8 - 03 - 2025
رشد ضعیف شاخص‌ها در بهمن
احسان کشاورز- بازار سرمایه ایران در بهمن ۱۴۰۳ با نوسانات قابل توجهی همراه بود. شاخص کل بورس پس از افت‌وخیزهای متعدد، رشد اندکی را تجربه کرد و در پایان ماه با درصد افزایش جزئی نسبت به دی‌ماه بسته شد. شاخص هم‌وزن نیز تغییرات مشابهی داشت اما میزان رشد آن نسبت به شاخص کل کمتر بود، نشان‌دهنده تاثیر بیشتر نمادهای بزرگ در این دوره بود. در بخش ارزش معاملات، روند کلی بازار از کاهش نقدینگی و کاهش مشارکت سرمایه‌گذاران حقیقی حکایت دارد. در حالی که ارزش معاملات خرد در برخی روزها افزایش موقتی داشت اما در مجموع نسبت به دی‌ماه کاهش یافت. بررسی ترکیب معاملات نشان می‌دهد که در بخش خریدوفروش، حقوقی‌ها نقش پررنگ‌تری داشتند و نسبت مشارکت آنها در معاملات در مقایسه با حقیقی‌ها افزایش یافت. در بازار اوراق بدهی، ارزش معاملات نسبت به ماه قبل تغییرات محسوسی داشت و میزان انتشار اوراق جدید نشان‌دهنده افزایش تامین مالی از این مسیر بود. این مساله می‌تواند بر چشم‌انداز نقدینگی در بازار تاثیرگذار باشد.
شاخص کل بورس؛ نوسانات زیاد، رشد اندک
شاخص کل بورس تهران در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ با افت‌وخیزهای قابل توجهی همراه بود و در نهایت رشد 1/2درصدی را ثبت کرد. در ابتدای ماه، فشار فروش ناشی از نگرانی‌های اقتصادی موجب افت شاخص شد اما در ادامه بازگشت تقاضا در برخی گروه‌های بزرگ نظیر پتروشیمی و فلزات اساسی توانست بخشی از کاهش‌ها را جبران کند. بیشترین رشد روزانه شاخص کل در ۲۲بهمن ثبت شد که در آن شاخص حدود 4/1درصد افزایش یافت اما در برخی روزها مانند ۱۵ و ۲۸بهمن بازار با افت‌های قابل توجهی مواجه شد. در مجموع شاخص کل در پایان بهمن روی عدد 98/1میلیون واحد بسته شد که نسبت به دی‌ماه افزایش جزئی داشت. این رشد اندک نشان می‌دهد که بازار در شرایطی نامطمئن قرار داشته و رشد قابل توجهی را تجربه نکرده است.
شاخص هم‌وزن؛ سایه سنگین نمادهای بزرگ
شاخص هم‌وزن در بهمن‌ماه، همانند شاخص کل، رشد محدودی را تجربه کرد اما میزان آن کمتر از شاخص کل بود. این شاخص که تاثیر تمام نمادها را به یک میزان در نظر می‌گیرد، در پایان ماه به ۵۲۰هزار واحد رسید که نسبت به ابتدای ماه تنها 2/1درصد افزایش داشت. روند تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که برخلاف برخی نمادهای شاخص‌ساز که رشد بیشتری را تجربه کردند، بسیاری از شرکت‌های کوچک‌تر از رشد کلی بازار جا ماندند. در واقع این اختلاف در عملکرد شاخص هم‌وزن و شاخص کل بیانگر این موضوع است که بخش زیادی از رشد بازار در این ماه تحت تاثیر چند صنعت بزرگ بوده است. در حالی که گروه‌هایی نظیر خودروسازی و صنایع کوچک‌تر رشد محدودی را ثبت کردند، نمادهای مرتبط با پتروشیمی، فلزات اساسی و بانکی‌ها تاثیر بیشتری در افزایش شاخص کل داشتند.
کاهش ارزش معاملات
خروج نقدینگی از بازار؟
ارزش معاملات روزانه بازار سرمایه در بهمن‌ماه روندی کاهشی را نشان داد و میانگین روزانه آن به 5800میلیارد تومان رسید که نسبت به میانگین 6300میلیارد تومانی دی‌ماه کاهش ۸درصدی را نشان می‌دهد. این کاهش در حالی رخ داد که در برخی روزهای خاص مانند ۱۰ و ۲۵بهمن ارزش معاملات به بیش از 7000میلیارد تومان رسید اما در بیشتر روزهای ماه، سطح معاملات کمتر از میانگین ماه قبل بود. یکی از دلایل این کاهش، افت ورود نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی بود که نشان می‌دهد تمایل این گروه برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام کاهش یافته است. در مقابل حقوقی‌ها در برخی نمادهای شاخص‌ساز فعال‌تر بودند و در نقش خریدار ظاهر شدند که این موضوع باعث شد نقدینگی حقیقی‌ها بیشتر از بازار خارج شود تا به سمت سایر بازارهای موازی مانند طلا و ارز هدایت شود.
حقوقی‌ها در میدان؛ افزایش نقش سرمایه‌گذاران بزرگ
بررسی جریان نقدینگی بازار سرمایه نشان می‌دهد که در بهمن‌ماه، سرمایه‌گذاران حقوقی سهم بیشتری از معاملات را به خود اختصاص دادند. آمارها نشان می‌دهد که در این ماه، حقوقی‌ها در حدود ۶۵درصد از ارزش خریدهای بازار را انجام دادند، در حالی که این میزان در دی‌ماه حدود ۵۸درصد بود. این افزایش مشارکت حقوقی‌ها در خرید و کاهش فعالیت حقیقی‌ها به معنای خروج بخشی از سرمایه خرد از بازار است. از سوی دیگر، افزایش نقش حقوقی‌ها می‌تواند نشان‌دهنده مداخله نهادهای مالی برای حفظ تعادل در بازار باشد. این روند در برخی نمادهای خاص مانند پتروشیمی‌ها و بانکی‌ها بیشتر مشاهده شد، به طوری که در برخی روزها حقوقی‌ها بیش از ۷۰درصد از حجم معاملات این نمادها را به خود اختصاص دادند.
اوراق بدهی؛ افزایش انتشار و تامین مالی دولت
در بازار بدهی، میزان انتشار اوراق جدید در بهمن‌ماه به ۱۴هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به دی‌ماه رشد ۱۸درصدی را نشان می‌دهد. افزایش حجم انتشار اوراق بدهی از سوی دولت می‌تواند به تامین مالی کسری بودجه کمک کند اما از سوی دیگر ممکن است نقدینگی را از بازار سهام خارج کند. بررسی روند معاملات نشان می‌دهد که میانگین ارزش معاملات روزانه اوراق بدهی در این ماه به 2900میلیارد تومان رسید که در مقایسه با میانگین 2400میلیارد تومانی دی‌ماه افزایش چشمگیری داشت. این موضوع نشان می‌دهد که بخشی از سرمایه‌گذاران به سمت سرمایه‌گذاری کم‌ریسک‌تر در اوراق بدهی حرکت کرده‌اند که این امر می‌تواند بر نقدینگی موجود در بازار سهام تاثیرگذار باشد.
