خیز ایران برای ثبت جهانی 8 روستا

گروه گردشگری- مدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اخیرا خبر داد که پرونده هشت روستای ایران برای حضور در رقابت بین‌المللی سازمان گردشگری ملل متحد (UNTOURISM) ویژه سال ۲۰۲۵ در حال تکمیل شدن است.
این روستاهای منتخب شامل سهیلی استان هرمزگان، کندلوس مازندران، پالنگان کردستان، موئیل اردبیل، حسنلو آذربایجان‌غربی، شفیع‌آباد کرمان، برغان البرز و فهرج یزد است. روستاهای مذکور تا ۲۹ اردیبهشت‌ماه سال۱۴۰۴ فرصت دارند با تکمیل پرونده‌های موردنظر و در نهایت ثبت و ارسال به UNTOURISM از فرصت ویژه اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی بین‌المللی به نفع روستا و استان خود بهره ببرند.
هر یک از روستاهای منتخب می‌توانند به عنوان عامل توسعه نقطه‌ای در حوزه گردشگری کشور نقش‌آفرینی کنند. در صورت برنامه‌ریزی صحیح و توجه به آموزش، جلب مشارکت بانوان و توسعه زیرساخت‌های گردشگری می‌توان به ثبت جهانی این روستا‌ها خوشبین بود.
چگونگی انتخاب روستاها
سید‌مصطفی فاطمی، مدیرکل توسعه گردشگری داخلی در خصوص فرآیند انتخاب روستاهای ایرانی برای ثبت جهانی گفت: انتخاب روستاهای جهانی کشور در سال‌های گذشته منطبق با پژوهش دانشگاه تهران و با معرفی ۱۵۰‌روستا انجام شده است. بنابراین اقدام، طبق اعمال شاخص‌های تعریف‌شده ۵۰‌روستا استخراج و سپس ۲۴‌روستا ویژه سال‌های۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷ اعلام شدند که هشت روستای معرفی شده ویژه امسال برای شرکت در رقابت جهانی۲۰۲۵، حاصل این همکاری علمی است.
وی افزود: برخی روستاهایی که در فهرست منتخبان جهانی۲۰۲۵ قرار دارند طی سال‌های گذشته نتوانسته‌اند در این رقابت موفق شوند اما به دلیل واجد شرایط بودن و رفع نواقص واجد شرایط شده‌اند. با این وجود به دلیل شرایط امتیازی بالا و رفع موانع بار دیگر شانس به آنها داده شده است. البته چنانچه روستایی سه بار نامش در فهرست منتخب بیاید و منتخب نشود به طور کامل حذف خواهد شد.
چالش‌های پیش‌رو برای ثبت جهانی
در نشست میز گردشگری روستایی که با محوریت روستاهای جهانی منتخب ویژه رقابت سازمان گردشگری ملل متحد در سال۲۰۲۵ برگزار شد، مهدی بهاروند، رییس گروه توسعه جاذبه‌ها و محصولات گردشگری دفتر توسعه گردشگری داخلی و مسوول هماهنگی پروژه روستاهای جهانی گردشگری با اشاره به اهم مسائل و چالش‌های پیش گفت: مشکلات تخریب بافت در جریان نوسازی واحدهای روستایی، دفع فاضلاب، جمع‌آوری تفکیک و بازیافت زباله، عدم اجرای کامل طرح ‌هادی روستا، فقدان اعتبارات و بودجه برای دیواره‌سازی و جلوگیری از مخاطرات طبیعی، دسترس‌پذیر نبودن روستاها برای افراد معلول و ناتوان جسمی و ذهنی، ناکافی بودن همکاری و تعامل دهیاران و شورای روستا برای توسعه گردشگری، ساماندهی و ساخت سرویس بهداشتی و نیز تولید محتوا و ایجاد وب‌سایت از جمله مواردی هستند که مدیریت و بهبود وضع موجود نیازمند همکاری گسترده فرابخشی، فعال شدن بیش از پیش دهیاران و درک اهمیت فرصت جهانی موجود توسط مدیران تصمیم‌ساز را می‌طلبد.
بهاروند همچنین با برشمردن شاخص‌های انتخاب روستاهای جهانی افزود: منابع فرهنگی و طبیعی، ترویج و حفاظت از منابع فرهنگی، پایداری اقتصادی، پایداری محیطی، پتانسیل گردشگری، توسعه و یکپارچگی زنجیره ارزش، حاکمیت و اولویت‌بندی گردشگری، زیرساخت و اتصال، بهداشت، ایمنی و امنیت از جمله مواردی هستند که کسب امتیاز در هر کدام می‌تواند شانس کشور را به کسب مقام روستای جهانی گردشگری را بیشتر کند و از این طریق فرصت تبلیغات و اطلاع‌رسانی بین‌المللی گسترده‌ای با محوریت داشته‌های فرهنگی و تمدنی غنی کشورمان محقق شود.
مسوول هماهنگی پروژه روستاهای جهانی گردشگری همچنین با برشمردن مصوبات این نشست گفت: نیاز است چک‌لیستی از اقدامات مورد نیاز متناسب با شرح وظایف دستگاه‌های عضو میز ملی گردشگری روستایی تهیه و ابلاغ شود، همچنین وزارت کشور باید نسبت به ابلاغ تشکیل هیات‌های اندیشه‌ورز در روستاهای کاندیدای سال۲۰۲۵ اقدام کند و تسهیلات درآمدزا با اولویت روستاهای کاندیدای سال۲۰۲۵ توسط وزارت کشور تامین و در اختیار قرار داده شود.
تعهد به تحقق الزامات
رییس گروه توسعه جاذبه‌ها و محصولات گردشگری دفتر توسعه گردشگری داخلی گفت: سایر اموری که اعضای حاضر در میز گردشگری روستایی نسبت به تحقق آن متعهد شدند عبارتند از اینکه دهیار و جوامع محلی روستاهای کاندیدای سال در محوریت فعالیت‌ها و برنامه‌ها قرار گیرند. تشکیل کمیته فضای مجازی روستاهای کاندیدای امسال هم باید در محوریت فعالیت‌ها و برنامه‌ها گنجانده شود. تشکیل کمیته فضای مجازی روستاهای کاندیدا باید توسط دفتر نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری انجام شود و ایجاد کمیته آموزش نیز باید از سوی دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری در دستور کار قرار گیرد.
اسماعیل زیارتی نصرآبادی، مدیرکل دفتر عمران و خدمات روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز در این نشست با اشاره به لزوم تعامل بین‌دستگاهی، هم‌افزایی و هم‌اندیشی، افرادی که تجربه زیسته در محیط دارند را مهم‌ترین عامل قابل اتکا در پروژه روستاهای جهانی عنوان کرد و افزود: بهترین دانش توسعه در محیط، دانش زیست در محیط به شمار می‌آید.
او با تاکید بر اینکه محور توسعه باید مردم روستا باشند، گفت: طبق ابلاغ به دهیاری‌ها با ایجاد هیات‌های اندیشه‌ورز، هویت‌دهی به جامعه محلی و ایجاد پایداری اجتماعی در دستور کار قرار گرفته است.
زیارتی در ادامه با اشاره به اینکه هدف ما تنها رونق گردشگری در ۴۴روستای جهانی نیست، اظهار کرد: هدف ما توسعه گردشگری روستایی در کل کشور و نیز ارتقای شاخص‌های کیفیت روستای مقصد گردشگری است چراکه می‌خواهیم گردشگر کیفیت بهتری را تجربه کند.
نماینده وزارت کشور افزود: در حال حاضر چند اقدام عمده شامل تخصیص اعتبار برای ساخت سرویس بهداشتی، نصب تابلو و علائم، ایجاد پارکینگ، مسیرهای پیاده‌راه و راه‌های دسترسی و تامین سایر زیرساخت‌ها با هدف تحقق توسعه پایدار روستایی در حال پیگیری و اقدام است.
فرزاد سبزه‌واری، رییس گروه فنی و طراحی بنیاد مسکن نیز که در این نشست حضور داشت با تاکید بر اینکه نیاز به جریان‌سازی و حرکت یکپارچه و واحد فعالیت‌ها در روستاهای منتخب وجود دارد، نسبت به پیشبرد شاخص‌ها و تسهیل شرایط مورد نیاز توسط بنیاد مسکن اعلام آمادگی کرد.
در این نشست هر یک از نمایندگان هشت ‌روستای منتخب از استان‌های مختلف نیز با تشریح وضعیت کنونی و اقدامات و برنامه‌های پیش‌رو، تلاش مضاعف برای تهیه پرونده و ارسال آن به سازمان گردشگری ملل متحد طبق زمان‌بندی اعلام شده را در دستور کار
قرار دادند.