زیرساخت‌های دیجیتال اولویت فراموش‌شده

حسین اسلامی*
سبک زندگی ایرانیان، به‌ویژه در سال‌های اخیر، به‌شدت تحت‌تاثیر فضای دیجیتال و اینترنت همراه قرار گرفته است. از بیدار شدن تا پایان روز، زندگی روزمره ما سرشار از وابستگی به پلتفرم‌های دیجیتال است؛ از حمل‌ونقل اینترنتی گرفته تا سفارش غذا و پرداخت قبوض. این تغییرات نه‌تنها نشان‌دهنده تحول عمیق در نیازهای جامعه است بلکه بر ضرورت توسعه زیرساخت‌های دیجیتال در حوزه‌هایی همچون اپراتورها، بانک‌ها و شرکت‌های نوآور تاکید دارد. متاسفانه در سال‌های اخیر ضعف‌ها و ناهماهنگی‌های جدی در تامین و به‌روزرسانی این زیرساخت‌ها وجود داشته که موجب مشکلات فراوانی شده است. در حوزه زیرساخت‌های دیجیتال نباید انتظار تولید کامل و مستقل داشته باشیم اما می‌توانیم با بهره‌گیری از توان و استعداد مهندسان ایرانی، بخش‌هایی از این نیاز را در داخل تامین کنیم. این امر تنها در صورتی محقق می‌شود که سیاستگذاران در وزارتخانه‌های صمت و بانک مرکزی به اهمیت و تفاوت‌های این حوزه واقف باشند. به‌عنوان مثال برخی تصمیم‌گیران تفاوت‌های اساسی میان یک لپ‌تاپ گیمینگ و سرورهای پردازشی را درک نمی‌کنند و این عدم شناخت می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرست در تامین نیازهای کلیدی کشور شود. با وجود تمام تحریم‌ها و محدودیت‌ها، تلاش‌ها برای تامین به‌روزترین زیرساخت‌ها باید همچنان ادامه یابد چراکه شایستگی ایران فراتر از وضعیت کنونی است و باید در این مسیر به پیشرفت‌های اساسی دست یابیم. نکته مهم دیگر اجتناب از موانع داخلی یا به اصطلاح «خودتحریمی» است. انتظار ما به عنوان فعال بخش‌خصوصی این است که دولت، به جای حمایت مستقیم، بر رفع موانع و ایجاد بستر مناسب برای رشد اقتصاد دیجیتال تمرکز کند. البته ما از محدودیت‌های ارزی کشور آگاهیم اما معتقدیم که اولویت‌بندی‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که زیرساخت‌های دیجیتال به عنوان یکی از محرک‌های اصلی رشد اقتصاد کشور، در صدر برنامه‌های توسعه‌ای قرار گیرد. انتظار می‌رود که دولت جدید، با رویکردی تخصصی و واقع‌بینانه، به این حوزه نگاه کند. حضور معاون اول رییس‌جمهور باتجربه در حوزه اقتصاد دیجیتال و وزارت ارتباطات، موجب افزایش این امیدواری است که رویکردهای موثر و متناسب در پیش گرفته شود و شاهد ارتقای مستمر کیفیت زیرساخت‌ها باشیم. ضرورت دارد وزارت صمت و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (فاوا) در فرآیند تخصیص و تامین زیرساخت‌ها همکاری نزدیک‌تری داشته باشند. جایگاه فعلی اداره کل مربوطه در وزارت صمت برای رسیدگی به این موضوعات کافی نیست و این اداره باید به سطحی ارتقا یابد که اختیارات لازم برای تصمیم‌گیری و اجرای بهینه را داشته باشد. حضور وزارت فاوا در کنار وزارت صمت برای تشخیص دقیق نیازهای زیرساختی، اقدامی ضروری است، همچنین تولید و تامین زیرساخت‌ها نباید به رقابتی بین منافع تامین‌کنندگان و تولیدکنندگان تبدیل شود. این دو گروه باید به‌عنوان بخش‌های مکمل یکدیگر، در راستای توسعه پایدار زیرساخت‌های دیجیتال همکاری کنند. به‌جای تمرکز صرف بر تامین سخت‌افزارها، می‌توان با توجه به توان مهندسی داخلی، سرمایه‌گذاری بیشتری بر توسعه نرم‌افزارها و فناوری‌های کاربردی کرد. این رویکرد، ضمن تقویت توان داخلی، از بروز موانع جدید در مسیر تامین زیرساخت‌های حیاتی جلوگیری خواهد کرد و مسیر رشد اقتصاد دیجیتال کشور را هموارتر خواهد ساخت.
*مدیرعامل شرکت افزارپرداز رمیس