24 - 10 - 2024
سفر به شهر اولینها
نادر نینوایی- تبریز شهری است که راوی بخش مهمی از رویدادهای تاریخ معاصر ایران است و تاسیس شهرداری، راهاندازی تراموا و ایجاد چاپخانه، نخستین بار در این شهر انجام شده است.
تبریز که در دوره قاجار محل اقامت ولیعهد بوده و به نوعی پایتخت دوم کشور محسوب میشده، همواره در وارد کردن جدیدترین ساختههای دوران مدرن پیشتاز بوده است و همین امر لذت بازدید از جاذبههای تاریخی این شهر را دوچندان میکند.
از ساختمان بلدیه و ساعت مکانیکی و قدیمی که در بالای برج آن قرار گرفته تا کتابخانه تربیت که یادگار سالهای پایانی حکومت قاجارهاست، همه و همه در کنار هم تبریز را به نماد پیشرفت در تاریخ ایران معاصر تبدیل کرده و اهمیت سفر به این شهر را دوچندان کردهاند.
عمارت بلدیه راوی حرکت به سمت پیشرفت
ساختمان آجری بلدیه یا به زمان امروزی شهرداری را میتوان یکی از نمادهای شهر تبریز و البته راوی حرکت ایران به سمت مدرن شدن دانست.
این بنای تاریخی که با نام ساختمان ساعت نیز شناخته میشود، با الهام از معماری اروپایی ساخته شده است.
بنای عمارت شهرداری دو طبقه است و در سال ۱۳۱۴ توسط حاج ارفعالملک جلیلی تاسیس شد.
بنای عمارت U شکل بوده و نمای خارجی آن از سنگ تراشیده شده است. نقشه هوایی ساختمان نیز شبیه به طرح یک عقاب در حال پرواز است که با نمونه ساختمانهای کشور آلمان، قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد. دیوارهای این بنا عموما از جنس آجر و ملات ماسه و آهک بوده و نمای آنها در قسمت شمال و شرق سنگی و نمای جنوبی و غربی آن ترکیبی از آجر و سنگ است.
بالای برج عمارت بلدیه، ساعتی بزرگ قرار دارد که هر ۱۵دقیقه یک بار زنگ میزند. گفته میشود این ساعت به لحاظ طراحی مانند ساعت بیگ بن شهر لندن است، با این تفاوت که به لحاظ اندازه چهار برابر کوچکتر است.
در موزه شهرداری تبریز میتوانید ابزارآلات نیروهای آتشنشانی را در حدود صد سال گذشته دیده، فانوسها و ظروف قدیمی مورد استفاده در شهرداری و سایر ارگانهای دولتی را مشاهده کرده و نگاهی عمیقتر به تاریخ و گذشته ایران و شهر تبریز داشته باشید.
در طبقه فوقانی عمارت بلدیه تالار فرش قرار دارد که در نوع خود منحصر به فرد است و فرشهای بسیار بزرگ و به لحاظ طراحی متناظر یکدیگر را در خود جای داده است. قدمت این فرشها به بیش از ۱۱۰سال میرسد و لااقل برای 60سال مورد استفاده قرار گرفتهاند و امروز صرفا جهت نمایش روی دیوارها نصب شدهاند. ۱۲ تخته فرش موجود در این مجموعه مربوط به فرشهایی است که از زمان تاسیس عمارت شهرداری تبریز تا سال ۱۳۲۰ به دستور ارفعالملک جلیلی بافته شدهاند.
مدرسه رشدیه دروازه آموزش ایران
مدرس رشدیه تبریز را باید دروازه و از نخستین قطعات پازل آموزش و پرورش نوین در ایران دانست. پس از دارالفنون که نخستین مدرسه ایران بوده و به دستور امیرکبیر ساخته شده است، مدرسه رشدیه را باید دومین و البته یکی از مهمترین مدارس نوین در تاریخ معاصر ایران دانست. میرزاحسن رشدیه ملقب به پدر فرهنگ نوین و بنیانگذار مدارس به سبک جدید در ایران در سال ۱۳۰۱هجری قمری (۱۲۶۲هجری شمسی) یکی از نخستین مدارس به سبک جدید را در شهر تبریز راهاندازی کرد.
در گذشته بنای مدرسه رشدیه در محله ششگلان، از محلههای قدیمی تبریز قرار داشته است اما به علت تخریب آن، بنای دیگری در کوی جبهخانه احداث شد. در نهایت در سال 1289 شمسی مدرسه رشدیه به مکان فعلی خود در خیابان ارتش جنوبی منتقل شد.
سازه کنونی مدرسه رشدیه مربوط به دوره پهلوی اول بوده و در دو طبقه به طول ۴۲متر و عرض ۳۰متر بنا شده است. این مدرسه بخشهای مختلفی از جمله کتابخانه، آزمایشگاه و کارگاه صنایعدستی داشته و آجرکاریهای هنرمندانه بنای آن هر بیننده دوستدار میراث فرهنگی را خیره میکند.
بازار تاریخی تبریز
در سفر به تبریز به هیچ وجه نباید فرصت بازدید از بازار تاریخی این شهر را از دست بدهید. تیمچه مظفریه که مربوط به فرشفروشان این بازار است با سقف فراخ و گنبدهای مذین به آجرکاریهای سنتی، هوش از سر بازدیدکنندگان میبرد.
این بازار تاریخی که به ثبت یونسکو نیز رسیده است به سبب مرمت دقیق و یکپارچگی آن جلوهای تاثیرگذار داشته و آدمی را به گذشتههای دور شهر تبریز میبرد.
تعدد تیمچهها و گنبدهای آجری که یکی پس از دیگری در بازار تبریز ردیف شدهاند، همه و همه گویای معماری اصیل و فاخر این بازار در طول تاریخ است.
راسته کهنه، بازار حاجمحمدحسین صفی، بازار امیر ابوالحسن، سرای حاج میرزا علی نقی، تیمچه حاج صفرعلی، تیمچه و دالان میرزا شفیع، تیمچه مظفریه و راسته قیصریه از جمله بخشهای دیدنی این بازار به شمار میروند.
بازار تبریز از غرب به مسجد جامع مشرف است و میتوانید در گشت و گذار خود از این مسجد نیز بازدید کنید. بنای اولیه مسجد جامع مربوط به قرن پنجم هجری بوده اما در زلزلهای که 250سال قبل روی داده، بیشتر آن ویران و دوباره بازسازی شده است.
مسجد کبود، برشی از تاریخ
معماری مسجد کبود با دیوارهای بلند آجری و لاجوردهای به کار رفته در بخش داخلی آن، از هر لحاظ تماشایی است. این مسجد یادگاری از دوران پادشاهی قراقویونلوها است که البته پس از زلزله بیشتر آن تخریب شده و در طول سالیان بعد و خصوصا در دوره قاجار، مرمت شده است.
بنای اولیه مسجد کبود به دستور سلطان جهانشاه، فرمانروای قراقویونلوها بنا شده است. مسجد کبود یکی از چهار مسجدی بوده که با کاشیکاریهای آبی تزئین شده و از این حیث از دیگر مساجد متمایز است.
کاشیهای معرق فیروزهای و لاجوردی، نقش و نگارهای اسلیمی و طراحی هنرمندانه، از ویژگیهای شاخص معماری مسجد کبود هستند.
در بخش زیرین این مسجد، آرامگاه سلطان جهانشاه و نزدیکانش قرار داشته که البته امروز این مقبرهها خالی هستند. مسجد کبود تبریز در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی، به سبب اهمیت و جایگاهی که در تاریخ ایران داشته، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
در نهایت در سفر به تبریز حتما از بنای ائلگلی و دریاچه پیرامون آن و خانه- موزه استاد شهریار نیز بازدید کرده و البته از خرید سوغاتیهای ویژه این شهر از کیف و کفش چرم گرفته تا خرید شیرینی و باقلوا غافل نشوید.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد