رشد بخش مسکن منوط به رشد اقتصادی

«جهان‌صنعت»- به گفته اکثر کارشناسان رشد بخش مسکن به تنهایی و مستقل از سایر بخش‌های اقتصادی شدنی نیست اما آن طور که وزیر سابق راه‌و‌شهرسازی اعلام کرده بود به هنگام تحویل دولت سیزدهم، مرکز آمار و بانک مرکزی میزان رشد بخش مسکن و ساختمان را منفی 5/13 و منفی 4/15‌درصد اعلام کرده بودند اما با وجود تلاش‌هایی که در دولت سیزدهم صورت گرفت، این بخش در سال ۱۴۰۲ به رشد 8/4‌درصدی دست پیدا کرد.
حال این سوال مطرح می‌شود که آیا به واقع بخش مسکن به تنهایی توانسته است رشد کند؟ آیا اقتصاد کلان کشور رشد خوبی داشته است که بخش مسکن نیز توانسته رشد 8/4‌درصدی را تجربه کند.
فردین یزدانی، صاحب‌نظر اقتصاد شهری و مدیر مطالعات بازنگری طرح جامع مسکن در پاسخ به این پرسش که آیا رشد بخش مسکن واقعی است، گفت: ابتدا باید این طور مساله را بازگو کرد که به هیچ‌وجه بخش مسکن نمی‌تواند مستقل از سایر بخش‌های اقتصادی رشد کند چراکه هر زمان که اقتصاد کلان رشد کند و تولید ثروت صورت بگیرد و درآمد پایدار خانوارها شکل بگیرد می‌توان گفت که آن بخش رشد کرده است.
او ادامه داد: به هر حال باید تاکید کنم که رشد اقتصادی زیر پنج‌درصد مشکل توان‌پذیری خانوارها را حل نمی‌کند. پس اگر رشد اقتصادی مناسب و مستمر داشته باشیم می‌توان گفت بخش مسکن نیز رشد خوبی داشته است.
صاحب‌نظر اقتصاد شهری و مدیر مطالعات بازنگری طرح جامع مسکن در پاسخ به اینکه میانگین زمان خانه‌دارشدن برای اقشار متوسط به پایین جامعه که گفته می‌شود بالای ۵۰ سال است می‌تواند با رشد بخش اقتصادی تا حدودی ترمیم و کاهش یابد؟ گفت: اگر رشد اقتصادی مستمر و در کنار آن رشد بخش مسکن را به صورت مستمر داشته باشیم می‌توان گفت که این عدد ۵۰ سال انتظار برای خانه‌دار شدن کاهش می‌یابد اما اگر این روند برعکس باشد و رشد اقتصادی و رشد بخش مسکن را شاهد نباشیم قطعا زمان خانه‌دار شدن از نیم قرن هم برای اقشار متوسط به پایین جامعه باز هم افزایش خواهد یافت.
یزدانی تاکید کرد: رشد اقتصادی نیز منوط به رفع تحریم‌ها و مناسبات اقتصادی و جهانی است که این شرایط و رفع تحریم‌ها به اصلاحات سیاسی نیز مربوط و وابسته است.
او با اشاره به اینکه بخش مسکن مستقل از رشد اقتصادی نیست تصریح کرد: اگر بخواهیم بسیار ساده و شفاف و روشن نسبت به گزارش اخیر بانک مرکزی تحلیلی ارائه کنیم باید اذعان کنم که اگر متوسط قیمت یک واحد مسکونی در حال حاضر حدود چهار‌میلیارد تومان در نظر گرفته شود، نتیجه این خواهد بود که میانگین زمان خانه‌دارشدن برای اقشار متوسط به پایین جامعه، بیش از ۵۰ سال است.
سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا بخش مسکن می‌تواند مستقل از افزایش تولید به رشد خود ادامه دهد؟ پاسخ تجربی به این پرسش این است که مسکن نمی‌تواند مستقل از رشد تولید ملی باشد و به همین دلیل است که از سال ۱۳۹۷ با افزایش فشارهای اقتصادی در کشور، افزایش رکود در بخش مسکن را شاهد هستیم.
او افزود: پس از سال ۱۳۹۷ به دلیل وجود تحریم‌ها و افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بخش زمین و مسکن به منظور حفظ ارزش دارایی‌های مالی، به جای سرمایه‌گذاری در حوزه تولید، رشد منفی اقتصاد شدت گرفت و رکود تورمی در مسکن ایجاد شد و این موضوع در نهایت موجب شد تا وضعیت مسکن به شکلی که در حال حاضر هست، برسد.
مدیر علمی و مطالعات بازنگری طرح جامع مسکن در پاسخ به اینکه چه راهکاری به دولت چهاردهم می‌توان پیشنهاد داد تا دولت بتواند در تامین مسکن آحاد جامعه موفق عمل کند؟ اصلا دخالت دولت در بخش مسکن جایز است؟ به بازار گفت: بازار مسکن جزء بازارهایی است که در آن شکست بازار در تامین مسکن آحاد مردم و به‌ویژه گروه‌های کم‌درآمد قطعی است اما باید به این نکته توجه داشت که دخالت دولت در تامین مسکن مورد نیاز چگونه باید باشد؟
یزدانی در پاسخ به اینکه آیا انتقال پایتخت شدنی است ادامه داد: دلایل مختلف و متعددی برای این موضوع وجود دارد که نشان می‌دهد نمی‌توان به این راحتی به انتقال پایتخت اقدام کرد. در حال حاضر تهران به جایی رسیده است که رشد آن ادامه دارد و وقتی سرمایه اجتماعی در تهران متمرکز شده است ، به راحتی پراکنده نمی‌شود پس به زور هم نمی‌توان انتقال پایتخت را عملیاتی کرد چرا که عواقب بدتری در پی خواهد داشت.
یزدانی در پاسخ به اینکه رییس‌جمهور انتقال پایتخت را به دلیل وجود برخی مشکلات مثل فرونشست زمین و کمبود آب مطرح کرده است، تصریح کرد: انتقال پایتخت نمی‌تواند به فرونشست زمین و بحران آب کمکی کند. به هر حال وقتی تراکم بیش از حد در تهران وجود دارد و شهرداری نیز تراکم‌فروشی می‌کند بار تهران سبک نخواهد شد.
او ادامه داد: مشکل آب و فرونشست زمین ارتباطی به تهران ندارد و این معضل مربوط به تمام کشور است. قطعا بار تهران با تراکم‌فروشی کمتر، حل می‌شود و معضل آب نیز با سرمایه‌گذاری روی نوسازی شبکه فرسوده آب مرتفع خواهد شد.