دامنه نوسان ابزاری کوتاه‌مدت

یک کارشناس بازار سرمایه گفت: معمولا زمانی دامنه نوسان محدود می‌شود که ریسک سیستماتیک بسیار بزرگی رخ داده باشد و برای حفاظت از سرمایه‌های عمومی دامنه نوسان به صورت موقت محدود می‌شود. پس زمانی که ریسک سیستماتیک اقتصادی،سیاسی،اجتماعی رخ می‌دهد باید دامنه نوسان محدود شود.
به گزارش صدای بورس، نوید رجایی اظهار کرد: اهمیت محدود کردن دامنه نوسان در سرعت به‌کارگیری و شتاب در انجام این کار است. به عنوان مثال در سال ۹۹ حرکت توده‌ای در بازار سهام شکل گرفت و زمانی که اخبار در مورد وضعیت مبهم صندوق پالایش به گوش می‌رسید بهتر بود تا پایان شایعات دامنه به صورت موقت محدود می‌شد و پس از اتخاذ تصمیم‌های حمایتی بازار فرود آرام را تجربه می‌کرد نه یک سقوط مرگبار اما دامنه نامتقارن زمانی اتخاذ شد که وضعیت در سطح بحران حاد بود و دیگر نه تنها اثری نداشت بلکه وضعیت را به شدت بحرانی می‌کرد که متاسفانه همینطور هم شد و بحران به قدری بد بود که اکثر سهام بازار سرمایه قفل صف فروش شده و با منفی‌های سنگین بازگشایی شدند.
او افزود: از طرف دیگر اگر ریسک به گونه‌ای باشد که مسوولان در این فکر کنند که ممکن است سرمایه‌ها متلاشی شود نیز از این دامنه محدود استفاده می‌کنند که اگر نگاهی به نرخ بهره، صورت وضعیت مالی شرکت‌ها، ریسک‌های سیستماتیک و درگذشت رییس‌جمهور و سایر آشفتگی اقتصادی و سیاسی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که برخلاف آنچه که می‌بینم شاید در کوتاه‌مدت تصمیم درستی بوده است اما این تصمیم قطعا تبعات زیادی را نیز درپی دارد.زمانی که دامنه نوسان محدود شود خوب و بد در یک خط قرار می‌گیرند.
رجایی تصریح کرد: نگاهی به بازارهای مالی دنیا نشان می‌دهد که در اکثر بازارها سرمایه‌گذاران رفتارهای گله‌ای انجام می‌دهند که متاسفانه در بازارسهام نیز وضعیت ما نیز به همین شکل است و حتی در مقیاس با جهان وضعیت بدتری نیز داریم. در حال حاضر سمت تقاضا به شدت ضعیف است و سبزها توان و جانی برای ادامه دادن ندارند پس در این حالت سهم‌ها در صف فروش قفل می‌شوند و این برای سهام کوچک و متوسط بسیار بدتر می‌تواند باشد چراکه در چنین حالت‌هایی ار موج تقاضا با سرکوب شدید عرضه مواجه خواهد شد و بازیگر یا بازیگران تمایلی به خرید ندارند و این یعنی چنین سهامی می‌توانند نسبت به بازار سقوط بسیار بیشتری را داشته باشند و سرمایه‌گذاران بهتر است اگر سهام کوچک ومتوسط دارند به شدت دقت کافی را داشته باشند و زمانی که اینگونه سهام قفل در صف فروش شوند یا هر روز با حجم کم ۲- را پر و به سمت پایین نزول می‌کنند یا اینکه قدرت نقدشوندگی از اینگونه سهام گرفته خواهد شد و یک افشای الف می‌تواند نسخه اینگونه سهام را بپیچد. حال در چنین شرایطی باید امید به یک محرک قوی در جهت ایجاد تقاضا در شاخص سازها باشد و از سوی دیگر زمانی که دامنه نوسان ۲درصد می‌شود دیگر برای نوسانگیرها جذابیتی ندارد چراکه باید ۱/۵درصد کارمزد معاملات دهند و عاقلانه نیست در چنین وضعی اقدام به نوسان‌گیری کنند.
او ادامه داد: پس باید یک سیاست انبساطی شکل بگیرد تا سمت تقاضا تقویت شود و بازار چند باری حجم خواهد خورد اما در چنین وضعیتی متاسفانه بیش از ۷۰درصد سهام کوچک و متوسط قفل در صف فروش خواهند ماند پس در نتیجه سهامداران بهتر است اگر شناخت ۹۰درصدی نسبت به بنیاد یا نوسانات تکنیکالی سهم ندارند حتی با شناسایی ضرر معامله را ترک کنند. در بورس‌های مختلف محدودیت دامنه نوسان به گونه‌های مختلفی انجام می‌شود به عنوان مثال در بورس آمریکا مدارهای قطع معاملات در نظر گرفته شده و درصورتی که نوسان بسیار تندی رخ دهد معاملات برای چند ساعتی متوقف خواهد شد و این توقف معاملات باعث می‌شود تا هیجانات اولیه فروکش کند و از سوی دیگر اگر نیاز به حمایت‌های ملی هست،جلسات سریع برگزار شود تا تصمیم مناسب برای جلوگیری از دامنه نوسان تند اتخاذ شود.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: حال اگر به بورس کشورهای مختلف نیز نگاهی کنیم محدودیت دامنه نوسان در کشورهای ترکیه و هند در پی شیوع ویروس کرونا و نوسانات تندی که در پی داشت اتخاذ شد و دامنه نوسان در بازار سهام هند به ۱۰درصد و در ترکیه به ۵درصد رسید.از سوی دیگر در سال ۱۹۸۷ نیز یکی از سیاه‌ترین روزهای بورس آمریکا بود که شاخص داو جونز بیش از ۲۲درصد ریخت در نهایت بعد از آن قانونی اتخاذ شد که اگر شاخص‌های اصلی در یک روز بیش از ۷درصد کاهش پیدا کنند معاملات تا اطلاع ثانوی متوقف خواهند شد. البته همانطور که ذکر شد این اقدامات زمانی موفق خواهد بود که متولی بسته‌های حمایت خود را ارائه دهد و صرفا توقف یا محدود کردن دامنه نه تنها نتیجه‌ای در پی ندارد بلکه وصعیت را می‌تواند بدتر نیز کند. اگر نگاهی به سابقه کشورها در محدود کردن دامنه نوسان داشته باشیم متوجه خواهیم شد در پی بحران مالی در آسیا که در سال ۱۹۹۷ تا ۹۸رخ داد برخی کشور مثل کره‌جنوبی و مالزی اقدام به محدودیت دامنه نوسان کردند. زمانی که نگرانی‌ها در مورد وضعیت اقتصادی به اوج رسید سرمایه‌گذاران تصمیم گرفتند که دارایی خود را نقد کنند اما این فروش‌ها نوسانات شدیدی رقم زد و دولت وارد گود شده و دامنه نوسان ۸‌درصد شد که نه تنها اوضاع خوب نشد بلکه کاهش نقدشوندگی چنان وضعیت آشفته‌ای را به وجود آورد که حتی سرمایه‌گذاران بلند‌مدت نیز از ترس وارد این صف‌های فروش شدند و بازار بورس کره و مالزی سقوط کرد. اگر به وضعیت مطلوب و عدم مطلوب نگاه کنیم متوجه می‌شویم که این کاهش دامنه نوسان صرفا از سر ناچاری است و در صورت ادامه‌دار بودن و عدم حمایت مناسب می‌تواند فاجعه‌ای بزرگ رقم بزند.