4 - 12 - 2019
دومینوی تعطیلی کارخانه‌ها ادامه می‌یابد؟
گروه صنعت- چند سالی است که بسیاری از کارخانه‌های مولد کشور در بخش‌های مختلف صنعتی به دلیل رکود حاکم بر اقتصاد کشور بدجوری درگیر خواب زمستانی بوده و هیچ اثری از گرمای موتور چرخه اقتصادی در آنها دیده نمی‌شود؛ امری که انتقاد فراوان کارشناسان و اساتید اقتصادی کشور را به دنبال داشته و خواستار توجه جدی دولت و برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند برای به سرانجام رساندن رونق اقتصادی در کشور هستند. طی سال‌های اخیر هرروز اخباری از تعطیلی کارخانه‌های تولیدی و صنعتی کشور در رسانه‌ها منتشر می‌شود، که این امر حاکی از آن است که رکود حاکم بر اقتصاد کشور بدجوری درخواب زمستانی بوده و هیچ اثری از گرمای موتور چرخه اقتصادی در آن دیده نمی‌شود. تعطیلی بخش‌هایی از صنعت و تولید دل‌های زیادی را غصه‌دار و ذهن‌های فراوانی را گرفتار تامین مخارج روزمره و دخل و خرج زندگی کرده است. رکود، واردات بی‌رویه، قاچاق فراوان اجناسی که در داخل کشور نیز تولید می‌شود، بالابودن هزینه‌های تولید،نقدینگی بالا، کاهش قدرت خرید مردم و عدم حمایت و برنامه‌ریزی نادرست دولت در حمایت از بخش صنعت و تولید از عوامل مهم در تعطیلی کارخانه‌ها و بیکار شدن کارگران از سوی کارشناسان معرفی می‌شود. به این ترتیب است که وضعیت تولید روز به روز بدتر می‌شود و دولتی‌ها هم با وجود همه شعارها و با وجود اینکه فعالیت دولت به ماه‌های آخر عمر خود نزدیک می‌شود، اقدام خاصی در این خصوص انجام نداده‌اند و هنوز هم واحدهای تولیدی و صنعتی در شرایط بسیار نامطلوب به سر می‌برند و کارگران هم در بیکاری و بی‌حقوقی غوطه‌ورند. هرکشوری برای دستیابی به اقتصادی باثبات، کارآمد و پویا باید توانایی رصد، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های حوزه اقتصادی را داشته باشد. رصد، برنامه‌ریزی و اجرا به روش‌های مختلف به مقوله خطیر شفافیت فضای اقتصادی گره خورده است. بر اساس اخبار رسیده، برخی از واحدهای تولیدی با کمتر از نیمی از ظرفیت خود مشغول به کار هستند و بسیاری از آنها هم به صورت تعطیل کامل یا نیمه‌تعطیل درآمده و در این میان زندگی کارگران بیکار شده و حقوق نگرفته روز به روز بیشتر تحت فشارهای مالی قرار می‌گیرد و چه بسا مشکلات و معضلات اجتماعی و امنیتی که از این بیکاری نشات می‌گیرد. طبق آخرین آمار موجود ۶۰ درصد از واحدهای تولیدی کشور به صورت تعطیل و نیمه‌تعطیل درآمده‌اند و از این رو مردم از نمایندگان مجلس دهم خواستار توجه ویژه به حوزه اقتصاد هستند، چراکه روند ایجاد اشتغال و تولید در کشور متناسب با نیاز جامعه نیست و سبب ایجاد نارضایتی شهروندان شده، چراکه حمایت از تولید علاوه برایجاد بستر اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی سبب ایجاد اشتغال و ثروت برای جامعه می‌شود و زمینه استقلال و توسعه کشور را در حوزه داخلی و برون‌مرزی فراهم می‌کند.
خاموشی چراغ تولید در دولت روحانی
در دولت یازدهم بیش از نیمی از کارخانه‌ها تعطیل یا به صورت نیمه‌تعطیل و با حداقل ظرفیت تولید به حیات خود ادامه می‌دهند. ناگفته نماند که برخی از این کارخانه‌ها بیش از نیم قرن سابقه فعالیت داشته‌اند. کارخانه‌هایی که نام‌هایشان بر سر زبان‌ها بود و همه آنها را می‌شناختند. رییس‌جمهور بارها گفته است که مردم پیش از برجام هر روز با یک تحریم جدید مواجه بودند، اما اکنون و بعد از برجام، هر روز یک گشایش در امور حاصل می‌شود که این جای شکرگزاری دارد!برخلاف صحبت‌های روحانی می‌توان گفت که بعد از برجام نه تنها گشایشی حاصل نشد، بلکه هر روز شاهد تعطیلی کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی و اخراج کارگران بوده‌ایم. به‌طوری‌که کارخانه‌های معروف و ریشه‌دار ایران به صورت تعطیل یا نیمه‌تعطیل درآمده‌اند. رهبر معظم انقلاب دو سال متوالی را اقتصاد مقاومتی نام نهادند اما بی‌توجهی دولت تدبیر به توان و تولیدات داخلی، که حتی تا میوه شب عید را از مصر و ترکیه وارد می‌کند و محصول باغدار ایرانی در انبارها فاسد می‌شود، نه تنها به این تاکیدات رهبری توجهی نشده است بلکه با ایجاد مناطق آزاد بیشتر، آنها را به دروازه‌های رسمی قاچاق کالا به کشور تبدیل کرده‌اند تا ریشه تولید داخل زده شود. در ادامه به برخی از مهمترین کارخانه‌هایی که در دوران پسابرجام تعطیل شده‌اند می‌پردازیم:
تعطیلی شرکت داروگر با سابقه ۹۰ ساله
شرکت معروف به «داروگر» با عنوان شرکت سهامی عام کف با داشتن قدمت ۹۰ ساله در تولید انواع صابون، شامپو و سایر مواد شوینده به دلایلی نامشخص تعطیل شده است و کارگران این شرکت در سال‌جاری با درهای بسته این کارخانه مواجه شده‌اند. درباره شرکت سهامی عام کف مطرح است که «در سال ۱۳۰۷ با تمامی محدودیت‌ها و مشکلات اولین کارخانه صنعتی تولید صابون در شهر اصفهان تاسیس شد. این کارخانه اولین محصول خود را با نام صابون سوبلمه تولید و به بازار عرضه کرد. کارخانه داروگر سیزده سال پس از فعالیت یعنی در سال ۱۳۲۰ به منظور گسترش برنامه‌های تولیدی از اصفهان به تهران منتقل شد و در ادامه تولید صابون مبادرت به تولید محصولات دیگر بهداشتی و آرایشی کرد و سرانجام در سال ۱۳۳۶شرکت داروگر به ثبت رسید و از آن زمان تاکنون محصولات تولیدی خود را با نام داروگر به بازار عرضه می‌کند. این شرکت علاوه بر آنکه پایه‌گذار تولید صنعتی صابون کشور محسوب می‌شود، پایه و ساختار پودر لباسشویی را هم در ایران ایجاد کرده است.»
اولین کارخانه تولید لوازم خانگی با نام «ارج» تعطیل شد
چندی پیش به دنبال تشدید مشکلات تولید در اولین کارخانه تولید لوازم‌خانگی کشور، ارج رسما تعطیل و ماشین‌آلات کهنه این کارخانه هم به فروش گذاشته شد. لازم به ذکر است که کارخانه ارج در سال ۱۳۱۶ در یک کارگاه کوچک واقع در خیابان سی متری تهران به اتفاق هشت کارگر ساده فعالیت خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۴۸ با کارگاه‌های متعدد و ماشین‌های جدید در زمینی واقع در جاده مخصوص کرج با همراهی مهندسان و کارگران مبتکر و ماهر با تکنیک‌های مدرن روز فعالیت خود را ادامه داد. همچنین این کارخانه از اول فروردین ماه ۱۳۵۲ به صورت شرکت سهامی عام درآمد و قسمتی از سهام آن در مرحله اول به کارکنان و سپس به مردم ارائه شد. در سال ۱۳۵۷ با ملی شدن کارخانه‌ها، عمده سهام آن به صنایع ملی ایران واگذار شد که تا سال ۱۳۷۴ تحت پوشش این سازمان بود و پس از آن در همین سال، بخشی از سهام سازمان صنایع ملی به کارکنان ارج و مردم و عمده سهام آن به بانک ملی ایران واگذار شد. به روز نشدن ماشین‌آلات و انتصاب مدیران دولتی در این کارخانه باعث شد تا نتواند از پتانسیل خود برای تولید محصولات روز استفاده کند به نحوی که در چند سال اخیر تصمیم به فروش این کارخانه گرفته شد.
واردات تنها کارخانه تولید چرم خاورمیانه را تعطیل کرد
همچنین کارخانه پارس کروم خزر که به تولید املاح کروم می‌پردازد، تنها تولیدکننده سولفات بازیک در خاورمیانه بوده که به‌عنوان مواد اولیه در صنایع چرم‌سازی استفاده می‌شود و کیفیت آن با محصولات آلمانی برابری می‌کند به‌دلیل فروش نرفتن محصول تولیدی شرکت کارخانه تعطیل شده است!مدیر کارخانه پارس کروم خزر، با اشاره به اینکه از دهه ۶۰ تاکنون مشکل فروش نداشتیم و حتی محصول شرکت را پیش‌خرید می‌کردند، اظهار داشت: تنها کارخانه تولید مواد اولیه چرم در خاورمیانه قربانی واردات شد. ولی افتری افزود: امروز با واردات محصولات ارزان و بی‌کیفیت و با تعرفه بسیار کم به کشور باعث فروش نرفتن محصول کارخانه ما شدند. وی تصریح کرد: در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به نام اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل نام‌گذاری شده بود هیچ مسوولی از این محصول منحصر به فرد سراغی نمی‌گیرد.
کارخانه قند ورامین هم تعطیل شد
همچنین چند وقت پیش خبری مبنی بر تعطیلی کارخانه تصفیه قند ورامین که از قدیمی‌ترین کارخانه‌های استان تهران و کشور است منتشر شد. کارخانه‌ای که بسیاری از مردم ورامین در آن کار کرده و هویت تاریخی خود را با فعالیت در این کارخانه گره زده بودند. شنیده‌ها حاکی از آن است که این کارخانه پس از واگذاری به بخش خصوصی در دولت اصلاحات، همواره با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم کرده و تعطیلی چندباره آن، بسیاری از کارگران و خانواده آنان را با مشکل مواجه کرده است. کارخانه قند ورامین که یکی از معتبرترین واحدهای تولیدکننده قند کشور است به دلیل آنچه از سوی کارفرما نداشتن توجیه اقتصادی و بحران در منابع مالی عنوان می‌شود، از اول فروردین ماه به‌طور کامل تعطیل اعلام شده است.
تعطیلی بیش از ۱۷ کارخانه کاشی و سرامیک در کشور
نایب‌رییس انجمن کاشی و سرامیک ایران نیز در همین رابطه گفت: ۱۷ کارخانه کاشی و سرامیک در کشور تعطیل شد. نصرالله شریف‌فرد نیز در همین رابطه اظهار داشت: در دو سال گذشته به دلیل مشکلاتی که وجود داشت، فعالیت تولیدکنندگان کاشی و سرامیک کشور تحت تاثیر قرار گرفت. از اواخر سال ۹۴ به دلیل عدم کشش بازارها تعدادی از شرکت‌ها در سراسر کشور تعطیل شد و تعداد زیادی نیز با راندمان حدود ۵۰ درصد به فعالیت ادامه می‌دهند که متاسفانه این روند همچنان ادامه دارد. نایب‌رییس انجمن کاشی و سرامیک ایران با اشاره به اینکه عدم توجه بانک‌های عامل به بخشنامه‌های دولت و بانک مرکزی در ارتباط با ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان یکی از مشکلات پیش روی تولیدکنندگان این صنعت مهم کشور است، گفت: بانک مرکزی به تمام مدیران بانک‌های عامل نحوه ارائه تسهیلات را ارائه کرده ولی متاسفانه توجهی به آن صورت نمی‌شود. کاشی نیلو با ۴۲ سال سابقه تولید و کسب عنوان صادرکننده نمونه کشور این روزها درگیر مشکلاتی است که این واحد بزرگ تولیدی را به تعطیلی کشانده، گویا ریشه بحران در کاشی نیلو از دوران خصوصیسازی آغاز شده است. کارخانه بزرگ کاشی نیلو این روزها نیمه‌تعطیل است، ۴۵۰ کارگر این کارخانه از کار بیکار شده‌اند و آن تعدادی که در کارخانه باقی مانده‌اند نیز از مهرماه سال ۹۴ تاکنون هیچ حقوق و دستمزدی از کارفرمایان خود دریافت نکرده‌اند.
دومینوی تعطیلی کارخانه‌های نساجی
محمد مروج از دومینوی تعطیلی و توقف تولید در واحدهای نساجی خبر داد و اظهار داشت: کارخانه‌های نساجی از ابتدای سال‌جاری تاکنون حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد پرسنل خود را به دلایل مختلف از جمله افزایش رکود، تبعات اجرای نادرست قانون مالیات بر ارزش‌‌افزوده و... از دست داده‌اند. رییس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی تصریح کرد: مهمترین مشکل فعلی واحدهای نساجی، رکود بسیار شدید در بازار است به نحوی که تا سال گذشته، واحدهای نساجی با ۳۰ درصد ظرفیت به فعالیت می‌پرداختند و مدیران آن حاضر بودند به هر قیمتی کارخانه خود را حفظ کنند اما با اصلاحیه جدید قانون مالیات‌های مستقیم و جریمه سنگین آن یعنی محکومیت زندان، مدیران واحدهای نساجی، عطای تولید را به لقای آن می‌بخشند.
تعطیلی کارخانه به چه قیمتی!
مجتمع متالورژی پودر ایران تنها تولیدکننده پودر آهن در ایران و خاورمیانه است که در پایان سال گذشته به علت مشکلات مالی تعطیل شد. طی سال‌های اخیر شاهد هستیم که اعتراضات کارگری و مشکلات کارخانه‌ها در دولت‌های یازدهم و دوازدهم شدت بیشتری گرفته است و تعداد زیادی از کارخانه‌های باسابقه رو به تعطیلی رفته‌اند. در سال‌های اخیر کارخانه‌ها با مشکلات مالی و تولید مواجه شده‌اند که این مساله باعث تعطیلی یا نیمه تعطیل شدن آنها شده و در کنار این مشکلات که تولیدکننده‌ها و صاحبان کارخانه‌ها با آن مواجه هستند، بسیاری از کارگران اخراج و از کار بیکار شده‌اند. مجتمع متالورژی پودر ایران یکی از واحدهای تولیدی در شهرک صنعتی قزوین است که تنها تولیدکننده پودر آهن در ایران و خاورمیانه است. این مجتمع محصولات متنوع پودر آهن، برنز و چند نوع پودر آلیاژی از قبیل پودر آهن نیکل‌دار و آهن مولیبدن‌دار برای مصارف مختلف تولید می‌کند. همچنین این مجتمع یکی از تولیدکنندگان تراز اول قطعات مختلف به روش متالورژی پودر است. این قطعات شامل قطعات دقیق در صنایع مختلف مانند صنعت خودروسازی، ماشین‌آلات کشاورزی و صنایع لوازم‌خانگی است. شرکت متالورژی ایران در سال ۱۳۹۶ با چالش‌های مختلف مدیریتی و عدم پرداخت دستمزد و حقوق مواجه بود به‌طوری که بارها شاهد تجمع اعتراضی و اعتصاب کارگران در مقابل استانداری قزوین بودیم. مشکلات این شرکت با اخراج تمام کارکنان و تعطیلی آن به اوج خود رسید و جمعی از کارگران با حضور مقابل استانداری اعتراض خود را نسبت به بیکاری و عدم دریافت حقوق اعلام کردند.
