1 - 02 - 2025
سایه رانت در بازار برنج
برخی ندانمکاریها و رانتبازیها در اعطای مجوز واردات برنج و نحوه تخصیص ارز و ثبت سفارشهای سوالبرانگیز، موجب ایجاد تلاطم در بازار این کالای اساسی و اعتراض گسترده واردکنندگان برنج و سردرگمی مردم شده است.
اطلاعات کسب شده حاکی از آن است که وزارت جهاد کشاورزی اقدام به ثبت سفارش ویژه برای افرادی خاص میکند که حالا این موضوع در مورد برنج بسیار پررنگ شده است، به طوری که بازار برنج را به آشفته بازاری توام با کمبود و گرانی برای مردم از یک سو و رانت و سودجویی برای عدهای خاص، از سوی دیگر کرده است. در قضیه چای دبش که فقط چند صباحی از آن میگذرد، سهمیه واردات تنها به یک نفر اختصاص یافت و حالا مسائل پیش آمده در خصوص تخصیص ارز و اعطای مجوز واردات برنج به چند شرکت خاص، نگرانیها در مورد تکرار ماجرای چای دبش این بار در برنج را افزایش داده است؛ مسالهای که در زمان وزارت ساداتینژاد رخ داد و اکنون در زمان وزارت نوریقزلجه مشابه آن در مورد برنج در حال رخ دادن است.
در شرایطی که تا پیش از این حدود 200شرکت واردکننده برنج بودند، حالا به دلیل برخی کجسلیقگیها و به قول تعدادی از واردکنندگان، رفیق بازیهای صورت گرفته در وزارت جهاد کشاورزی، رانت عجیبی به وجود آمده و کل سیستم واردکنندگان به هم ریخته و بازار دچار تلاطم شده است.
ثبت سفارشهای سوالبرانگیز توسط جهاد کشاورزی
وضعیت ثبت سفارشها در مورد برخی کالاهای اساسی مانند برنج و روغن به حدی سوالبرانگیز و عجیب است که خبرها حاکی از ثبت سفارش ۱۰هزار تنی برنج برای یک واردکننده یا ۷۰هزار تنی روغن برای واردکننده دیگر است. پرونده چای دبش و اتفاقاتی که در این ماجرا رخ داد، بیش از همه لزوم سلامت و دقت در امور مربوط به تامین و واردات محصولات غذایی به ویژه کالاهای اساسی را ضروری کرد.
در همین راستا دولت اقدام به سیستمی کردن روند ثبت سفارش کالاهای اساسی کرد تا امکان تخلف در این حوزه به حداقل برسد و از تکرار اتفاقات گذشته جلوگیری شود. با این حال به نظر میرسد این ماجرا آنقدر که باید تاثیرگذار و عبرتآموز نبوده، به طوری که همچنان شائبههایی در حوزه تخصیص ارز و ثبت سفارش کالاهای اساسی توسط وزارت جهاد کشاورزی مطرح است و ظاهرا اقدام به ثبت سفارش ویژه برای افرادی خاص میشود.
حالا در آشفته بازار فعلی برنج و در شرایطی که واردکنندگان مدتهاست درگیر تخصیص ارز و واردات کالای خود هستند، در اقدامی بحثبرانگیز با کاهش سهم باقی تجار، سهمیه یک واردکننده از 750تن به 10هزار تن افزایش یافته است.
نامه انجمن واردکنندگان برنج به وزیر جهاد کشاورزی
در همین حال، انجمن واردکنندگان برنج طی نامهای به وزیر جهاد کشاورزی نسبت به تاخیر تخصیص ارز و بحران بازار برنج هشدار داد. در این نامه که رونوشت آن برای محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی نیز ارسال شده، آمده است که وضعیت تامین و بازار برنج کشور، به عنوان یکی از کالاهای اساسی سبد معیشتی مردم، در آستانه بحرانی جدی قرار گرفته و ادامه روند فعلی میتواند پیامدهای سنگین و جبرانناپذیری به همراه داشته باشد. این در حالی است که تاخیر طولانی و خسارتبار هفت ماهه در تخصیص ارز برنج (از تیرماه تاکنون)، نهتنها فعالیت واردکنندگان را دچار وقفه کرده، بلکه اعتماد تامینکنندگان خارجی به بازار ایران را نیز تحتالشعاع قرار داده است.
