سرگذشت بازار خودرو

بازار خودروی کشور طی یک سال گذشته دستخوش تحولات و اتفاقات زیادی شده است؛ از جمع شدن بساط قرعه‌کشی و بازگشت شورای رقابت به عرصه قیمت‌گذاری تا آزادسازی واردات خودرو بعد از ۵ سال و رسمی شدن ورود خودروهای کارکرده به بازار.
همه آنچه که طی یک سال گذشته در صنعت و بازار خودرو رخ داد در نهایت منجر به این شد که بازار بیش از پیش راکد شده و مصرف‌کنندگان از خرید خودرو عقب‌نشینی کنند؛ به گونه‌ای که طبق گفته سعید موتمنی رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، خریداران به ویژه طی ۳ ماهه اخیر به‌طور کلی از بازار خارج شده و به هیچ‌وجه تمایلی به خرید خودرو ندارند.
موتمنی علت عمده این مساله را انتشار اخباری مبنی بر ورود خودروهای واراتی کارکرده و نو می‌داند و معتقد است تا وقتی نرخ ارز در بازار افزایش نیابد و به همان تناسب قیمت خودرو ریزش کند، مصرف‌کنندگان بیش از پیش انگیزه خود را برای خرید خودرو به ویژه خودروهای داخلی از دست می‌دهند.
در واقع شرایط فعلی در بازار خودروی ایران به شکلی رقم می‌خورد که نه مصرف‌کننده تکلیف خود را می‌داند و نه فروشنده. به نوعی تمام بازیگران بازار خودروی کشور منتظر عملی شدن وعده‌های دولتمردان در مورد عرضه خودروهای وارداتی هستند.
از سوی دیگر در کنار اخبار واردات، یکی دیگر از دلایل اصلی خروج مصرف‌کنندگان از بازار خودرو مربوط به قیمت این کالا می‌شود؛ موضوعی که مورد تایید عباس علی‌آبادی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز قرار گرفته است.
علی‌آبادی تاکید کرده است که «همه هدف وزارت صمت این است که شرایط قیمت خودرو را بهتر و با شرایط جهانی منطبق کند تا مردم به بهترین خودروها و با قیمت مناسب دسترسی داشته باشند. منظور از قیمت مناسب هم قیمت‌های استاندارد جهانی است.»
روند قیمت خودرو طی یک سال
به گزارش «جهان‌صنعت»، بررسی‌ها از وضعیت بازار خودروی کشور طی یک سال گذشته حکایت از آن دارد که اگر چه تقریبا طی نیمه نخست سال ۱۴۰۱ قیمت خودرو در بازار افزایش یافت، اما این افزایش چندان قابل توجه نبود و به نوعی می‌توان گفت ثبات قیمتی نسبی بر بازار حاکم شده بود.
با ورود به فصل پاییز و نوسانات بازار دلار، قیمت خودرو نیز افسار پاره کرد و نرخ‌هایی در این بازار ثبت شد که به خودی خود رکورد جدیدی محسوب می‌شد؛ به شکلی که شاهد بودیم قیمت خودروی پژو ۲۰۶ تیپ ۲ مرزهای ۵۰۰ میلیون تومان را نیز رد کرد و رقم ۵۷۰ میلیون تومان برای این خودرو در آن بازه زمانی ثبت شد. حتی خودروهای گروه پراید و تیبا نیز که محصولات اقتصادی محسوب می‌شدند و از رده خارج شده‌اند از ۳۰۰ میلیون تومان عبور کردند و به سقف ۳۷۰ میلیون تومان رسیدند.
در ادامه این روند افزایشی قیمت خودرو اگرچه با شیب ملایم‌تر ادامه یافت و وضعیت به گونه‌ای رقم خورد که حتی در ایام پایان سال که معمولا فصل خرید و فروش خودرو رونق می‌گیرد، مصرف‌کنندگان باز هم تمایلی به حضور در بازار نداشتند و رکودی که از پاییز دامن بازار خودرو را گرفته بود در ایام پایان سال نیز به قوت خود باقی ماند.
با ورود به سال جدید و نوسانات شدید بازار ارز، قیمت خودرو به همان تناسب بالا رفت که پس از ورود به فصل تابستان و با توجه به انتشار اخبار مربوط به واردات خودرو و فعال‌سازی سامانه یکپارچه فروش خودرو برای مرحله دوم و البته کنترل نسبی بازار ارز، تب قیمت خودرو نیز فروکش کرد.
البته نمی‌توان گفت قیمت خودرو بر اساس آن بار معنایی که در اذهان مردم شکل گرفته کاهش یافته ا عباراتی مشابه آن، اما می‌توان گفت قیمت خودرو در این مقطع زمانی وابسته به عواملی همچون اخبار واردات خودروهای نو و کارکرده و ثبات نسبی بازار ارز، روند کاهشی به خود گرفته است.
افزایش میانگین ۶۵ درصدی قیمت‌ها
در ادامه گزارش، به بررسی روند قیمت خودروهای پرتیراژ داخلی در بازار آزاد طی یک سال گذشته به صورت نقطه‌به‌نقطه پرداخته‌ایم.
بر همین اساس، بررسی قیمت محصولات پرتیراژ شرکت ایران‌خودرو نشان می‌دهد که قیمت خودروی پژو ۲۰۶ تیپ ۲ که در نهم شهریورماه ۱۴۰۲ با قیمت ۲۹۷ میلیون تومان در بازار معامله می‌شد در ۹ شهریور‌ماه امسال با افزایش قیمت حدود ۶۳ درصدی به ۴۶۰ میلیون تومان رسیده است.
قیمت خودروی پژو ۲۰۷ پانوراما که در ۹ شهریور پارسال ۴۰۴ میلیون تومان بود، با ۶۳ درصد افزایش به ۶۴۰ میلیون تومان رسیده است. خودروی پژو‌پارس که شهریور پارسال ۳۰۹ میلیون تومان معامله می‌شد، در شهریور امسال به ۶۰۵ میلیون تومان رسید که بیانگر رشد ۵۱ درصدی است.
قیمت خودروی سمند LX که شهریور سال گذشته معادل ۳۱۶ میلیون تومان بود، در شهریورماه امسال به ۵۵۰ میلیون تومان رسید که حکایت از افزایش ۵۷ درصدی قیمت این محصول در بازار آزاد دارد.
تارا اتوماتیک و تارا دنده‌ای که ۹ شهریور پارسال به ترتیب ۵۷۲ میلیون تومان و ۴۴۰ میلیون تومان بود، در ۹ شهریور امسال با افزایش به ترتیب ۷۴ درصد و ۶۵ درصدی، معادل ۷۷۰ میلیون تومان و ۶۷۵ میلیون تومان در بازار معامله می‌شوند.
قیمت خودروی رانا پلاس در شهریور پارسال معادل ۳۰۵ میلیون تومان بود که در شهریور امسال به ۴۷۵ میلیون تومان رسید که بیانگر افزایش ۶۴ درصدی قیمت این محصول است.
خودروی دنا پلاس اتوماتیک توربو و دنا پلاس دنده‌ای شهریور پارسال به ترتیب ۵۰۲ و ۴۲۶ میلیون تومان بودند که در شهریور امسال با قیمت ۸۱۵ و ۶۱۵ میلیون تومان معامله شده‌اند. بنابراین قیمت این دو خودرو طی یک سال به ترتیب ۶۱ و ۶۹ درصد افزایش یافته است.
همچنین بررسی قیمت محصولات شرکت سایپا که البته برخی از آنها از رده خارج شده‌اند، نشان می‌دهد که قیمت خودروی تیبا صندوق‌دار و تیبا ‌هاچ‌بک که نهم شهریور‌ماه به ترتیب ۲۰۰ و ۲۰۸ میلیون تومان بود، در نهم شهریورماه امسال به ۳۲۰ و ۳۲۵ میلیون تومان رسیده است که حکایت از رشد ۶۲ و ۶۴ درصدی دارد.
قیمت خودروی ساینا دنده‌ای که شهریور پارسال ۲۰۷ میلیون تومان بود، شهریور امسال ۳۲۵ میلیون تومان شده که بیانگر افزایش ۶۴ درصدی قیمت این محصول در بازار آزاد است.
قیمت خودروی پراید ۱۱۱ که نهم شهریور‌ماه پارسال در بازار ۲۰۴ میلیون تومان بود، در نهم شهریورماه امسال با قیمت ۳۳۰ میلیون تومان معامله شده که نشان‌دهنده رشد ۶۲ درصدی قیمت این محصول است. خودروی شاهین که شهریور پارسال ۳۵۸ میلیون تومان بود، در شهریور‌ماه امسال با افزایش ۵/۶۴ درصدی به ۵۵۵ میلیون تومان رسیده است.
قیمت خودروی کوییک دنده‌ای که نهم شهریورماه پارسال معادل ۱۹۸ میلیون تومان بود، در نهم شهریورماه امسال به ۳۳۰ میلیون تومان رسید که حکایت از رشد ۶۰ درصدی قیمت این محصول دارد.
به این ترتیب به صورت میانگین می‌توان گفت که قیمت خودرو طی بازه زمانی یک‌ساله (از شهریور ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲) در بازار آزاد ۶۵ درصد افزایش یافته است.
قیمت خودرو به کدام سو می‌رود؟
براساس این گزارش، کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقد هستند در صورتی که شرایط فعلی تداوم یابد و واردات خودرو به صورت واقعی عملیاتی شود و خودروهای خارجی وارد بازار ایران شوند و از سویی دیگر نیز قیمت دلار در بازار آزاد بدون اینکه درگیر نوسان خاصی شود، روند ثبات یا حتی کاهش را طی کند، می‌توان امیدوار بود که قیمت خودرو حداقل در بازه زمانی کوتاه‌مدت دچار افزایش‌های عجیب و غریب نشود. همچنین کارشناسان تاکید می‌کنند در صورتی که وزارت صمت نسبت به عرضه خودروهای داخلی در بازار آزاد اهتمام بیشتری ورزد و عرضه خودرو سرعت بگیرد، دلالان بیش از پیش از بازار
خارج می‌شوند.
به این ترتیب برای تداوم روند کاهشی قیمت خودرو در بازار آزاد در وهله نخست، لازم است که عرضه خودروها- چه خودروهای داخلی و چه خودروهای وارداتی- اعم از نو و کارکرده در بازار افزایش یابد تا تقاضا مخصوصا تقاضاهای نهفته به نحو مطلوبی پاسخ داده شود.
از سویی دیگر، با افزایش عرضه و پاسخ‌دهی مناسب به تقاضا، فاصله قیمتی کارخانه و بازار آزاد خودروها کمتر خواهد شد و به این ترتیب حتی تورم انتظاری در بخش خودرو نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
البته باید توجه کرد که افزایش عرضه مستلزم افزایش تیراژ تولید است که دولت برای تحقق این امر باید به مواردی همچون تامین مالی خودروسازان و کاهش زیاندهی شرکت‌ها به صورت اساسی بپردازد.
بر این اساس، همان‌طور که گفته شد قیمت خودرو طی ۲ تا ۳ ماه گذشته روند کاهشی به خود گرفته و اگرچه هنوز نسبت به قیمت‌های واقعی فاصله‌های قابل‌توجهی را شاهد هستیم، اما به هر حال روند قیمت کاهشی شده که امید می‌رود با بهبود شرایط فعلی قیمت‌ها در بازار آزاد بیشتر از این روزها کاهش یابد تا مصرف‌کنندگان دوباره با بازار خودرو آشتی کنند و رونق به این بخش از اقتصاد کشور بازگردد.