17 - 03 - 2024
روزهای نفسگیر بنزین
گروه انرژی- از رکورد‌زنی مصرف بنزین تا گازوییل ۵ هزارتومانی؛ این مهم‌ترین سرخط خبرهای صنعت نفت در روزهای پایانی سال است. به همان اندازه که بازار شب عید برای برخی کسبه داغ است، برای وزارت نفت که باید مراقب جایگاه‌ها باشد تا هم بنزین و گازوییل به موقع برسد و هم کمبود آن دردسر ایجاد نکند، روزهای پایانی سال نفسگیر است.
آخرین گزارشی که از مصرف بنزین از سوی جعفر سالاری مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام شده حکایت از رشد ۱۳ درصدی مصرف نسبت به سال گذشته دارد. آن‌طور که این مقام وزارت نفت توضیح داده روزانه بیش از ۱۳۳ میلیون لیتر بنزین در روزهای اخیر توزیع شده است که این رقم میانگین مصرف روزانه بنزین کل کشور را به حدود ۱۱۸ میلیون لیتر رسانده است، در حالی که این عدد در روزهای عادی سال ۱۱۵ میلیون لیتر بوده است.
رشد مصرف بنزین امسال به یکی از نگران‌کننده‌ترین ناترازی‌ها تبدیل شده است. اگر تا پیش از این گاز و برق با ناترازی مواجه بود امسال بنزین هم به جمع آنها پیوسته است، با این تفاوت که گاز و برق را می‌شود با محدودکردن صنایع در تابستان و زمستان به نوعی مدیریت کرد، اما مصرف بنزین با همین شرایط کنونی راهکاری ندارد.
البته راه‌حل‌های متفاوتی پیش روی دولت قرار دارد، از افزایش قیمت که مهم‌ترین آنهاست تا از رده خارج کردن خودروهای فرسوده. هر کدام از این راهکارها مشکلات خاص خود را دارند که دولت را در تصمیم‌گیری نهایی دچار مشکل کرده است.
با توجه به شرایط اقتصادی کشور، قاعدتا افزایش قیمت بنزین در مرحله آخر تصمیم‌گیری دولت قرار دارد، زیرا تجربه سال‌های گذشته چندان برای دولت‌ها خوشایند نبوده است. از رده خارج کردن خودروهای فرسوده یا الزام خودروسازان به تولید خودروهایی که سوخت کمتری مصرف کنند هم طرح بلند‌مدت و پرهزینه است که به نظر نمی‌رسد در شرایط کنونی قابل اجرا باشد.
البته دولت سیزدهم یک طرح اختصاص بنزین به هر کد ملی را هم در دستور کار دارد که مشخص نیست اصلا اجرایی می‌شود یا نه. اختلاف‌نظرها درباره این طرح بسیار زیاد است و از سویی در میان نمایندگان مجلس هم مخالفان جدی دارد. البته ممکن است با تغییر مجلس این طرح با توجه به تازه‌کار بودن نمایندگان رای بیاورد و اجرایی شود، اما عجالتا مساله اصلی کمبود بنزین است.
زیان سنگین واردات
بنا بر روایت برخی نمایندگان مجلس از جمله مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی دولت برای واردات بنزین در سال جاری رقمی در حدود یک میلیارد دلار در سال جاری هزینه کرده است و برای سال آینده هم پیش‌بینی‌ها حکایت از واردات ۷۰ هزار میلیارد تومان دارد.
علاوه بر این ارقام، پتروشیمی‌ها هم امسال ناچار شدند بخشی از تولید خود را به مواد اولیه بنزین اختصاص بدهند که این موضوع علاوه بر کاهش صادرات و کاهش درآمدهای این شرکت‌ها، بنزین‌های بی‌کیفیتی روانه بازار کرد که باعث هزینه‌های سنگین برای مالکان خودروها شد.
آن‌طور که مرتضی شاهمیرزایی گفته است: تولید پتروشیمی‌ها برای امسال ۷۸ میلیون تن هدف‌گذاری شده بود، اما با توجه به ناترازی گاز و تامین نشدن خوراک پایدار، این رقم محقق نشد و به دلیل ناترازی بنزین نفتای واحدهای پالایشگاهی در اختیار پتروشیمی‌ها قرار نگرفت.
اواخر سال گذشته که مصرف بنزین به بالاترین رکورد روزانه خود یعنی ۱۴۴ میلیون لیتر در روز رسید، در تابستان امسال این رکورد بازهم تکرار شد و به تدریج مصرف بنزین رسما به جمع ناترازی‌ها پیوست. واردات سنگین بنزین باعث شد رهبر انقلاب هم در این رابطه به دولت تذکر بدهند. با این حال، دولت چاره‌ای جز واردات ندارد. برخی منابع خبری از واردات بنزین از روسیه برای جبران ناترازی خبر دادند.
این روزها هم افزایش مصرف بنزین مساله‌ساز شده و هم گازوییل. گزارش‌ها نشان می‌دهد با تعلل وزارت نفت در تخصیص سهمیه گازوییل خودروهای سنگین، یک بار دیگر بحران به بخش حمل‌ونقل جاده‌ای در آستانه نوروز رسیده و هر لیتر گازوییل در برخی مناطق به ۵ هزار تومان رسیده است.
وب‌سایت میز نفت، در گزارشی در این رابطه نوشت: «اسفند‌ماه رو به پایان است، ولی خبری از سهمیه گازوییل نیست تا برخی کامیون‌داران مجبور شوند برای هر لیتر گازوییل، ۵ هزار تومان بپردازند. به نظر می‌رسد وزارت نفت توزیع گازوییل و مدیریت این بخش مصرف سوخت را به فراموشی سپرده و ممکن است تا چند روز دیگر، بحرانی دیگر گریبان کشور را بگیرد.»
بر اساس گزارش این وب‌سایت تخصصی نفت، این در حالی است که سخنگوی انجمن صنفی صاحبان اماکن فروش و عرضه فرآورده‌های نفتی سراسر کشور، تقسیم‌بندی گازوییل میان جایگاه‌ها را عادلانه نمی‌داند: «اینکه روزانه ۵۲ میلیون لیتر گازوییل برابر با میزان پیمایش توزیع می‌شود، روی کاغذ منطقی است و مشکل از جایی به وجود می‌آید که مراجعه به برخی جایگاه‌ها بیشتر است، اما سهمیه متناسبی به آنها تخصیص داده نمی‌شود و گاهی هم، تخصیص سهمیه میان جایگاه‌ها با اعمال سلیقه از سوی مدیران مناطق شرکت پخش فرآورده‌های نفتی صورت می‌گیرد.»
چرا از سی‌ان‌جی استقبال نمی‌شود؟
استفاده از سوخت سی‌ان‌جی، برای کمک به کاهش مصرف بنزین، یکی از پیشنهادهایی است که عمدتا از سوی انجمن سی‌ان‌جی و فعالان در این صنعت مطرح می‌شود، اما به دلیل عدم استقبال مالکان خودرو از سوخت سی‌ان‌جی، دولت هم چندان این پیشنهاد را جدی نمی‌گیرد.
اردشیر دادرس رییس انجمن سی‌ان‌جی در این رابطه به ایلنا می‌گوید «میزان مصرف روزانه بنزین در کشور ۱۱۰ الی ۱۱۵ میلیون لیتر است که دولت به دلیل عدم توانایی در توسعه CNG به میزان ۱۰ میلیون دلار بنزین وارد کشور می‌کند. بنابراین توصیه ما به دولت این است که ۱۰ درصد از این هزینه را صرف توسعه جایگاه‌های CNG و مابقی را صرف توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی کند، چراکه در سال آینده ۱ و نیم میلیون خودروی تولید‌شده به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اضافه خواهد شد. لذا راهکار حل بحران تامین و ناترازی بنزین در سال ۱۴۰۳ توسعه زیربنایی و ساختار CNG کشور توسط دولت محترم و مجلس جدید است. او اضافه می‌کند: در برنامه هفتم توسعه هیچ‌گونه اشاره‌ای به افزایش راهکارهای توسعه ظرفیت ناوگان و جایگاه‌های CNG نشده است و ناترازی بنزین نیز ناشی از ناترازی مدیریتی مسوولان است، اما می‌توان براساس الگوهای جهانی و آژانس بین‌المللی انرژی که عرضه و تقاضا در کشور را با یک برنامه بلند‌مدت و میان‌مدت تنظیم کرده و میان قیمت بنزین داخلی و صادراتی تعادل ایجاد می‌کند، مشکلات داخلی را حل کرد.
دادرس بر این باور است که از آنجا که سبد سوخت ۲۵ درصد از تولیدات خودروسازها را تشکیل می‌دهد پس باید از ۱ میلیون خودروی تولیدی ۲۵۰ هزار عدد آن گازسوز باشد، ولی متاسفانه خودروسازها با تولید کمتر از۵۰ هزار تخلف می‌کنند که با این وجود خودرو‌ساز باید با قیمت پایین‌‌تری خودرو را تحویل دهند.
البته او اذعان می‌کند در تهران با کمبود ۱۶۰ جایگاه گاز و ۸۰ الی ۹۰ جایگاه بنزین مواجه هستیم که همین مورد جزو اصلی‌ترین دلیل عدم استقبال مردم از خودروهای گازسوز است. ۸ الی ۹ سال پیش به کمک مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهر تهران تعداد ۱۵۷ زمین را برای خدمات سوخت‌رسانی مشخص کردیم که متاسفانه شهرداری در قالب تجاری به فروش رسانده است. متاسفانه در بحث بنزین و CNG رتبه‌های سوم و چهارم دنیا را دارا هستیم که این رتبه در شأن دولت، وزارت نفت و صنعت ۱۱۰ ساله نفت و ۷۰ ساله گاز نیست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد