دومینوی سقوط سه تریلیون دلاری

محمدرضا ستاری – برآوردها نشان می‌دهد طی روزهای اخیر ارزش کل بورس آمریکا با ریزشی کم سابقه به میزان سه‌تریلیون دلار کاهش پیدا کرده است؛ سقوطی که از زمان همه‌گیری کرونا در ماه مارس 2020 سابقه نداشته است.
در همین رابطه کارشناسان معتقدند سه عامل مهم را می‌توان دلیل اصلی چنین ریزشی در بورس ایالات‌متحده دانست.
نخستین موضوع به بحث تشدید تنش‌ها در خاورمیانه باز‌می‌گردد که با توجه به شرایط فعلی امکان یک درگیری فراگیر در منطقه را بیش هر زمان دیگری محتمل ساخته و می‌تواند باعث بالا رفتن قیمت نفت شود. دومین موضوع این است که کارشناسان معتقدند احتمالا در ماه آینده بانک مرکزی آمریکا مبادرت به کاهش نرخ بهره می‌کند. همچنین ناظران معتقدند که انتشار گزارش وضعیت اقتصادی ایالات‌متحده نشان می‌دهد که انتظار وارد شدن اقتصاد این کشور به یک رکود محتمل است بنابراین سه عامل فوق سبب شده تا ارزش سهام کل ایالات‌متحده آمریکا 3تریلیون دلار (سه هزار میلیارد) ریزش کند.
دومینوی ریزش بازار
در همین راستا شامگاه روز جمعه شبکه خبری سی‌ان‌ان آمریکا در گزارشی اعلام کرد سهامداران مدت‌ها بود که درخصوص کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو (بانک مرکزی آمریکا) در شهریور‌ماه منتظر بودند و وقتی که جروم پاول، رییس بانک مرکزی ایالات‌متحده همین موضوع را در روز چهارشنبه به صورت تحویلی تایید کرد، ارزش بازار سهام به طور قابل‌توجهی کاهش یافت چرا‌که موضوع کاهش نرخ بهره همزمان با اینکه هزینه‌های استقراض را شرکت‌ها کاهش می‌دهد، می‌تواند در روند افزایش سود آنها نیز تاثیری مثبت داشته باشد. با این حال طی روزهای اخیر نگرانی‌ها درخصوص اینکه فدرال رزرو ممکن است در این خصوص به اندازه کافی سریع عمل نکند، باعث شد تا نگرانی‌ها در ایالات‌متحده افزایش یابد چرا‌که گزارش کسب و کارها و مشاغل که به تازگی منتشر شده، چشم‌انداز خوبی را منعکس نمی‌کند.
تمامی این عوامل سبب شد تا روز پنجشنبه گذشته بازار سهام داوجونز سقوطی 600 واحدی را تجربه کند و همزمان بازار سهام S&P و نزدک نیز به ترتیب 5/1 و 5/2 درصد کاهش را ثبت کند. در چنین شرایطی به طور طبیعی سقوط بازار سهام در ایالات‌متحده آمریکا به سایر کشورها نیز سرایت می‌کند؛ به طوری که بلافاصله شاخص Nikkei 225 ژاپن با کاهشی 8/5‌درصدی، بیشترین افت خود را از اسفند 2020 به این سو تجربه کرد. پس از این ماجرا و زمانی که شرکت‌های آمازون و اینتل نیز چشم‌انداز منفی اقتصادی خود را ارائه دادند، در روز جمعه بازار سهام دچار ریزش شد به طوری که شاخص داو با 3/2‌درصد کاهش، ریزشی 800‌واحدی را ثبت کرده و S&P و نزدک نیز به ترتیب 6/2 و 1/3 درصد دیگر کاهش یافتند.
البته در چنین شرایطی برخی کارشناسان برآورد کرده‌اند که چنین ریزشی موقتی خواهد بود چرا‌که گزارش‌ها از افزایش تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده در سه ماهه دوم سال حکایت می‌کنند همچنین بازار مسکن نیز نشانه‌های از بهبود را ثبت کرده است. با این حال علاوه بر مواردی که ذکر شد، ابهامات درخصوص انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز باعث می‌شود که حداقل تا آبان‌ماه امسال وضعیت بازار سرمایه ایالات‌متحده همچنان در‌ هاله‌ای از ابهام باقی بماند.
کاهش بازدهی 10‌ساله خزانه‌داری آمریکا
در این راستا طبق گزارشی که شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی منتشر کرده، شاخص کل بازار سهام آمریکا با کاهشی 84/1 درصدی به رقم 56/5346رسید. در این میان در روز جمعه نزدک با 43/2‌درصد افت در کانال 16776 بسته شد و شاخص فناوری‌های پیشرفته نیز با ثبت بالاترین رکورد بیش از 10‌درصد کاهش یافت. همچنین لازم به ذکر است که شاخص داوجونز مرتبط با صنایع نیز با 51/1‌درصد کاهش رقم 26/39737 را ثبت کرد.
به گفته تحلیلگران این شبکه، کاهش رشد اشتغال در ماه جولای که نرخ بیکاری را به بالاترین سطح خود از اکتبر 2021 رسانده، یکی دیگر از دلایل محرک ریزش بازار سهام بوده است. مطابق با گزارشی که وزارت کار ایالات‌متحده منتشر کرده میزان اشتغال در بخش غیر‌کشاورزی در ماه گذشته میلادی 000/114 بوده که نسبت به ماه مشابه قبل که رقم 000/179 را ثبت کرده، روندی کاهش داشته است؛ امری که باعث شده مطابق با آمارها نرخ بیکاری در آمریکا به 3/4‌درصد افزایش یابد. در چنین شرایطی بازدهی 10‌ساله خزانه‌داری آمریکا نیز به پایین‌ترین حد خود از ماه دسامبر به این سو رسیده است زیرا سرمایه‌گذاران درخصوص سیاست‌های آتی فدرال‌رزرو دچار نگرانی شده‌اند.