دست‌درازی جویندگان گنج به آرامگاه پساهخامنشی

یک پژوهشگر و کنشگر میراث فرهنگی از حفاری‌ قاچاقچان و سوداگران گنج و دفینه در آرامگاه صخره‌ای «فالونک» در شهرستان مرودشت استان فارس و آسیبی که به آن وارد شده است، خبر داد. برپایه شواهد باستان‌شناختی، این آرامگاه به دوره «فراهخامنشی» نسبت داده شده است.
سیاوش آریا به ایسنا گفت: دسترسی به این آرامگاه بسیار دشوار است، با این وجود، بالای سر صخره کوهی که این آرامگاه در آن قرار گرفته، گودالی بزرگ کَنده شده است که از حضور قاچاقچیان و سوداگران اَموال تاریخی و فرهنگی به بهانه‌های پوچ و خیال‌اَنگیز یافتن گنجی که وجود خارجی ندارد، خبر می‌دهد.
این کنشگر میراث فرهنگی افزود: این گودال بزرگ، هفته گذشته شناسایی شده است. این درحالی است که دستیابی به صخره و بلندای کوهی که آرامگاه صخره‌ای در آن تراشیده شده، سخت و دشوار است و کار هر کسی نیست. این موضوع بیانگر آن است که قاچاقچیان زمان بسیار زیادی داشته و با خیال آسوده سرگرم کَندن با ابزارآلات حفاری بوده‌اند که نبود نظارت و گشت‌زنی یگان حفاظت میراث فرهنگی شهرستان مَرودشت و رسیدگی نکردن و حفاظت از یادمان‌های تاریخی از سوی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان مَرودشت از انگیزه‌های به وجود آمدن چُنین رخدادهای غم‌انگیزی است.
آریا با اشاره به تعرض‌ها و تخریب‌هایی که در حریم درجه یک و دو پارسه (تخت جمشید) ، نقش رستم و شهر باستانی استخر رخ داده و گزارش‌های آن نیز منتشر شده است، وضعیت این محوطه‌ها در حفاظت ناخوشایند توصیف کرد و گفت: نبود آموزش در میان مردم بومی و جامعه محلی، فقر شدید فرهنگی و آگاهی‌رسانی از سوی دستگاه‌های دولتی و مربوطه، سبب شده است تا یادمان‌های تاریخی و فرهنگی کشور در تیررس قاچاقچیان و سودجویان اَموال تاریخی و فرهنگی قرار گیرد و در خطر نابودی و حذف از چهره تاریخ و صفحه روزگار در کمین آنها باشد.
بنابر آنچه سیاوش آریا شرح داده است، روستای فالونَک از بخش‌های مرکزی شهرستان مَرودشت در استان فارس است و در دهستان رامگِرد یک جای دارد. آرامگاه صخره‌ای «فالونَک» از آرامگاه‌های صخره‌ای باستانی شناخته‌شده پس از آرامگاه‌های پادشاهان هخامنشی است که با پیروی از معماری هخامنشیان در شهر پارسه در دوره پَساهخامنشی (پس از هخامنشیان) و از سوی دودمان بومی پارس‌ها «پَرَتَرَکه‌ها» یا فراته‌داران برپا شده است. روش و شکل آرامگاه صخره‌ای «فالونَک» کمابیش در اصول از همان شیوه پادشاهان هخامنشی پیروی کرده و تنها بدون سنگ‌نگاره و مراسم آیینی و تزئینات و ساده است. باستان‌شناسان و کارشناسان اَمر از روش تراش و جای تیشه‌ها و بهره‌گیری از اَبزارآلات به کار رفته در ساخت آرامگاه، این یادمان صخره‌ای را وابسته به دوره پَساهخامنشی یا فراهخامنشی می‌دانند و چنین دیدگاهی پذیرفته شده است.
این پژوهشگر میراث فرهنگی درباره اینکه آرامگاه «فالونَک» از آن چه کسی است؟ به استناد برخی پژوهش‌های تاریخی، توضیح داد: آرامگاه‌ها، گوردخمه و اُستودان‌های باستانی فراوانی در سراسر ایران وجود دارد که دارای سنگ‌نبشته (کتیبه) نیستند و در دفترهای تاریخی نامی از آنها برده نشده است. از همین رو نمی‌توان آنها را به پادشاه و یا فردی ویژه نسبت داد.
آریا معتقد است: آرامگاه صخره‌ای «فالونَک» را باید بی‌گمان از آنِ خاندان بومی پارس و «پَرَتَرَکه‌ها» دانست. اما نمی‌دانیم که در پیوند با کدام فرد است و تنها می‌توان پنداشت و باور داشت که این آرامگاه از آنِ یکی از فرمانروایان بومی یا صاحب‌منصبان و بزرگان و شاید شاهک‌نشینان بومی به‌‌شمار آورد. باید دانست که دودمان فراته‌داران، میراث‌داران راستین هخامنشیان بوده و در آیین و باورها و مِهرازی آفریده‌های خود از آنان پیروی کرده‌اند. از روی سکه‌های برجا مانده و نام برخی از این فرمانروایان می‌توان به آگاهی‌های بیشتری درباره این میراث‌داران پارسی دست یافت.