راه‌حل خروج از بحران نیروی متخصص

ایلنا- زنگ خطر نبود نیروی انسانی متخصص در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به صدا درآمده است. مدیران غیرمتخصص و ناآشنا به حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سال‌های طولانی سکان این مجموعه عریض و طویل را به دست گرفتند و به جای تربیت نیروی متخصص انسانی، نیروهای اتوبوسی وارد این مجموعه شدند و با اتمام دوره کاری نیز این حوزه را رها کردند و رفتند. دانشکده میراث فرهنگی که از دل آن نیروهای زبده پرورش یافتند، برای همیشه منحل شد و حالا وزارت میراث فرهنگی در انتظار ورود متخصصان است.
«مهدی حجت» در رابطه با فقدان نیروی انسانی متخصص در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: مجموعه کسانی که تقریبا از دهه ۷۰ به بعد در سازمان میراث فرهنگی مشغول به کار شدند بیشتر به مسائل بیرونی سازمان توجه داشتند و به این موضوع که باید در این سازمان نیروی انسانی متخصص تربیت شود، توجه نداشتند.
رییس دفتر شورای جهانی بافت‌ها و بناهای تاریخی در ایران با انتقاد از تعطیلی دانشکده میراث فرهنگی اعلام کرد: یکی از مراکزی که می‌توانست خلاء تربیت نیروی انسانی متخصص برای وزارت میراث فرهنگی را پر کند، دانشکده میراث فرهنگی بود که از دهه ۶۰ ایجاد شد و در دوره‌های بعد آن را منحل کردند. می‌گفتند چون دانشگاه‌ها نیرو تربیت می‌کنند، دیگر احتیاجی به این دانشکده نیست. این فکر بسیار غلط بود چون دانشگاه‌هایی که نیروی انسانی پرورش می‌دهند اصلا نیرویی که بتواند خلاء نیروی تخصصی در وزارت میراث فرهنگی را پر کند، تربیت نمی‌کنند.
وی با اعلام اینکه افرادی که در دو دهه گذشته در دانشگاه‌های کشور پرورش یافتند، کسانی نبودند که اهل میراث فرهنگی باشند و میراث ایران را بفهمند و بتوانند در جایگاه‌های مختلف از آنها استفاده کنند، افزود: تمامی شواهد گواهی می‌دهند که همان سال‌های محدود که دانشکده میراث فرهنگی فعال بود نیروهایی تربیت کرد که هنوز جزو زبده‌ترین افرادی هستند که در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فعالیت می‌کنند. این افراد محصول همان دوره کوتاه فعالیت دانشکده میراث فرهنگی بودند.
حجت که مدتی قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی در دولت یازدهم بود، با تاکید بر اینکه در حال حاضر هیچ سیستمی برای تربیت نیروی انسانی متخصص میراث فرهنگی وجود ندارد، افزود: هر مدیری که آمده است از آنجا که بیشتر دیدگاه سیاسی داشت، تعدادی از افراد مورد وثوق خود را به وزارت میراث فرهنگی آورد و آنها هم در طول سال‌هایی که آن مدیر در وزارت میراث فرهنگی مشغول فعالیت بود، با او بودند و با رفتن وی وزارت میراث فرهنگی را رها کردند و رفتند، بنابراین شرایطی برای تربیت نیروی انسانی متخصص برای وزارت میراث فرهنگی وجود نداشت چون تربیت نیرو پروسه‌ای دارد که آمدن و رفتن مدیران خارج از این وزارتخانه به تربیت نیروی متخصص برای این وزارتخانه منجر نخواهد شد.
حجت نخستین گام برای برون‌رفت از بحران تربیت نیروی انسانی متخصص در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را نه در راه‌اندازی مجدد دانشکده میراث فرهنگی که تاسیس «دانشگاه میراث فرهنگی ایران» اعلام کرد و گفت: این موضوع هیچ تناقضی با تربیت نیروی انسانی در دانشگاه‌ها ندارد. اینکه می‌گویند قانون گفته دستگاه‌های اجرایی نمی‌توانند نیروی انسانی خود را تربیت کنند، حرف نادرستی است چون هم ارتش برای خود نیرو تربیت می‌کند، هم وزارت بهداشت و صدا و سیما دانشگاه دارند و هم سازمان برنامه و بودجه تاکید کرده است که تمام این دستگاه‌ها می‌توانند نیروی انسانی مورد نیاز خود را تربیت کنند. وزارت میراث فرهنگی هنوز این امکان را ندارد، در حالی که این وزارتخانه برای تربیت نیروی انسانی متخصص باید در بستری فعالیت کند که فعالیت عمومی در آنها بر خلاف قانون است.
وی ادامه داد: مثلا حفاری باستان‌شناسی برای عموم ممنوع است. مرمت کردن یک بنای ثبت ملی و جهانی شده برای عموم ممنوع است، بنابراین این بستر باید در اختیار وزارت میراث فرهنگی باشد و به این وزارتخانه اجازه دهند نیروی انسانی متخصص مورد نیاز خود را پرورش دهد. نه اینکه چند واحد میراث فرهنگی در دانشگاه‌های دیگر بگذرانند و دکتری غیرمرتبط بگیرند و این تصور ایجاد شود که حالا می‌توانند میراث فرهنگی کشور را اداره کنند.
این پیشکسوت میراث فرهنگی افزود: فعالیت در حوزه میراث فرهنگی یک فعالیت نظری و عملی همزمان است و باید حتما کسب دانش در این حوزه با کار عملی توام باشد. مسوولان کشور باید متوجه این موارد بشوند ولی متاسفانه کسی به این موضوعات توجه ندارد. متاسفانه یک بند قانونی وجود دارد که براساس آن دستگاه‌های اجرایی نمی‌توانند نیروی انسانی تربیت کنند و از همین بند آویزان می‌شوند و اجازه تاسیس دانشگاه میراث فرهنگی را نمی‌دهند.
مدیر دفتر شورای جهانی بافت‌ها و بناهای تاریخی (ایکوموس) ایران با تاکید بر این موضوع که تنها از طریق تاسیس دانشگاه میراث فرهنگی ایران و بهره‌گیری از اساتید باقیمانده در کشور که ظرفیت آموزش دانش میراث فرهنگی به دانشجویان را دارند، می‌توان بر بحران نیروی انسانی متخصص در وزارت میراث فرهنگی غلبه کرد، افزود: به دلیل تنوع آثار تاریخی موجود در ایران و هزاران سال سابقه فرهنگی و تاریخی کشور و ظرفیت‌هایی که در قرون گذشته در میراث فرهنگی کشور ایجاد شده است، با تاسیس دانشگاه میراث فرهنگی، نه‌تنها برای ایران که برای تمام کشورهای نزدیک که اشتراک فرهنگی با ایران دارند و حتی کشورهای بسیار دورتر نظیر ژاپن، اندونزی، مالزی و الجزایر می‌توان نیروی انسانی متخصص تربیت کرد و فعالیت بین‌المللی در حوزه میراث فرهنگی داشت.