سرمایه‌گذاری خارجی در بورس: رشد پایدار با تغییرات جزئی
سرمایه‌گذاری خارجی در بورس ایران طی سال ۱۴۰۳ روندی پایدار اما همراه با تغییرات جزئی را تجربه کرده است. در این سال تعداد سرمایه‌گذاران حقوقی خارجی از 1407نفر در مهر ۱۴۰۲ به 1633نفر در بهمن۱۴۰۳ افزایش یافت که نشان‌دهنده رشد 05/16درصدی است. تعداد سرمایه‌گذاران حقیقی خارجی با رشد 48/4درصدی از 3204نفر به 3347نفر رسید. این تغییرات بیانگر افزایش نسبی اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی به بازار سرمایه ایران است اما این رشد همچنان محدود بوده و نشان می‌دهد که برخی موانع در مسیر ورود سرمایه‌گذاران خارجی همچنان پابرجاست. عواملی مانند نوسانات نرخ ارز، تحریم‌های اقتصادی و سیاست‌های داخلی نقش مهمی در میزان جذب سرمایه خارجی دارند. اگرچه در برخی مقاطع جذابیت سهام برخی صنایع افزایش یافته است اما در مجموع، ورود سرمایه‌های خارجی هنوز به اندازه‌ای نبوده که بتواند تاثیر عمده‌ای بر تغییر ساختار بازار سرمایه داشته باشد. به نظر می‌رسد سیاستگذاران و مسوولان بازار سرمایه باید با کاهش ریسک‌های موجود و ارائه تسهیلات بیشتر، شرایط را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی تسهیل کنند تا تاثیرپذیری بازار از این دسته از سرمایه‌ها افزایش یابد.
ارزش بازاری صنایع: تثبیت موقعیت صنایع پیشرو
طی سال ۱۴۰۳، ارزش بازار کل صنایع در بورس و فرابورس ایران نوسانات متعددی را تجربه کرده است. محصولات شیمیایی با 75/2هزار همت (معادل 10/26درصد از کل بازار) همچنان در صدر صنایع ارزشمند بازار قرار دارد. این سهم در مقایسه با 65/22درصد در اسفند۱۴۰۲ افزایش یافته که نشان‌دهنده رشد مستمر این صنعت در بورس است. در مقابل فلزات اساسی که در رتبه دوم قرار دارد، با کاهش ارزش بازار از 94/1هزار همت در دی‌ماه ۱۴۰۳ به 85/1هزار همت در بهمن ۱۴۰۳، افت 43/4درصدی را تجربه کرده است. این تغییرات نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به سمت صنایعی که دارای پایداری بیشتری در سودآوری هستند، حرکت کرده‌اند، در حالی که صنایعی که با چالش‌های جهانی مانند کاهش قیمت فلزات روبه‌رو بوده‌اند، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. در صورتی که این روند ادامه یابد، می‌تواند ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها در بازار سرمایه را به سمت صنایع پایدارتر تغییر دهد. با این حال در صورتی که صنایع سنتی مانند فلزات اساسی بتوانند با بهبود عملکرد عملیاتی، افزایش بهره‌وری و مدیریت هزینه‌ها، جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند، ممکن است مجددا جایگاه خود را در بازار تقویت کنند.
10 صنعت باارزش بورس: شیمیایی‌ها در صدر، خودرو در مسیر نزولی
در بهمن۱۴۰۳، صنعت محصولات شیمیایی با 72/26درصد از کل ارزش بازار، جایگاه نخست را حفظ کرده است. فلزات اساسی که در جایگاه دوم قرار دارد، 35/19درصد از ارزش کل بازار را در اختیار دارد اما این سهم نسبت به سال قبل کاهش یافته است. در همین حال، صنعت خودرو و ساخت قطعات که در اسفند۱۴۰۲ سهمی معادل 82/3درصد از بازار داشت، اکنون به 03/3درصد کاهش یافته است. این کاهش نشان‌دهنده کمرنگ شدن جذابیت این صنعت برای سرمایه‌گذاران است که می‌تواند ناشی از مشکلات تولید، کاهش تقاضای داخلی و سیاست‌های ناپایدار قیمتی در صنعت خودروسازی باشد. در مقابل بانک‌ها و موسسات اعتباری با افزایش 55/0درصدی، سهم خود را به 35/6درصد رسانده‌اند که نشان‌دهنده توجه بیشتر سرمایه‌گذاران به این حوزه است. این تغییرات بازتابی از تغییر سیاست‌های پولی و افزایش نرخ بهره در اقتصاد ایران بوده که منجر به سودآوری بیشتر بانک‌ها شده و موجب رشد ارزش بازار آنها گردیده است.
