رونق بازار با اهرم صندوق‌ها

‌جهان‌صنعت‌‌- بنیامین نجفی- صندوق بازنشستگی تکمیلی با حضور متولیان اقتصادی کشور از جمله وزیر اقتصاد، وزیر کار اعضای شورای عالی بورس، برخی از نمایندگان مجلس و همین‌طور رییس سازمان بورس و اوراق بهادر رونمایی شد. با تکمیل و توسعه صندوق‌های بازنشستگی در بازار سرمایه بسیاری امیدوار هستند که گام مهمی در زمینه جذب منابع در بازار اتفاق بیفتد. اگرچه این الگوی جذب منابع سابقه زیادی در بازار سرمایه ایران ندارد، ولی حالا این گام جزو مهم‌ترین برنامه‌های تکمیلی و توسعه‌ای در این زمینه به حساب می‌آید. از یک منظر کلان، با افزایش جمعیت سالمندان، نقش برنامه‌ها و صندوق‌های بازنشستگی اهمیت فزاینده‌‌تری پیدا می‌کند. بدیهی است که اجرای برنامه‌های بازنشستگی که بخشی از نظام تامین‌اجتماعی کشور را تشکیل می‌دهد، باید با ظرافت کامل انجام شود، با این ‌وجود افزایش جمعیت سالمندان، مستلزم به‌کارگیری هزینه‌های بیشتری خواهد بود. این هزینه‌ها ممکن است تا حدی افزایش یابند که امکان تامین آنها در وهله نخست برای صندوق‌های بازنشستگی و در وهله دیگر حتی برای دولت‌ها غیرممکن باشد. به گفته کارشناسان صندوق‌های تکمیلی بازنشستگی در کنار دیگر صندوق‌های بازنشستگی که در حال حاضر وجود دارد می‌تواند به عنوان یک دریافتی مستمر و مکملی باشد که پس از بازنشستگی بسیار پرکاربرد است. به گفته کارشناسان، ساختار این صندوق‌ها به شکلی است که درصدی را خود فرد و درصدی را هم کارفرما پرداخت کرده و در حوزه صندوق‌های سهامی و اوراق درآمد ثابت و همچنین صندوق‌های طلا سرمایه‌گذاری می‌شود. از این رو با توجه به روندی که این نوع دارایی‌ها در بلندمدت دارند، می‌توانند به عنوان یک مستمری قابل قبول باشند.
صندوق‌های بازنشستگی در بورس
صندوق سرمایه‌گذاری ‌‌‌‌‌‌‌‌بازنشستگی‌‌‌‌‌‌‌‌ (وصندوق)، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها (وسکاب) و صندوق مدیریت ثروت بازنشستگی (ومدیر) از جمله صندوق‌های بازنشستگی هستند که در بازار سرمایه فعالیت دارند. در این میان شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی نیز به‌عنوان یک مجموعه تخصصی در بازار سرمایه فعالیت دارد. شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری با نماد وصندوق از اواخر سال‌۱۳۹۴ به‌عنوان هلدینگ انرژی فعالیت کاری خود را روی موضوعات مرتبط با نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی متمرکز کرد تا با بهره‌‌‌‌‌‌‌‌گیری از ظرفیت‌های ویژه نسبت به ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر برای سهامداران خود اقدام کند.
روایت متولیان بورسی از صندوق تکمیلی عضو هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به مزایای صندوق‌های تکمیلی برای بازنشستگان گفت: اکنون سه موافقت اصولی در حوزه صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی صادر شده است. علیرضا ناصرپور درباره ماهیت صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی اظهار کرد: صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی ذیل بند ۱۹ ماده یک بازار اوراق بهادار تشکیل شده است. وی به اهداف راه‌اندازی این صندوق اشاره کرد و افزود: از جمله اهداف تشکیل صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی، می‌توان به ایجاد مزایای بازنشستگی تکمیلی برای کارکنان مجموعه‌های مختلف، ورود منابع باثبات و قابل برنامه‌ریزی به بازار سرمایه و تقویت دید بلندمدت اشاره کرد. ناصرپور همچنین درباره انواع صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی گفت: این صندوق‌ها در سه نوع سهامی، سهامی شاخصی و صندوق در صندوق طبقه‌بندی شده است. نایب‌رییس سازمان بورس تاکید کرد: اکنون سه موافقت اصولی در حوزه صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی برای برخی مجموعه‌های بزرگ صادر شده است. وی ادامه داد: باتوجه به اقدامات انجام‌شده، برخی از این صندوق‌ها به مرحله تاسیس رسیده و برخی دیگر نیز در حال طی کردن فرآیند تاسیس است. ناصرپور بیان کرد: باتوجه به مقررات، صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی در بدو تاسیس باید دست‌کم ۵۰۰ نفر را در طرح بازنشستگی تکمیلی زیر نظر داشته باشند، همچنین حداقل سرمایه برای تشکیل این صندوق‌ها ۵۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. عضو هیات مدیره سازمان بورس درباره مشارکت وزارتخانه‌ها در حوزه راه‌اندازی صندوق بازنشستگی تکمیلی گفت: متقاضیان موافقت اصولی‌هایی که اکنون صادر شده است، نهادهای مالی بودند که به نوعی به یکی از وزارتخانه‌های نفت، کار و رفاه اجتماعی متصل هستند، بنابراین از سمت وزارتخانه‌ها نیز مشارکت‌های لازم انجام شده است. وی افزود: باتوجه به جذابیت صندوق بازنشستگی تکمیلی، گروه‌های دیگری نیز پیگیر هستند تا موافقت اصولی این صندوق را دریافت کنند تا کارکنان آن مجموعه‌ها نیز از مزیت صندوق‌های مذکور بهره‌مند شوند. «جهان‌صنعت» در گفت‌و‌گو با یک کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی و تاثیرات این صندوق‌ها برای بازار سرمایه پرداخته است.
کارایی بیشتر بازار با توسعه صندوق‌ها
حسن حسین‌نیا‌ کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: صندوق‌های بازنشستگی همیشه یکی از منابع اصلی برای خرید سهام در بازار سرمایه بوده‌اند، اما در کشور ما این کار به دلیل محدودیت‌هایی که در این زمینه وجود داشته چندان گسترش پیدا نکرده است ولی در دنیا صندوق‌های بازنشستگی سهم عمده‌ای در بازار سرمایه دارند. او ادامه داد: با اضافه شدن صندوق‌های تکمیلی بازنشستگی که عملا برای بالا بردن توان مالی افراد در سنین بازنشستگی است این امکان وجود خواهد داشت که در ماه‌های مختلف ورودی نقدینگی به بازار سرمایه را داشته باشیم. یعنی این مساله از آنجایی که می‌تواند باعث رشد نقدینگی ورودی به بازار سرمایه باشد قطعا می‌تواند نکته مثبتی محسوب شود. حسین‌نیا تصریح کرد: اما در مورد اینکه صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی چگونه عمل کنند باید ببینیم که در ماه‌های آینده چه اتفاقاتی رخ می‌دهد. یعنی آیا اساسا تامین خرید سهام‌شان صرفا به صورت بلوکی خواهد بود و دنبال سهامداری عمده و درصدی خواهند بود یا اینکه در بازار خرد هم نقش‌آفرینی خواهند کرد. این نکته‌ای است که در ماه‌های آینده مشخص خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: در حال حاضر به نظر می‌رسد که ما همین الان صندوق‌های بازنشستگی بزرگی در بازار سرمایه داریم. از صندوق‌های بازنشستگی کشوری گرفته تا صندوق‌های بازنشستگی کارکنان فولاد و… که نقش مهمی دارند و بازی‌گردان‌های مهمی در بازار هستند. امروز ما شاهد ورود بازیگران بزرگتر به بازار خواهیم بود که این می‌تواند در کاراتر شدن بازار موثر واقع شود.