27 - 08 - 2023
راهبرد جدید برای خروج از تله تورم
گروه بین‌الملل- مژده کلهر- مراد مراداوغلو از یادداشت‌نویسان روزنامه سوزجو از روزنامه‌های منتقد دولت اردوغان در یادداشتی در مورد تصمیم جدید بانک مرکزی ترکیه در مورد بهره بانکی نوشت: هیچ کس انتظار چنین افزایش نرخ بهره‌ای را نداشت. بانک مرکزی نرخ بهره را با افزایش ۷۵۰ واحدی به ۲۵ درصد افزایش داد. بنابراین نرخ بهره به بالاترین سطح خود در ۴ سال گذشته رسید. ناجی آغبال رییس سابق بانک مرکزی به ذهنم رسید.
آغبال در زمانی که ارزش لیر پایین آمد و ذخایر بانک مرکزی ترکیه تمام شد، به قدرت رسید.
استعفای وزیر خزانه‌داری و دارایی بلافاصله پس از روی کار آمدن آغبال و سیگنال‌های تایید رییس‌جمهوری برای افزایش نرخ بهره منجر به کاهش نرخ ارز شد. اما بعد از ۱۳۲ روز اردوغان بدون هیچ توضیحی آغبال را برکنار کرد.
در طول ریاست آغبال بر بانک مرکزی اردوغان هیچ گاه به سیاست‌های نرخ بهره اشاره نکرده بود، اما در بیانیه خود در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱ از بانک مرکزی انتقاد کرده و گفته بود: «می‌دانم دوستان ما اکنون از من عصبانی هستند، اما باید عذرخواهی کنند. اگر من رییس‌جمهوری این کشور هستم در مورد آن صحبت خواهم کرد. زیرا من باور ندارم که کشورم با نرخ بهره بالا توسعه یابد.»
اگر آن روز به حرف آغبال گوش می‌دادند و پایش را از بانک مرکزی کوتاه نمی‌کردند، امروز ساده‌لوحانه مجبور نبودیم بپرسیم اگر این‌طور است چرا ما را ۲ سال است که اینقدر فقیر کرده‌اید؟ در واقع، پاسخ واضح است… میلیون‌ها شهروندی که به دلیل لجبازی فقیر شدند… تعداد انگشت‌شماری از حامیانی که ثروتمندتر شدند…
دولت اردوغان با کمال میل تصمیم به افزایش نرخ بهره نگرفت. در واقع چاره دیگری نداشتند… حرف‌هایی که در مورد نرخ بهره زده بودند را هم خودشان نوش‌جان خواهند کرد و چون به کارشان نمی‌آید به تضعیف محمد شیمشک هم ادامه خواهند داد. خوبی قضیه این است که بانک مرکزی بر پایه خیال با کنار گذاشتن قسمت‌های ناکارآمد، یک بیانیه واقع‌بینانه را منتشر کرد. در واقع، پس از تصمیم‌گیری نرخ بهره، CDSحق بیمه ریسک اعتباری پنج‌ساله ترکیه به زیر ۴۰۰ واحد پایه رسید.
این بدان معناست که ترکیه می‌تواند وام‌هایی را از خارج با هزینه ارزان‌تری دریافت کند.
به عنوان یک اتفاق جالب، در سه هفته گذشته در مجموع ۷ میلیارد دلار فروخته شد و نرخ دلاری که امکان جلوگیری از افزایش آن وجود نداشت، افزایش یافت و در مرحله اول به یکباره ۵/۱ لیر کاهش یافت.
در حال حاضر همه چیز طبق قانون خودش پیش می‌رود. آنقدر آرزوی شرایط عادی را داشته‌ایم که مردم حتی از آن هم خوشحال می‌شوند. با این حال، مشکلاتی هنوز وجود دارد که باعث ترس می‌شود…
در همین رابطه محمد شیمشک وزیر اقتصاد و دارایی در توییترش نوشت: «ما مصمم هستیم! ثبات قیمت اولویت اصلی ماست…»
پس ما هم مصمم هستیم هر چیزی را که دل‌مان بخواهد بنویسیم. به کلمه بانک در نام بانک مرکزی نگاه نکنید. این کلمه فقط بانک نیست! تصمیم‌گیرنده است. ثبات قیمت را تضمین می‌کند و از ثبات مالی پیروی می‌کند. سیاست پولی کشور را اداره می‌کند. بازارهای مالی را رصد می‌کند. اقدامات نظارتی انجام می‌دهد. حالت راه‌اندازی را تنظیم می‌کند. در مواقع لزوم مداخله می‌کند. ذخایر طلا و ارز را به نمایندگی از کشور انباشته می‌کند.
استقلال یک ضرورت است نه تجمل! اساسا برای اینکه ارزش پول قربانی منافع کوتاه‌مدت و اعمال خودسرانه قدرت‌های سیاسی نشود. دولت‌ها موقتی هستند. با این حال، هدف اقتصاد کشور آینده است.
مثبت‌ترین جنبه این تصمیم، تاکید بر «استقلال» است. همه می‌دانستند که اگر به اردوغان و تیمش بستگی داشت، نرخ بهره افزایش نمی‌یافت. در واقع هیچ کس به آنها اعتماد نداشت. الان حداقل امیدی وجود دارد.