در بخش دیگری از این نامه آمده است با توجه به اینکه حتی پس از تخصیص ارز، فرآیند تامین و انتقال وجوه به حساب فروشندگان خارجی حداقل دو ماه به طول میانجامد، عملا از زمان سفارشگذاری تا کارسازی نهایی وجه، دورهای بین ۱۰ تا ۱۱ماه زمان نیاز است. این تاخیر غیرقابل قبول، نهتنها موجب اختلال در زنجیره تامین برنج شده، بلکه امنیت غذایی کشور را هم به طور جدی تهدید میکند. چنانکه اکثر تامینکنندگان خارجی به دلیل عدم دریافت مطالباتشان، از ارسال کالاهای جدید خودداری میکنند و بسیاری از آنها به دلیل تجربه طولانیمدت تعویق در پرداختها، دچار تردید جدی نسبت به توانایی طرفهای ایرانی در انجام تعهداتشان شدهاند.
واردکنندگان برنج در این نامه تاکید کردهاند که با توجه به تاثیر قابل توجه این وضعیت بر بازار و سفره مردم، بروز چنین وقفهای در جریان تامین کالا در کنار کاهش ۲۳درصدی واردات ۱۰ماهه برنج سفید نسبت به مدت مشابه سال گذشته، شرایط نگرانکنندهای را به ویژه در آستانه ایام اوج مصرف ماه مبارک رمضان و نوروز برای بازار برنج کشور رقم زده است. از این رو اتخاذ تدابیر فوری و صدور اوامر اقدامات در راستای تخصیص عاجل مطالبات معوق ارزی واردکنندگان به منظور جلوگیری از تعمیق بحران پیشرو و توقف گرانی بیشتر و نایابی برنج در بازار، حائز ضرورت بسیار است.
چرا بازار برنج نوسان دارد؟
در همین حال، کارشناسان بخش کشاورزی، کاهش عرضه و مدیریت بازار توسط دلالان را عامل اصلی التهابات و نوسان قیمت برنج میدانند. قاسم پیشهور، رییس اتاق اصناف کشاورزی با اشاره به ضرورت واردات برنج برای ذخایر استراتژیک معتقد است که در شرایط کنونی، برنج از دست تولیدکننده خارج شده و دلالان با مدیریت بازار و کاهش عرضه، بازار را مدیریت میکنند. این در حالی است که تنها برای ذخایر استراتژیک در ابتدای سال باید ۵۰۰هزار تن برنج با ارز آزاد وارد شود چراکه تولیدکننده با ارز آزاد تولید میکند و در غیر این صورت امکان رقابت وجود ندارد.
به گفته رییس اتاق اصناف کشاورزی، براساس برآوردهای صورت گرفته امسال تولید برنج ۲میلیون و ۷۰۰هزار تن تا ۳میلیون تن بوده است که بر این اساس کمبودی در عرضه وجود ندارد و برنج ایرانی در کارخانهها و انبارهای شمال موجود است و دلالان با اجتناب از عرضه به دنبال واردات و افزایش قیمتها هستند. در همین حال مجیدرضا خاکی، سخنگوی انجمن واردکنندگان برنج نیز ناترازی و تلاطم در بازار برنج داخلی و خارجی و افزایش قیمتها را یکی از دغدغههای بازار داخل میداند و معتقد است که مهمترین علت این نوسانات ناشی از تصمیمگیری و برنامهریزی نادرست و رویکرد غیرکارشناسی بوده است.
به گفته او، با توجه به میزان واردات و محمولههای در حال ترخیص، حداقل ۴۰۰ تا ۵۰۰هزار تن برنج نیاز داریم که وارد کشور شود تا پیک تقاضای ایام نوروز و ماه رمضان را پشت سر بگذاریم و نکته مهم این است که این اتفاق باید زودتر رخ دهد تا قبل از شروع فصل پرمصرف برنج در داخل داشته باشیم و آرامش را در بازار به برنج خارجی و ایرانی برگردانیم.
آنگونه که خاکی میگوید، برخی دلالهای این بازار تمایلی به فروش ندارند و از همین رو ضروری است که در این خصوص هر چه زودتر تصمیمگیری و شفافسازی شود تا بازار از این بلاتکلیفی مهلک نجات یابد.
به گزارش اقتصاد سبز آنلاین، به گفته سخنگوی انجمن واردکنندگان برنج، با توجه به آنکه زمان زیادی تا ایام پایانی سال باقی نمانده است، از این رو مسوولان تنظیم بازار باید هرچه سریعتر اوضاع بازار برنج را ساماندهی کنند تا نگرانیها برای تامین برنج به حداقل برسد تا با آرامش این دوران سپری شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد