سرانه مصرف لبنیات، قربانی سیاست‌های بخش دولتی

سقوط سرانه مصرف لبنیات در کشور به دلیل افزایش قیمت و سیاستگذاری‌های اشتباه زنگ بحران امنیت غذایی را در کشور به صدا در آورده است، به طوری که طبق برآوردها سرانه مصرف لبنیات در کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۷۰ کیلوگرم است. این در حالی است که میزان مصرف سرانه لبنیات در جهان حدود ۱۶۰ کیلوگرم است. در سال ۲۰۲۱، اتحادیه اروپا به عنوان بالاترین مصرف‌کننده لبنیات، سرانه مصرف حدود ۲۵۶ کیلوگرم داشته است.
به گفته رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی صنایع لبنی ایران در چند دوره بر اساس عملکردهای نادرست بخش دولتی، سرانه مصرف به شدت تحت تاثیر قرار گرفت و روند نزولی داشته است. میراسلام تیموری در مورد سرانه مصرف لبنیات عنوان کرد: برای بررسی بهتر مساله سرانه مصرف لبنیات، عملا می‌توان آن را در ۲ الی ۳ مقطع مختلف تقسیم‌بندی کرد که سیاستگذاری‌های اشتباه، باعث کاهش سرانه مصرف شده است.
اشتباه در حذف یارانه شیر مدارس و شیر خانوار
تیموری توضیح داد: مقطع نخست مربوط به سال ۹۰-۱۳۸۹ است که دولت قانون هدفمندی یارانه‌ها را اجرا کرد و در حالی که باید بر اساس آن قانون، یارانه محصولات کشاورزی حفظ می‌شد، اما عملا از سال ۹۰ یارانه سه محصول لبنی که در آن زمان به آنها یارانه پرداخت می‌شد، حذف شد و مبلغ پرداختی ۴۵ هزار تومان که نقدا به افراد پرداخت ‌شد نیز ظرف مدت کوتاهی کارایی خود را از دست داد.
وی در ادامه گفت: در آن مقطع حدود ۵/۲ میلیون تن شیر خانوار به صورت یارانه‌ای و یک نوع پنیر نیز به‌صورت کوپنی در جامعه توزیع می‎شد. شیر مدارس هم در آن مقطع وجود داشت.
تیموری ادامه داد: شیر خانوار سال ۹۰-۸۹ حذف شد و پنیر نیز سال قبل از آن حذف شده بود. در ادامه کار، شیر مدارس نیز که جزو هدفمندترین و مفیدترین یارانه‌های پرداختی به جامعه بود نیز سال ۹۶-۹۵ توسط دولت و با تئوری‌های غلطی حذف شد و به صفر رسید، در حالی که این کار خلاف قانون هدفمندی یارانه‌های مصوب مجلس بود و عملا از این موضوع هم جامعه آسیب می‌‎دید و هم تعداد زیادی از کارخانه‌های لبنیاتی تعطیل شدند.
فشار بیشتر بر صنعت
رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی صنایع لبنی در ادامه گفت: مرحله دوم از سال ۹۷ به بعد اتفاق افتاد که قیمت شیرخام در آن سال ۱۴۴۰ تومان بود و اکنون (مرداد ۱۴۰۲) ۱۵ هزار تومان یعنی حدود ۵/۱۰ برابر شده است، در حالی ‌که به هر شکلی حساب کنیم، درآمد اقشار ضعیف جامعه در بهترین شرایط حداکثر ۸ برابر افزایش پیدا کرده است، در نتیجه قدرت خرید جامعه به شدت کاهش پیدا کرد.
تیر خلاص بر سرانه مصرف لبنیات
تیموری عنوان کرد: مقطع سوم مربوط به اردیبهشت ۱۴۰۱ تا امروز است که در آن مقطع، قیمت شیر ۶۴۰۰ تومان بود و الان به ۱۵ هزار تومان رسیده است؛ یعنی ظرف یک سال قیمت شیر و محصولات لبنی ۵/۲ برابر افزایش پیدا کرد و عملا مشخص نیست مبلغ ۴۰۰- ۳۰۰ هزار تومانی که دولت ادعا می‌کند برای جبران طرح هدفمندی یارانه‌ها در نظر گرفته، به چه مصارفی می‌رسد، در حالی که مشکلات طبقه ضعیف جامعه زیاد است و معلوم نیست چه مقدار آن برای لبنیات در نظر گرفته خواهد شد.
وی افزود: سیاست‌های حمایتی دولت طبق کالابرگ‌های فعلی که در نظر گرفته، ایرادات اساسی دارد و عملا پرداخت نقدی منجر به هدفمندی و مفید بودن یارانه‌ها نشده است. امیدواریم سیاست‌های مناسبی در این مورد لحاظ و به‌خصوص طرح شیر مدارس اجرایی شود، چون روشی که دولت در مورد کالابرگ فعلی انتخاب کرده به نظر کارآمد نخواهد بود.
جای خالی لبنیات در برنامه هفتم توسعه
رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی صنایع لبنی گفت: در برنامه هفتم توسعه یکی از اشکالات این است که با وجود توجه به موضوع لبنیات در برنامه‌های قبلی توسعه، اما در برنامه هفتم هیچ توجهی به موضوع لبنیات نشده است.
وی در مورد طرح شیر مدارس توضیح داد: این طرح که از سال ۸۲-۸۱ شروع شده بود، یکی از مهم‌‎ترین پروژه‌های ملی به ‌حساب می‌آمد، اما متاسفانه با کج‌سلیقگی عده‌ای نابود شد.