10 صنعت باارزش فرابورس: پایداری و رقابت صنایع نوظهور
در بازار فرابورس، روندهای مشابهی مشاهده می‌شود و صنایع شیمیایی و فلزات اساسی همچنان بیشترین سهم از بازار را در اختیار دارند. با این حال، صنایع نوظهوری مانند سیمان، دارویی و سرمایه‌گذاری‌ها توانسته‌اند جایگاه خود را در بازار تثبیت کنند. یکی از نکات مهم در سال ۱۴۰۳، رشد تدریجی این صنایع بوده است که ناشی از افزایش تقاضا و رشد پایدار سودآوری در برخی از شرکت‌های حاضر در این گروه‌هاست. افزایش ظرفیت تولید در برخی از کارخانه‌های سیمانی و رشد صادرات این محصولات به کشورهای همسایه، ازجمله عواملی بوده که موجب افزایش ارزش بازار صنعت سیمان شده است. در همین حال، صنعت دارویی به دلیل افزایش قیمت محصولات و رشد صادرات، شاهد افزایش سهم خود در بازار بوده است. این تغییرات نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به دنبال فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری هستند و فرابورس به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای ورود سرمایه‌های جدید در حال تثبیت جایگاه خود در میان سرمایه‌گذاران است.
حجم معاملات سهام در 10 صنعت برتر: افزایش نقدشوندگی در صنایع منتخب
افزایش حجم معاملات در برخی از صنایع منتخب نشان‌دهنده افزایش نقدشوندگی و تقاضای بیشتر برای سهام آنهاست. صنعت محصولات شیمیایی در بهمن۱۴۰۳ بیشترین حجم معاملات را ثبت کرده که نشانه‌ای از افزایش جذابیت این صنعت برای سرمایه‌گذاران است. در مقابل کاهش حجم معاملات در صنایع فلزات اساسی و خودرو نشان‌دهنده خروج سرمایه از این بخش‌هاست. یکی از دلایل این کاهش، نگرانی‌های مربوط به نوسانات قیمت جهانی مواد اولیه و کاهش تقاضای داخلی در صنعت خودرو است. در همین حال، بانک‌ها و موسسات اعتباری افزایش در حجم معاملات خود را تجربه کرده‌اند که ناشی از سودآوری بیشتر بانک‌ها و افزایش نرخ بهره بانکی بوده است.
نسبتE/P : رشد انتظارات سرمایه‌گذاران از برخی صنایع
نسبت قیمت به درآمد (P/E) یکی از شاخص‌های کلیدی ارزیابی ارزش سهام بوده که در برخی صنایع طی سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است. صنایع شیمیایی و بانکی شاهد افزایش این نسبت بوده‌اند که نشان‌دهنده انتظارات بالاتر سرمایه‌گذاران از سودآوری آینده این صنایع است. در مقابل فلزات اساسی کاهش این نسبت را تجربه کرده‌اند که نشان‌دهنده کاهش انتظارات سرمایه‌گذاران از رشد سودآوری این صنعت است. این تغییرات می‌تواند بر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در سال‌های آینده تاثیرگذار باشد و جهت‌گیری‌های جدیدی را برای ورود سرمایه‌های جدید به بازار ایجاد کند.
ارزش جذب و تجهیز منابع مالی: افزایش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید
در بهمن ۱۴۰۳، ارزش جذب و تجهیز منابع مالی رشد قابل توجهی را تجربه کرده و سرمایه‌گذاری‌های جدید در صنایع منتخب تقویت شده است. این روند نشان می‌دهد که شرکت‌ها برای توسعه کسب‌وکار خود و پاسخ به تقاضای بازار، به دنبال افزایش سرمایه و جذب منابع جدید هستند. سیاست‌های دولت در حمایت از برخی صنایع، کاهش نرخ مالیات بر سود شرکت‌ها و بهبود شرایط اقتصادی، ازجمله عواملی بوده‌اند که این روند را تقویت کرده‌اند. اگر این روند ادامه یابد، می‌توان انتظار داشت که صنایع مختلف بتوانند از فرصت‌های جدید برای رشد و توسعه بهره‌مند شوند و نقش موثرتری در بهبود وضعیت اقتصادی کشور ایفا کنند.
افزایش چشمگیر ارزش بازار بدهی در ایران؛ رشد 6/24 درصد در یک سال
بازار بدهی ایران در ماه‌های اخیر شاهد روندی صعودی بوده که نشان‌دهنده افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به ابزارهای مالی نوین است. براساس آخرین گزارش‌ها، ارزش بازار بدهی در بورس تهران و فرابورس ایران مجموعا به ۹۵۳هزار میلیارد تومان در پایان بهمن ۱۴۰۳ رسیده است. این رقم نسبت به ماه قبل رشد 46/2درصدی را نشان می‌دهد و در مقایسه با پایان سال ۱۴۰۲ افزایش 6/24درصدی را ثبت کرده است.
در بررسی تفکیکی، ارزش بازار اوراق بدهی در بورس تهران به ۱۱۷هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با دی‌ماه کاهش جزئی 52/0درصدی را نشان می‌دهد اما نسبت به پایان سال قبل رشد قابل توجه 26/25درصدی داشته است. در مقابل، بازار ابزارهای نوین مالی در فرابورس ایران رشد 90/2درصدی نسبت به ماه گذشته داشته و به ۸۳۷هزار‌میلیارد تومان رسیده است. این بازار نیز در مقایسه با پایان سال گذشته 52/24درصد رشد را تجربه کرده است.
رشد بازار بدهی نشان‌دهنده افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران نهادی و شرکت‌ها به این ابزارها برای تامین مالی است. در عین حال، این افزایش ارزش می‌تواند نشانه‌ای از تغییر رویکرد سیاستگذاران اقتصادی در جهت توسعه بازارهای مالی و مدیریت نقدینگی باشد. با توجه به چشم‌انداز تورمی اقتصاد ایران، این روند می‌تواند موجب تعمیق بازار بدهی و کاهش وابستگی دولت و شرکت‌ها به منابع بانکی برای تامین مالی شود.
فرابورس؛ قطب اوراق بدهی ایران
فرابورس ایران به عنوان بازیگر اصلی بازار بدهی، همچنان بخش عمده‌ای از تامین مالی از طریق ابزارهای نوین مالی را به خود اختصاص داده است. در پایان بهمن ۱۴۰۳، ارزش بازار ابزارهای نوین مالی در فرابورس ایران به ۸۳۷هزار‌میلیارد تومان رسید که بیش از ۸۷درصد از کل ارزش بازار بدهی کشور را شامل می‌شود. این رقم در مقایسه با ماه گذشته 90/2درصد و نسبت به پایان سال گذشته 52/24درصد رشد داشته است.در مقابل، ارزش بازار اوراق بدهی در بورس تهران با کاهش جزئی 52/0درصدی نسبت به دی‌ماه، به ۱۱۷هزار میلیارد تومان رسید. با این حال، این بازار در مقایسه با سال گذشته 26/25درصد رشد را ثبت کرده است. این آمار نشان می‌دهد که بخش عمده انتشار اوراق بدهی و تامین مالی شرکت‌ها در فرابورس انجام می‌شود که به دلیل انعطاف‌پذیری بیشتر و ابزارهای مالی متنوع‌تر این بازار است. این روند صعودی در ارزش بازار بدهی، نشانه‌ای از تغییر الگوی تامین مالی در اقتصاد ایران است. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران نهادی و شرکت‌ها تمایل بیشتری به استفاده از ابزارهای نوین مالی نشان داده‌اند که این امر می‌تواند به کاهش فشار نقدینگی در سیستم بانکی کمک کند. با این وجود، چالش‌هایی همچون نوسانات نرخ بهره، سیاست‌های مالی انقباضی، و میزان استقبال بخش خصوصی از این ابزارها همچنان بر روند بازار بدهی تاثیرگذار خواهد بود.
مهم‌ترین تحولات بازار سرمایه ایران در بهمن ۱۴۰۳؛ روند صعودی در کنار ریسک‌های جدید
بازار سرمایه ایران در بهمن۱۴۰۳ شاهد تحولات مهمی بود که تاثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بر روند معاملات خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین نکات، رشد مداوم ارزش بازار و افزایش معاملات در صنایع پیشرو بوده است. با این حال، نوسانات نرخ ارز و انتظارات تورمی همچنان بر تصمیمات سرمایه‌گذاران سایه انداخته است. یکی از تحولات مهم، افزایش حجم معاملات در برخی از صنایع کلیدی مانند پتروشیمی، فلزات اساسی و بانک‌ها بود که نشان‌دهنده بازگشت نسبی اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار است. از سوی دیگر، بازار بدهی نیز رشد قابل توجهی را تجربه کرد و سرمایه‌گذاران نهادی به‌ویژه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نقش پررنگ‌تری در این بخش ایفا کردند. با این وجود، برخی چالش‌ها همچنان باقی مانده‌اند. تغییرات در نرخ بهره بین‌بانکی، تصمیمات بانک مرکزی در حوزه سیاست‌های پولی و نگرانی‌ها درباره تغییرات احتمالی در قوانین مالیاتی، عواملی هستند که می‌توانند در ماه‌های آینده بر روند بازار اثر بگذارند. برخی گزارش‌ها از خروج سرمایه‌گذاران حقیقی به دلیل نگرانی از نوسانات نرخ ارز حکایت دارد که می‌تواند چالش جدیدی برای نقدشوندگی بازار ایجاد کند.
ریسک‌های جدید در بورس تهران چالش‌های پیش‌روی سرمایه‌گذاران
در کنار رشد شاخص‌های بازار سرمایه در بهمن۱۴۰۳، ریسک‌های جدیدی نیز بر معاملات سهام سایه افکنده‌اند که می‌توانند جهت‌گیری سرمایه‌گذاران را تغییر دهند. یکی از مهم‌ترین ریسک‌ها، افزایش نوسانات در بازار ارز و اثرات آن بر تصمیمات سرمایه‌گذاران بوده است. افزایش نرخ ارز در هفته‌های اخیر، برخی از صنایع وابسته به واردات را با چالش مواجه کرده و بر سودآوری شرکت‌ها تاثیر گذاشته است. ریسک دوم، تغییرات احتمالی در سیاست‌های پولی و مالی است. با توجه به افزایش نرخ تورم، گمانه‌زنی‌هایی درباره تصمیمات بانک مرکزی برای افزایش نرخ بهره مطرح شده که می‌تواند هزینه تامین مالی شرکت‌ها را افزایش داده و جذابیت بازار سهام را کاهش دهد. ریسک دیگر، احتمال اعمال تغییرات در قوانین مالیاتی و گمرکی است که می‌تواند برخی صنایع را تحت فشار قرار دهد. در کنار این عوامل، افزایش نوسانات در بازارهای جهانی و تغییرات قیمت کامودیتی‌ها نیز بر عملکرد صنایع صادرات‌محور تاثیرگذار خواهد بود.
سرمایه‌گذاران در این شرایط باید علاوه بر توجه به روندهای کلان اقتصادی، از ابزارهای مدیریت ریسک مانند متنوع‌سازی سبد سهام و استفاده از فرصت‌های موجود در بازار بدهی نیز بهره ببرند. آینده بازار سرمایه ایران در ماه‌های آتی به میزان پایداری سیاست‌های اقتصادی و توانایی شرکت‌ها در تطبیق با شرایط جدید بستگی خواهد داشت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد