6 - 02 - 2025
راند اول با ترامپ
عارف، عراقچی و اسلامی، برنامه هستهای ایران را «صلحآمیز» دانستند
گروه سیاسی- بامداد چهارشنبه به وقت تهران، دونالد ترامپ درحالیکه دو هفتهای بیشتر از بازگشتش به کاخ سفید نگذشته، با امضای یک «یادداشت ریاستجمهوری»، حکم به «احیای سیاست فشار حداکثری علیه ایران» داد. جالب آنکه او همچون زمانی که در نخستین دوره ریاستجمهوری خود همزمان با اعمال شدیدترین تحریمهای تاریخ علیه ایران، از آمادگی برای گفتوگو با سران جمهوری اسلامی سخن میگفت، اینبار هم بلافاصله پس از امضای حکمی که وزارت خزانهداری آمریکا را موظف میکند که «حداکثر فشار اقتصادی» را علیه ایران اعمال کند و تحریمها و سازوکارهای اجرایی علیه کسانی که تحریمهای موجود را نقض میکنند، مورد پیگیری جدی قرار دهد، گفته «آماده گفتوگو با رییسجمهور ایران هستم!»
امضای ترامپ برای احیای فشار علیه ایران
ماجرای احیای «سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی» اما از چند ساعت پیش از امضای «یادداشت ریاستجمهوری» و دستور دونالد ترامپ به وزارت خزانهداری ایالات متحده آغاز شد. زمانی که ابتدا خبرگزاری رویترز و سپس چند رسانه بینالمللی دیگر از این تصمیم خبر داده و تاکید کردند که بالاخره موعد اعمال سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی و آنچه در روزهای گذشته صحبتهای بسیاری درباره آن مطرح بود، فرارسیده است. هرچند رویترز ابتدا به نقل از یک مقام آمریکایی مدعی شده بود که دونالد ترامپ قرار است ظرف چند ساعات آینده با صدور یک «فرمان اجرایی»، سازوکار «احیای فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی» را کلید بزند و در ادامه وقتی بالاخره دونالد ترامپ بهجای صدور یک «فرمان اجرایی» این تصمیم خود را در چارچوب امضای یک «یادداشت ریاستجمهوری» عملی کرد، این خبرگزاری انگلیسی ناگزیر متن خبر نخست خود را اصلاح کرد. این در حالی بود که در خبری که رویترز حوالی غروب سهشنبه به وقت تهران روی خروجی خود فرستاد، به نقل از این مقام ارشد آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، نوشته بود که فرمان احتمالی ترامپ درباره ایران با هدف «مسدودکردن تمامی مسیرهای دستیابی ایران به سلاح هستهای» و مقابله با «نفوذ مخرب» ایران در منطقه صادر خواهد شد. بهگفته این منبع آگاه، بهموجب فرمان جدید ترامپ، وزیر امور خارجه آمریکا معافیتهای تحریمی موجود را اصلاح یا لغو خواهد کرد و با وزارت خزانهداری همکاری میکند تا کارزاری را برای «کاهش صادرات نفت ایران» و به صفر رساندن آن اجرا کند.
ابراز تمایل ترامپ برای مذاکره با پزشکیان
به هر تفسیر اما وقتی بالاخره در نخستین دقایق بامداد چهارشنبه به وقت تهران، رییسجمهور ایالات متحده مقابل دوربینهای رسانهها حاضر شد و پای یک «یادداشت ریاستجمهوری» را امضا کرد، در سخنانی تاکید کرد که هدفش از این اقدام، «جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای» و «کاهش صادرات ایران» بوده است. او که اذعان کرد که درباره امضای این سند «مردد» بوده، در ادامه تاکید کرد اقدام تازه او، «بسیار سختگیرانه» خواهد بود. او در عین حال در چرخشی دیگر در کلامش، بلافاصله پس از آنکه تصمیمات تازه خود علیه جمهوری اسلامی را «بسیار سختگیرانه» خواند، مدعی شد: «امیدوارم از این (فشار حداکثری) زیاد استفاده نکنیم. باید ببینیم آیا میتوانیم با ایران به توافق برسیم یا خیر.» رییسجمهور ایالات متحده با ابراز آمادگی نسبتبه انجام گفتوگو با مسعود پزشکیان، تصریح کرد: «آماده گفتوگو با رییسجمهور ایران هستم.» ترامپ مدعی شد: «اگر ایران تلافی کند و بخواهد من را بکشد، آنها را نابود خواهیم کرد.»
رییسجمهور آمریکا در ادامه سخنان مختصرش در حاشیه امضای «یادداشت ریاستجمهوری» اخیر، به بیان نکاتی درباره پرونده هستهای جمهوری اسلامی پرداخت و با طرح این ادعا که «ایران به داشتن سلاح هستهای بسیار نزدیک است»، تاکید کرد: «ایران نباید به سلاح هستهای دست پیدا کند.» اما شاید یکی از عجیبترین گزارههای ترامپ در حاشیه امضای «یادداشت ریاستجمهوری» بهمنظور «احیای سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی» زمانی مطرح شد که در سخنانی عجیب مدعی شد: «بهدنبال اعمال فشار علیه ایران نیستم. اما آنها نباید به سلاح هستهای دست پیدا کنند.» این در حالی بود که او در ادامه با تاکیدبر اینکه «خواستار داشتن روابط خوب با همه کشورها هستم»، تصریح کرد: «برخی مقامهای ایرانی اعلام کردند که بهدنبال سلاح هستهای نیستند.» رییسجمهور آمریکا سپس گفت: «من میخواهم همه کشورها رونق داشته باشند و در خاورمیانه صلح باشد. بسیاری از کشورهای منطقه از جمله ایران خواستار صلح در منطقه هستند.»
دیدار نتانیاهو با ترامپ پس از اعمال فشار به ایران
نکته جالب دیگر در جریان اقدام اخیر ترامپ در راستای «احیای سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی» این بود که حوالی غروب سهشنبه و ساعاتی پیش از امضای این «یادداشت ریاستجمهوری»، هنگامی که خبرگزاری رویترز ناگهان به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی از تصمیم نهایی دونالد ترامپ برای ظرف چند ساعت پیشرو خبر داد، ناظران در سراسر جهان منتظر بودند که نخستین مهمان عالیرتبه خارجی ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید با او دیدار کند؛ مهمانی که از قضا کسی نبود مگر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی که ساعتی پس از اتمام مراسم امضای حکم تازه دونالد ترامپ بهمنظور «احیای سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی» با ترامپ
دیدار کرد.
اذعان ترامپ به قدرت ایران
در حضور نتانیاهو
این در حالی بود که ترامپ در بخشی از سخنانش در جریان دیدار با نخستوزیر رژیم صهیونیستی به پرسشی درباره ادعای برخی رسانهها درباره ضعیف بودن ایران پاسخ داد و برخلاف آنچه انتظار میرفت، تصریح کرد: «ایران ضعیف نیست. ایران یک کشور بسیار قوی است. اما به آنها اجازه نخواهیم داد به سلاح هستهای برسند. ایران قوی است و خواست من جلوگیری از رسیدن آنها به سلاح هستهای است.»
ترامپ و نتانیاهو که دقایقی پس از اتمام این نشست، با حضور در یک نشست مطبوعاتی مشترک، به بیان نکاتی درباره مسائل گوناگون پرداختند، درباره ایران و پرونده هستهای جمهوری اسلامی نیز اظهارنظر کردند. این در حالی بود که رییسجمهور ایالات متحده در بخشی از سخنانش در این نشست مطبوعاتی مشترک با نخستوزیر اسرائیل بار دیگر از نگاه منفی خود درباره برجام سخن گفت و تاکید کرد: «در دولت اولم، در همکاری با اسرائیل، خاورمیانهای صلح آمیز داشتیم؛ داعش را شکست دادیم، از توافق هستهای ایران، یکی از بدترین توافقات تاریخ، خارج شدیم.» او همچنین تصریح کرد: «قویترین تحریمها را علیه ایران اعمال کردیم. ایران منابعی برای تامین نیروهای نیابتی خود نداشت.»
ترامپ که مدعی شد «{در پی اقدامات او علیه جمهوری اسلامی در دوران ریاستجمهوری نخست ترامپ}، حمایت ایران از نیروهای نیابتی خود قطع شده بود»، در بخش دیگری از سخنانش در این نشست مطبوعاتی مشترک با نخستوزیر اسرائیل گفت: «اکنون سیاست فشار حداکثری علیه ایران را نیز بازگرداندهام و بیشترین تحریمها را علیه ایران اعمال کردیم تا صادرات نفتی این کشور به صفر برسد و ایران دیگر نتواند به اقدامات خود در منطقه و جهان ادامه دهد.» ترامپ با طرح مجدد ادعای تکراری خود گفت: «ایران در زمان خروجم از کاخ سفید، هیچ سرمایهای نداشت. آنها نمیتوانستند نفت بفروشند. حماس قدرتی نداشت.»
بیتوجهی ترامپ به مخالفخوانی نتانیاهو علیه ایران
نخستوزیر رژیم صهیونیستی در بخشی از سخنانش در این نشست مطبوعاتی مشترک با رییسجمهور آمریکا، از ترامپ بهخاطر خروج از آنچه «توافق فاجعهوار هستهای ایران» خواند، تشکر کرد و این اقدام رییسجمهور ایالاتمتحده را «نشاندهنده عقلانیت ترامپ» دانست. بنیامین نتانیاهو در سخنانی ضدایرانی مدعی شد که «ترامپ ایرانیان را همان چیزی که هستند، میبیند» و در ادامه با اشاره به اقدام اخیر رییسجمهور ایالات متحده مبنیبر «ازسرگیری کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی»، گفت: «فقط تصور کنید در چهارسال چه کارهایی میتوانیم انجام دهیم.» او با طرح این ادعا که «در حال تغییر چهره منطقه هستیم»، گفت: «ایران و خادمان آن از کشتار اسرائیلیها در هفتم اکتبر خشنود بودند. سنوار و نصرالله میگفتند اسرائیل نابود شده اما امروز اسد رفته، سنوار رفته، نصرالله رفته، حماس را نابود کردیم، حزبالله را نابود کردیم، تجهیزات نظامی اسد را نابود کردیم و ایران را فلج کردیم!» نکته جالب در این ادعای عجیب نتانیاهو درخصوص «فلج کردن ایران» این بود که تنها دقایقی پیش از طرح این ادعا، رییسجمهور آمریکا صراحتا ایران را کشوری «بسیار قوی» توصیف کرده و ادعاها درباره تضعیف ایران در ماههای اخیر را نیز «دروغ» دانسته بود. نخستوزیر اسرائیل همچنین در بخش دیگری از سخنانش در این نشست مطبوعاتی مشترک با دونالد ترامپ مدعی شد: «اسرائیل از همیشه قویتر و ایران و محور آن از همیشه ضعیفتر است اما برای رسیدن به صلح، باید کار را تمام کنیم. اسرائیل در غزه سه هدف دارد؛ نابودی توانایی حکمرانی و نظامی حماس، آزادی همه اسرا و جلوگیری از تبدیل شدن غزه به تهدیدی علیه اسرائیل.»
ابراز نفرت ترامپ از اعمال فشار به ایران
همچنین در حالی که نتانیاهو در جایجای سخنانش در این نشست مطبوعاتی ادعا میکرد که ترامپ در اقدامات ضدایرانی اسرائیل همراه آنان خواهد بود، ترامپ درواکنش به پرسشی درباره برنامه هستهای ایران گفت: «اگر ایران بهدنبال ساخت سلاح هستهای برود، برای آنها بد خواهد شد. اما در صورت تصمیم ایران برای دوری از سلاح هستهای، این کشور به کشوری با آیندهای باورناپذیر تبدیل خواهد شد.» او با تاکید بر اینکه «از صدور یادداشت ریاستجمهوری علیه ایران نفرت داشتم»، گفت: «من میخواهم ایران موفق و صلحآمیز باشد. در دولت اول من، آنها هیچ پولی نداشتند؛ آن موقع از این اقدام متنفر بودم و اکنون نیز از انجام این اقدام متنفر هستم.» او آشکارا خطاب به ایران اعلام کرد: «من به شما میگویم که حاضرم به توافقی خوب برسم و شما مردمی فوقالعاده هستید. دوستان ایرانی بسیار زیادی دارم که همگی به کشورشان افتخار میکنند. امیدوارم بتوانیم به توافق برسیم تا به شرایطی بحرانی نرسیم. من خواستار صلح هستم. تنها خواست من، جلوگیری از دستیابی آنها به سلاح هستهای است. هیچ محدودیتی اعمال نخواهد شد، فقط نباید سلاح هستهای داشته باشند.» جالب آنکه اصرار مکرر ترامپ بر اینکه تنها خط قرمزش در ارتباط با ایران، بحث تسلیحات هستهای است، نتانیاهو نیز وقتی با پرسشی در رابطه با توافق با ایران پاسخ میداد، بهناچار از این سخن گفت که «خواست ما نیز جلوگیری از رسیدن ایران به سلاح هستهای است.»
استقبال از «توافق» در پیام مجازی ترامپ
دونالد ترامپ نیمروز گذشته به وقت تهران نیز بار دیگر با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی تروثسوشال به پرونده هستهای ایران اشاره کرد و نوشت: «مایلم که ایران کشوری فوقالعاده و موفق باشد اما کشوری که سلاح اتمی نداشته باشد.» ترامپ در ادامه با تاکید بر اینکه «گزارشها درباره اینکه همکاری آمریکا با اسرائیل، ایران را خرد و خاکشیر خواهد کرد، تا حد بسیاری اغراقآمیز است»، نوشت: «من بیشتر ترجیح میدهم که توافق صلح هستهای قابل راستیآزمایی داشته باشیم که به ایران امکان رشد و پیشرفت مسالمتآمیز را بدهد.» رییسجمهور ایالاتمتحده تصریح کرد: «ما باید فورا روی این موضوع کار کنیم و وقتی نهایی و امضا شد، جشن بزرگی در خاورمیانه برپا کنیم. خدا غرب آسیا را حفظ کند.»
تاکید پزشکیان بر ناممکن بودن اعمال فشار به ایران
اما مواضع و اظهارات مثبت ترامپ که البته همزمان با امضای «یادداشت ریاستجمهوری» بهمنظور احیای «سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی» مطرح شد، در ادامه بر نوع واکنش مقامهای جمهوری اسلامی نیز تاثیر گذاشت. نکتهای که بهویژه در مواضع معاون اول رییسجمهور، وزیر امور خارجه و رییس سازمان انرژی اتمی بازتاب داشت. با این همه اما مسعود پزشکیان که بعدازظهر دیروز در حاشیه برگزاری آیین افتتاح و شروع عملیات اجرایی طرحهای وزارت نیرو در سراسر کشور بهطور تلویحی و غیرمستقیم به اظهارات اخیر ترامپ واکنش نشان داد، پس از طرح نکاتی درباره لزوم بهینهسازی مصرف انرژی گفت: «آمریکا میگوید تحریم میکنیم اما اگر ما همین منابع خود را مدیریت و با همسایگان خود درست کار کنیم و تعامل داشته باشیم، مگر میشود کشوری را که ۱۵دوست و کشور همسایه دارد، به این راحتی تحریم کرد؟!» رییسجمهور تصریح کرد: «خیال کردند همهچیز ما به نفت وابسته است و میخواهند جلوی آن را بگیرند اما برای ما و مردم ما مسیرهای بسیار زیادی وجود دارد که هم مشکلات خود و هم مردم را حل کنیم و هم مسیری ایجاد کنیم که ما و همسایگانمان که مسلمان هستیم، باعزت زندگی کنیم.»
عارف: خیال ترامپ راحت باشد!
هرچند ساعتی پیش از طرح این سخنان پزشکیان، وقتی محمدرضا عارف در حاشیه برگزاری نشست هیات دولت با پرسشی درباره اظهارات اخیر ترامپ مواجه شد که تنها خواستش را «عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای» عنوان کرده بود، بهنحوی سعی کرد که به رییسجمهور آمریکا اطمینان خاطر بدهد. عارف گفت: «راهبرد جمهوری اسلامی شفاف و باثبات بوده؛ ما در زمینه دفاعی دنبال خودکفایی هستیم، اهل جنگ نیستیم اما اهل دفاع هستیم. در زمینه هستهای معتقدیم نهتنها کشور ما بلکه همه کشورها باید از فناوری صلحآمیز استفاده کنند. در زمینه سلاح هستهای نیز فتوا داریم که فعالیت غیرصلحآمیز هستهای ممنوع است. راهبرد ما مشخص است؛ اگر ترامپ اعتقاد دارد که ایران نباید وارد فضای سلاح هستهای شود، این راهبرد دائمی ایران است و خیال او راحت باشد؛ ما استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای را دنبال میکنیم.» با این همه اما عارف در پاسخ به پرسشی درباره احتمال دیدار ترامپ و پزشکیان گفت: «این مذاکره و دیدار دستورکار نظام نیست.»
معاون اول رییسجمهور که مطابق انتظار با پرسشی درخصوص جنجال اخیر رسانهای درخصوص «مسوولیت علی شمخانی در پرونده هستهای» مواجه شد، در این رابطه گفت: «تصمیمات درباره سیاست خارجی و هستهای با شورایعالی امنیت ملی است که مصوبات آن باید به تایید رهبری برسد. مسوول مذاکرات وزارت خارجه است و کمیتههایی در شورایعالی امنیت ملی و دولت هم تشکیل میشود؛ من محترمانه تکذیب میکنم.»
تاکید عراقچی و اسلامی بر راهبرد صلحآمیز هستهای
همزمان سیدعباس عراقچی نیز در حاشیه همین نشست هیات دولت در سخنانی کوتاه درباره اظهارات و اقدام اخیر دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی گفت: «درخصوص صحبتهایی که توسط رییسجمهور آمریکا مطرح شد، معتقدم فشار حداکثری یک تجربه شکستخورده است و امتحان مجدد آن نیز به شکست دیگری تبدیل خواهد شد.» وزیر امور خارجه ایران در ادامه تصریح کرد: «اگر موضوع اصلی این است که ایران بهدنبال سلاح هستهای نرود، این قابل حصول است؛ خیلی موضوع مشکلی نیست. ایران یک عضو متعهد NPT بوده است.» عراقچی گفت: «مواضع ایران درخصوص سلاح هستهای کاملا مشخص است و فتوای رهبری نیز وجود دارد که تکلیف را برای همه ما روشن کرده است.» محمد اسلامی نیز در حاشیه نشست روز گذشته هیات دولت به اظهارات اخیر ترامپ واکنش نشان داد و گفت: «ایران قصد دسترسی به سلاح هستهای نداشته، ندارد و نخواهد داشت.» رییس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: «ایران در چارچوب پادمان و NPT فعالیت هستهای دارد.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد