ریشه یابی ترس های بورس

حسين اسدي‌نيا*
دومین هفته با حد نوسان یک درصد به پایان رسید و ریسک‌های مربوط به تنش‌ها با اسرائیل به حداقل رسیده. آیا باز هم نیاز است حد نوسان یک درصد ادامه یابد؟ به نظر می‌رسد هیجان منفی شدید تا حدودی کنترل شد و مشكلي نيست كه هفته سوم کمی حد نوسان افزایش یابد، مثلا به جای یک‌درصد تبدیل شود به 2درصد و هفته بعد 3درصد تا نهایت به همان حد نرمال گذشته برگردیم. مزیت این سیاست این بود که بدون تعطیل کردن کل بازار، عملا نقدشوندگی را حفظ کردیم و سیگنال ترس و هیجان بیشتری به فعالان بازار صادر نشد اما ممکن است سوال پیش آید که چرا پس بورس توکیو در ژاپن را تعطیل کردند و حد نوسان آنجا استفاده نشد؟ پنیک یا ترس بسیار شدید و موردی اگر پیش آید منطقا باید بورس را موقتا برای یک روز نهایت دو روز تعطیل کرد ولی در ایران متاسفانه فقط هیجان یا پنیک موردی نبود و موضوع کمی ریشه‌دار‌تر است و با تعطیلی یک یا دو روزه حل نمی‌شود.
بورس ژاپن بعد از تعطیلی و رفع ترس دوباره به وضعیت عادی برگشت ولی در بورس تهران ما با یک پدیده بنیادی طرفیم که نمی‌توان آن را هفته‌ها تعطیل کرد و با تعطیلی یکی، دو روز هم مشکلی حل نمی‌شود. مساله اصلی بورس تهران کاهش حاشیه سود شرکت‌ها در گزارش‌های مربوط به زمستان و بهار است. حالا روی این مشکل اصلی هم یک‌سری تنش در رابطه با اسرائیل ایجاد شد که توجه همه را به خود جلب کرد در حالی که ترور هنیه در تهران فقط باعث تشدید هیجان شد ولی ترس و مشکل اصلی در کدال است نه ترور هنیه.
زمان ترور سردار سلیمانی که سطح تنش بسیار بالاتر بود زیرا یکی از سرداران مهم ایرانی توسط آمریکا ترور شد و این بسیار خبر بدتری نسبت به ترور هنیه بود اما خیلی زود منفی بورس به پایان رسید و حتی بازار با رشدی عالی مواجه شد. پس ریشه در تحولات گزارشگری شرکت‌ها در وبسایت کدال است و اگر این ریشه از وضعیت مناسبی برخوردار باشد حتما بازار بر مشکلات دیگر پیروز می‌شود و آنها را سریع نادیده می‌گیرد. الان وضعیت و مشکل اصلی در کدال و گزارشگری شرکت‌ها نهفته است که نیاز است دولت چهاردهم مستقر شده و شاهد سیاست‌های عملی آن باشیم. اگر این دولت جدید بتواند اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کند حتما شاهد بهبود اوضاع بورس خواهیم بود.
بايد منتظر ماند و ديد كه آیا شکاف بین ‌دلار نیما و آزاد کاهش می‌یابد یا نه، هزینه تامین مالی در بازار پول کاهش می‌یابد یا نه، مالیات و عوارض اندکی شل می‌شود یا نه، برنامه دولت جدید برای درآمد پالایشگاه‌ها چیست، برنامه دولت جدید برای ناترازی برق و گاز چیست و… ده‌ها پرسش دیگر که باعث کاهش سیستماتیک حاشیه سود شرکت‌ها در دو دوره متوالی شده‌اند.
* فعال بازار سرمايه