خیز ایران برای دسترسی به بازار 190 میلیونی اوراسیا

«جهان‌صنعت»- سفر دو معاون نخست‌وزیر روسیه به ایران در روز دوشنبه جاری تصویر روشن‌تری از آینده تجارت ایران با اوراسیا ترسیم کرد. از سویی موافقتنامه تجارت آزاد (حذف تعرفه‌های گمرکی) میان ایران و این اتحادیه اقتصادی (شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان) و از سوی دیگر، پذیرش کشورمان در این اتحادیه به‌عنوان عضو ناظر یک بازار 190‌میلیون نفری را در دسترس تجار ایرانی قرار می‌دهد. به گفته مسوولان ایرانی، «به احتمال زیاد از اوایل سال آینده این موافقتنامه اجرایی خواهد شد.» با نهایی‌شدن این توافقنامه، حدود ۸۷‌درصد صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا بدون تعرفه گمرکی انجام خواهد شد و متقابلا نیز صادرات این کشورها به کشورمان از این مزیت برخوردار خواهد شد. در عین حال،‌ اگرچه حذف تعرفه‌های گمرکی موجب تسهیل و جذابیت تجارت میان ایران و اعضای اتحادیه یادشده می‌شود اما نباید فراموش کرد که سایر تسهیلات و زمینه‌ها برای تجارت از جمله حمل‌ونقل، لجستیک، تبادلات مالی و … باید متناسب با این وضعیت توسعه یابند تا در عمل سطح تجاری کشورمان با کشورهای موردنظر افزایش یابد.
آنگونه که تسنیم به نقل از میرهادی سیدی،‌ مسوول مذاکرات ایران و اوراسیا گزارش کرده، بیش از نیمی از صادرات جهانی برمبنای تجارت آزاد صورت می‌گیرد و بنابر موافقتنامه تجارت آزاد، تعرفه گمرکی از کالاها اخذ نمی‌شود و این یکی از تسهیل‌کنندگان مهم تجارت جهانی است.
سیدی همچنین گفت: این روند طی سه دهه گذشته صورت گرفته و قبل از آن شاهد این رویه نبودیم. اما‌ درصد کمی از کالاهای ما به کشوری صادر می‌شود که قبلا با آنها موافقتنامه داشتیم و این شکاف 5‌درصدی نشان می‌دهد از طریق ابزار موافقتنامه تجارت آزاد باید زمینه را برای تسهیل صادرات فراهم می‌کردیم.
او افزود: بر این اساس موافقتنامه‌ای که در مجلس تصویب شد، باید بخشی از این تسهیل‌گری را برای صادرات اجرایی کند.
مشاور امور بین‌الملل و توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت افزود: اجرای موافقتنامه پیش روی ماست ولی چون تصویب مجلس را دارد، باید تایید شورای نگهبان را نیز داشته باشیم.
پس از آن طی دو ماه موافقتنامه باید اجرایی شود و به احتمال زیاد از اوایل سال آینده این موافقتنامه اجرایی خواهد شد.
وی افزود: اینکه ظرفیت این موافقتنامه چه موقعی به کمال می‌رسد، به زمان نیاز دارد. هرچند تعرفه گمرکی نقش مهمی داشته و وقتی از مبادلات کنار گذاشته می‌شود، تسهیل‌گری می‌کند اما سایر تسهیلات و زمینه‌ها برای تجارت از جمله حمل‌ونقل، لجستیک، تبادلات مالی و… باید متناسب با این وضعیت گسترش پیدا کند.
سیدی گفت: تعیین زمان برای اینکه کمال استفاده از این موافقتنامه را ببریم، دشوار است چون تجارت به‌تدریج افزایش می‌یابد و ظرفیت‌های جدید به مرور شکل می‌گیرد.
کلید دسترسی به بازار ۱۹۰ میلیونی
روز دوشنبه 3دی‌ماه دو معاون نخست‌وزیر روسیه به تهران سفر کردند. الکسی اورچوک، یکی از این دو معاون، از در دستور کار قرار گرفتن موضوع پیوستن ایران به‌عنوان ناظر به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در جلسه هفته جاری این اتحادیه در سن‌پترزبورگ خبر داد و گفت:‌ ایران با عضویت ناظر بر این اتحادیه به بازار بزرگ ۱۹۰‌میلیون نفری کشورهای عضو این اتحادیه دسترسی پیدا می‌کند.
به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری تاس، الکسی اورچوک که همراه با ویتالی ساولیف، دیگر معاون نخست‌وزیر روسیه در سفر کاری مشترک به تهران سفر کرده، روز دوشنبه به خبرنگاران گفت:‌ عضویت ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا گام بسیار مهمی برای توسعه مبادلات تجاری بین ایران و پنج کشور عضو این اتحادیه محسوب می‌شود.
وی اظهار کرد:‌ سازوکار عضویت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به گونه‌ای تدوین شده است که تعهداتی را به کشور ناظر تحمیل نمی‌کند اما در عین حال، به کشور ناظر اجازه می‌دهد در چارچوب‌های کاری این اتحادیه مشارکت و اطلاعاتی درباره فعالیت‌ها در اختیار داشته باشد.
معاون نخست‌وزیر روسیه اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران از یک‌سو با امضای توافق تجارت آزاد و از سوی دیگر با عضویت ناظر، موقعیت بسیار خوبی در اتحادیه اوراسیا از نظر دسترسی به بازار بزرگی به دست می‌آورد که هم‌اینک جمعیت کشورهای عضو آن ۱۹۰‌میلیون نفر است.
اورچوک همچنین گفت: پس از اجرایی‌شدن توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (که دی‌ماه ۱۴۰۲ به امضا رسید و پس از تصویب همه مجالس کشورهای طرف قرارداد اجرایی می‌شود)، شرکت‌های روسی سالانه حدود ۳۰۰‌میلیون دلار در عوارض گمرکی پس‌انداز خواهند کرد. وی ادامه داد: روسیه علاقه‌مند است که این توافقنامه هرچه زودتر در سال ۲۰۲۵ میلادی عملیاتی و اجرا شود چرا که در چارچوب آن (۸۷ درصد) کالاهای ما در اسرع وقت بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد بازار ایران می‌شوند و طبیعتا کالاهای ایرانی نیز بازار ما را اشباع خواهند کرد؛‌ نتیجه اجرایی شدن این قرارداد، بهبود وضعیت قیمت‌گذاری و عرضه محصولات در کشورهای طرف قرارداد است.
ایران شریک مهم روسیه است
معاون نخست‌وزیر روسیه با تاکید بر اینکه ایران شریک مهم ماست، گفت: ایران، کشوری بزرگ و برخوردار از اقتصادی بزرگ است که تقویت مناسبات آن و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نقش مثبتی برای توسعه بازار طرفین خواهد داشت.
وی اظهار کرد: مسکو و تهران هم اینک در حال حل مسائل توسعه طرح‌های زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک دوجانبه هستند.
افزایش 7/‏14‌درصدی تجارت روسیه و ایران
اورچوک همچنین اظهار کرد:‌ تجارت روسیه و ایران در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۲۴ با 7/‏14‌درصد افزایش به 3/‏3‌میلیارد دلار رسید که این آمار، رشد خوبی را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: اجرایی‌شدن توافقنامه توافق منحصر‌به‌فرد تجارت آزاد با ایران، فرصت‌های بسیار خوبی را برای رشد مبادلات تجاری دوجانبه میان مسکو و تهران فراهم می‌کند.
بنابر این گزارش، دو معاون نخست‌وزیر روسیه در سفر کاری مشترک دوشنبه سوم دی‌ماه به تهران با رییس‌جمهور، معاون اول رییس‌جمهور و وزیر راه‌وشهرسازی جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کردند.
براساس این گزارش، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یک اتحادیه اقتصادی میان‌دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است. اعضای ناظر این اتحادیه ازبکستان، مولداوی و کوبا هستند. سنگ‌بنای این اتحادیه حدود ۱۰ سال قبل یعنی در ۲۰۱۴ نهاده شد.
این اتحادیه پیشتر در دی‌ماه سال ۱۴۰۲ با جمهوری اسلامی ایران قرارداد تجارت آزاد امضا کرد که اجرایی‌شدن آن نیازمند تصویب در مجالس کشورهای عضو این اتحادیه و مجلس شورای اسلامی است. بنابر اعلام این اتحادیه، چهار کشور از پنج کشور طرف قرارداد با ایران در این موافقتنامه، مراحل تصویب آن را در پارلمان‌های خود به پایان رسانده‌اند. کلیات لایحه مرتبط با این قرارداد، دوم دی‌ماه ۱۴۰۳ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
پیش از این، دیمیتری ولواچ، معاون وزیر توسعه اقتصادی فدراسیون روسیه ۱۳ آذرماه ۱۴۰۳ اعلام کرد: درخواست جمهوری اسلامی ایران برای عضویت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نشست معاونان نخست‌وزیران این اتحادیه به تصویب رسید، تصمیمی که باید توسط سران این اتحادیه تایید شود.
مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور نیز ۱۲ آذرماه ۱۴۰۳ در دومین گفت‌وگوی تلویزیونی خود با مردم گفت: قرار است در اجلاس اوراسیا، ایران را به عنوان عضو ناظر اعلام کنند که بتوانیم با کشورهای عضو این اتحادیه، تعاملات با تعرفه‌های پایین یا صفر داشته باشیم. این وضعیت یک بازاری را برای ما ایجاد می‌کند که تولیدکنندگان و تجار ما در این بازارها با تعرفه‌های پایین بتوانند حضور پیدا کنند. در این رابطه، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه 28 آذرماه اعلام کرد: نظر به اهمیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا و درخواست کشورمان برای عضویت ناظر در این اتحادیه، وزیر صنعت، معدن و تجارت در راس هیاتی در نشست سران اتحادیه در سن‌پترزبورگ شرکت می‌کند.
کاظم جلالی این موضوع را در تماس تلفنی با آندری اسلپنف وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا اعلام کرد.
وزیر تجارت اتحادیه اوراسیا نیز از سفر وزیر صمت ایران استقبال کرد و آن را گام مهمی در تحکیم روابط کشورمان با این اتحادیه خواند.
شورای عالی اقتصادی اوراسیا متشکل از سران پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، هفتم دی ماه در سن‌پترزبورگ روسیه تشکیل جلسه خواهد داد.
قرار است درخواست اعطای وضعیت ناظر کشورمان در اتحادیه، در جلسه سران مورد بررسی قرار گیرد.