشمند است و همان‌طور که گفتیم رقابت زیادی بر سر داشتن آن وجود دارد. سوالی که در اینجا پیش می‌آید این است که آیا سهامداران خرد می‌توانند از ترکیب سهامداری شرکت‌ها و اخبار مربوط به معاملات بلوکی در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده کنند؟ باید گفت که اگر سهامدار خرد بخواهد تنها این فاکتور را برای خرید و فروش سهم در نظر بگیرد، اشتباه است زیرا معمولا تا دقیقه ۹۰ توافق‌هایی انجام می‌شود که باعث می‌شوند تصمیم‌گیری‌ها در معامله بلوکی محقق نشوند. معاملات بلوکی یک عامل کمک‌کننده در کنار سایر عوامل تصمیم‌گیری به‌شمار می‌روند. عواملی چون ارزندگی سهم باید در اولویت توجه قرار داشته باشند. بنابراین توجه به معاملات بلوکی به عنوان عاملی که صرفا سهامداران بخواهند بر مبنای آن تصمیم‌‌گیری کنند، توصیه نمی‌شود.
سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که آیا لزوما هر بلوک عمده از سهام یک شرکت بیشتر از قیمت خرد آن است؟ در واقع یک بلوک در شرکت، زمانی می‌تواند ارزشمند باشد که بتواند کرسی هیات‌مدیره را به خود اختصاص دهد و به میزانی باشد که بتوان با آن کرسی هیات‌مدیره را خریداری کرد. در غیر‌این صورت و در حالتی که بلوک کمتر از حدی باشد که بتواند یک کرسی را بخرد، قیمت آن معادل قیمت سهام عادی است.
اهمیت سهام مدیریتی در بورس
در بعضی مواقع این سهام برای افرادی که درصدی از سهام شرکت را در اختیار دارند ولی در مجمع انتخاب هیات‌مدیره نیاز به رای بیشتری دارند، بسیار ارزشمند می‌شود. در این حالت به این سهم فوق‌العاده ارزشمند بلوک کوچک، سهام طلایی گفته می‌شود. نکته دیگر اینکه با توجه به اینکه بلوک‌های مدیریتی سهام معمولا ارزش ریالی بالایی دارند و خرید آنها تنها از عهده افرادی بر می‌آید که تمکن مالی بالایی دارند، برای اینکه خریداران بتوانند از عهده خرید بلوک بربیایند، لازم است سیاست‌های تشویقی از طریق روش پرداخت نقدی و اقساطی در نظر گرفته ‌شود زیرا زمانی که بلوک به صورت اقساط فروخته ‌شود، بحث ارزش زمانی پول مطرح می‌شود و باعث بالاتر رفتن قیمت نیز خواهد شد. به طور کلی ارزش یک بلوک سهام کنترلی بنابر دارایی‌ها و وضعیت شرکت و با توجه به اینکه برای چه گروهی جذاب است، می‌تواند متفاوت باشد. در دو حالت انجام معاملات بلوکی می‌تواند بر قیمت سهم خرد در بازار اثرگذاری منطقی داشته باشد؛ اول آنکه با معامله بلوکی، تغییر مدیریتی در شرکت رخ دهد. این در صورتی است که یا اندازه بلوک بالاتر از ۵۰ درصد باشد یا خریدار با در اختیار گرفتن سهم، بتواند صندلی مدیریتی شرکت را تصاحب کند. پس از تصاحب، روند آتی فعالیت شرکت با توجه به سیاست‌های سهامدار جدید تغییر می‌کند و این موضوع می‌تواند قیمت سهم خرد در بازار را افزایش دهد. حالت دوم هنگامی است که خریدار برای در اختیار گرفتن یک عضو هیات‌مدیره با کسری سهم مواجه شده است و به هر قیمتی می‌خواهد سهم را از بازار جمع کند که در این کار باعث افزایش قیمت سهم می‌شود.