پشت پرده تراژدی کارخانه رشت الکتریک
در سال ۸۲ حدود ۷۲ درصد سهام کارخانه رشت الکتریک که یک شرکت بزرگ تولیدی دولتی با ۵۰ سال سابقه کار در رشت بود، در راستای خصوصیسازی فروخته شده است. مهرماه سال ۸۲ در سکوت خبری ۷۲ درصد شرکت رشت الکتریک که تا آن زمان متعلق به سازمان بازنشستگی کشوری بود، طی قراردادی که در راستای خصوصی سازی اعلام شده بود، به صورت اقساطی و براساس برخی شنیده‌ها با تخفیف ویژه در اختیار همسران و نزدیکان برخی شخصیت‌های سیاسی قرار گرفت. بعد از واگذاری سهام این کارخانه تولیدی، کم‌کم مانند دیگر شرکت‌های واگذارشده به بخش خصوصی، چراغ‌های این کارخانه هم خاموش شد و نزدیک به ۵۴۰ نفر از کارگران آن بیکار شدند. پس از تعطیلی شرکت رشت الکتریک ۱۲ هکتار از زمین‌های این کارخانه برای فروش قطعه‌بندی شد، اما صاحبان آن موفق به فروش زمین‌های کارخانه نشدند. با گذشت ۱۴ سال از تعطیلی شرکت رشت الکتریک باز هم چند وقتی است حرف این شرکت تعطیل شده بر سر زبان‌ها افتاده است.
حیف و میل ارزش‌های کشور
در همین رابطه غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی نماینده مردم رشت در مجلس، با اشاره به تعطیلی کارخانه رشت الکتریک توضیحاتی پیرامون حواشی مسکونی‌سازی زمین این کارخانه ارائه کرد. وی با اشاره به این که تجربه نشان داده در واگذاری‌ها و کاهش حجم دولت دقت لازم انجام نشده و بعضا بیت‌المال حیف و در برخی جاها میل شده است، گفت: نمونه بارز این موضوع رشت الکتریک است که با برندهای خارجی مطرح در صنعت الکتریک رقابت می‌کرد که از جمله می‌توان به برند دلند آلمان اشاره کرد. نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ایرانی‌ها همیشه رشت الکتریک را به دلند آلمان ترجیح می‌دادند، افزود: متاسفانه این کارخانه که یکی از بهترین کارخانه‌های صنعتی دنیا بود و حتی صادرات محصول داشت، ارزآور بود و خوب کار می‌کرد در اولویت اول واگذاری قرار گرفت. جعفرزاده‌ایمن‌آبادی با اشاره به اینکه اسناد مثبته نشان می‌دهد وابستگان درجه یک مسوولان کشوری به خرید این کارخانه اقدام کرده‌اند، ادامه داد: تمام کارخانه را خوردند و فقط زمین آن باقی ماند و اگر این زمین قابل خوردن و بردن بود نیز این کار را انجام می‌دادند، البته در حال حاضر اخبار واصله حکایت از این دارد که برای زمین این مجموعه نقشه‌های شومی کشیده‌اند، اما مردم، نمایندگان آنها و مسوولان اجازه نمی‌دهند زمین رشت الکتریک به تاراج برود.
چه کسی به دنبال روشن شدن چراغ‌های تولید است
به هر حال اقتصاد کشور و سرمایه‌گذاران در بخش‌های مختلف تولید خواستار چرخیدن چرخ‌های اقتصاد پس از سال‌ها رکود و تعطیلی هستند، چراکه آنها نمی‌خواهند به روند فعلی که مطمئنا سرانجامش ادامه وضعیت فعلی است ادامه دهند و به دنبال تولید و روشن شدن چراغ‌های امید در زندگی کارگران و صنعتگران کشورمان هستند.
انتقاد از وضعیت رو به تعطیلی کارخانه چوب و کاغذ مازندران
محمد دامادی نماینده مردم ساری و میاندورود دوشنبه ۱۶ بهمن ماه در نشست علنی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه کارخانه چوب و کاغذ مازندران در آستانه تعطیلی است، از بی‌توجهی وزیر مربوطه در این خصوص انتقاد کرده بود . وی در تذکری شفاهی خطاب به لاریجانی گفت: اخیرا جلسه‌ای با حضور شما و نمایندگان استان مازندران با وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با مشکلات کارخانه چوب و کاغذ مازندران برگزار شد اما متاسفانه وزیر حتی یک بند از صورتجلسه را اجرا نکرده است.
چرخه اقتصاد و تولید نیازمند حمایت برنامه‌ریزی شده
هادی قوامی نماینده مردم اسفراین درمجلس شورای اسلامی درخصوص علت افزایش تعطیلی کارخانه‌ها و بیکارشدن تعداد فراوانی از کارگران با ابراز تاسف از اینکه در سال‌های اخیر گروهی با واردات بی‌رویه و قاچاق اجناس و محصولاتی که در داخل تولید می‌شود عامل عدم استقبال مردم از تولیدات داخلی شدند، بیان کرد:بدون شک یکی از مهمترین علل تعطیلی واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها، واردات بی‌رویه اجناس بدون برنامه‌ریزی و نیاز سنجی داخلی بود. وی عدم حمایت دولت از واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها و نداشتن برنامه‌ریزی برای تقویت تولید و صادرات را از دیگر علل تعطیلی و بسته شدن در کارخانه‌ها دانست و افزود:کارگران زیادی دراین رکود و عدم تولید با مشکلات فراوانی روبه‌رو شدند که جبران این مشکلات واقعا کمی سخت است. وی با تاکید براینکه نباید اجازه داد که صنعت داخلی با عدم حمایت و واردات بی‌رویه در فضای رکود بیشتر قرار بگیرد،گفت:این امر غیر از مشکلات اقتصادی، مسایل اجتماعی و امنیتی را هم درپی خواهد داشت و باید همه جوانب تعطیلی کارخانه‌ها و بیکار شدن کارگران را مد نظر داشت.
انکار و اصرار تعطیلی‌ها
این در حالی است که سعید لیلاز کارشناس اقتصادی با توضیح درباره شایعات مطرح‌شده پیرامون تعطیلی بعضی کارخانه‌ها در سال‌های اخیر پیشتر به خبرآنلاین گفته بود: همیشه در پاسخ به نقدهایی که درباره رکود اقتصادی مطرح می‌شود، گفته‌ام به شهرک‌های صنعتی بروید و در کارخانه‌های تعطیل را بزنید. از نگهبان‌هایشان بپرسید چند سال است که تعطیل هستید. قطعا گروه کثیری از آنها خواهند گفت که هرگز فعالیتی نداشته‌اند که بخواهند تعطیل شوند. داستان این کارخانه‌های به ظاهر تعطیل این است که همه آنها با دلار مصنوعا پایین نگه داشته شده- یعنی دلاری که ۱۰ سال قیمت آن ثابت بوده و به نسبت تورم هر سال بالا رفته- وام ارزی گرفتند؛ بعضی‌ها رفتند و برای کارخانه یک میلیون یورویی سه میلیون یورو ال‌سی باز کردند. یک میلیون یورو را خودشان برداشتند، یک میلیون یورو را به عنوان رشوه به طرف خارجی دادند، بقیه را هم به کارخانه آوردند و آن را نصب کردند. تمام این کارخانه‌هایی که در لیست تعطیلی قرار می‌گیرند،همان کارخانه‌هایی هستند که با وام ارزی ایجاد شدند در حالی که مالکان آن به اندازه یک جوراب پول خرج نکرده بودند. همان لحظه‌ای که کارخانه را می‌ساختند هم هدف‌شان تولید نبود، چون سودشان را از آن یک میلیون یورو برده بودند. بخش مهمی از منابع ارزی ایران در نیمه دهه ۸۰ از این محل از کشور خارج شد. همه این منابع ارزی هم‌اکنون در بانک‌های خارجی است؛ پولی که آنها برای احداث کارخانه‌هایی صرف کردند که هرگز به بهره‌برداری نرسیده بودند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد