دوران دگردیسی مناطق آزاد

پیمان مولوی*- زمانی که مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در جهان پا به عرصه‌ گذاردند نه اقتصادها این‌قدر آزاد بودند و نه تجارت جهانی در این ابعاد شکل گرفته بود و نه سرمایه جهانی به بالاترین میزان ممکن خود رسیده بود.
در جهانی که امروز در آن مناطق آزاد در جهان در حال رقابت بر سر جذب منابع هستند بازار اوراق مشتقه به رقم بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد دلار رسیده است! بازار بدهی به بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد دلار و به ترتیب بازارهای پولی با ۹۰ هزار دلار و بازار سرمایه با ۷۲ هزار میلیارد دلار وجود دارند.
ایران و مناطق آزاد آن به سبب تحریم‌های اولیه نتوانسته‌اند به منابع بین‌المللی دست یابند و برخلاف رقبای خود در حاشیه خلیج‌فارس توسعه نیافته‌اند؛ رقبای قدرقدرتی که حداقل سالانه ۱۰میلیارد دلار جذب منابع بین‌المللی دارند.اما همین روند نیز در مناطق آزاد در حال تغییر است و پارادایم از اقتصاد مناطق آزاد با سرعت بسیار در حال حرکت به سمت اقتصاد دیجیتالی و البته خدمات‌محور است.جالب است بدانیم کشور هنگ‌کنگ که این روزها درگیر نزاع داخلی است فقط در سال گذشته بیش از ۷۰ میلیارد دلار جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشته است و اعلام کرده در حال دگردیسی اقتصاد خود و تطابق با روند‌های مدرن اقتصادی است!
هنگ‌کنگی که در سهولت کسب و کار‌، اقتصاد بازار آزاد‌ و شفافیت، سرآمد جهان و جزو بهره‌ورترین اقتصادهای جهان است. اما ما در ایران بر همان دیدگاه‌های ثابت پافشاری می‌کنیم، بر همان عقاید گذشته و تجربه‌های صورت پذیرفته و شکست‌خورده بنیان‌های آینده را می‌خواهیم بنا کنیم.مناطق آزاد ایران نیازمند تغییر رویکرد و تفکر هستند. این تغییر تفکر ابتدا باید در سطح کلان اقتصاد ایران صورت پذیرد و بدون تغییر در نگاه ما به جهان اطراف و تجربه‌های موفق و البته ناموفق امکان‌پذیر نیست.باید از مشاوران درجه یک بین‌المللی برای مسترپلن‌های مدرن استفاده کرد و طرح‌های توجیهی و کلان و قدیمی را که دهه‌ها قبل تهیه شده‌اند دور ریخت.
آخر چگونه با طرح توسعه‌ای که متعلق به ۳۰ سال قبل از عصر بلاکچین و هوش مصنوعی و اینترنت پرسرعت است می‌توان توسعه را در مناطق آزاد شاهد بود.
زمان تغییر رویکرد رسیده است و مناطق آزاد ایران نیازمند ورود سرمایه هستند‌، نه الزاما سرمایه خارجی بلکه نیازمند حرکت دادن سرمایه از درون سرزمین مالی بدان‌ها هستیم، با ایجاد بستر‌های مدرن‌، شفاف و کارا.
امیدوارم روزی مناطق آزاد واقعا کارا مبتنی بر مزیت نسبی واقعی داشته باشیم؛ مناطق آزادی که طرح‌های کلان آن توسط موسسات معتبر و صاحب نام و البته موفق بین‌المللی و همکاری شرکت‌های ایرانی شکل گرفته باشد و توانایی پیش‌بینی توسعه تا ۲۰۵۰ را داشته باشند.
مناطق آزادی که هر ایرانی وقتی می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند گوشه‌چشمی بدان برای سرمایه‌گذاری داشته باشد.
راه‌هایی که قبلا رفته شده و شکست خورده نمی‌تواند مسیر نوینی را برای ما بگشاید بنابراین نیازمند ذهن‌های طراح و خوشفکر هستیم، نیازمند شایسته‌سالاری!
* فعال سرمایه‌گذاری