خیانت وزیر سابق در تشدید ناترازی برق

گروه انرژی- ناترازی انرژی در شرایطی اقتصاد کشور را گرفتار بحران کرده که نگرانی‌ها درباره ادامه این شرایط رو به افزایش است. هرچند مقامات دولت چهاردهم اطمینان می‌دهند که با برنامه‌ریزی‌هایی مثل افزایش بهره‌وری، کاهش مصرف و افزایش تولید می‌توانند بخشی از مشکلات پیش‌آمده را در کوتاه‌مدت حل کنند، با این حال واقعیت این است که ناترازی دست‌کم تا سه‌سال آینده همراه با اقتصاد ایران خواهد بود. همزمان برخی کارشناسان بر این باورند که به دلیل سوءمدیریت اتفاق‌افتاده در سال‌های گذشته لازم است با کسانی که به نوعی بر تشدید بحران موجود دامن زدند، برخورد شود.
نوک پیکان این ادعا متوجه علی‌اکبر محرابیان چرخیده است. مهدی عرب‌صادق، کارشناس انرژی در این رابطه می‌گوید: من معتقدم در دوره قبلی وزارت نیرو به کشور خیانت شد، خوب است محرابیان محاکمه علنی شود و از او آدرس ۱۰‌هزار مگاوات نیروگاه را بپرسیم، اگر جرم محرابیان اثبات نشد، بنده را اعدام کنید.
این فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه استخراج رمزارز و فیلترینگ نیز نمونه‌هایی از بی‌تدبیری دولت سیزدهم است، در گفت‌وگویی تفضیلی با ایلنا می‌گوید: برخی نهادهای خصولتی به ماینینگ مبتلا شده‌اند و این قدرت را دارند که نهادهای نظارتی را دور بزنند. در دولت سیزدهم خاموشی کل 5/‏3‌برابر و از ۶‌هزار مگاوات ساعت به ۲۱‌هزار ۲۰۰‌مگاوات رسیدیم و خاموشی صنایع هفت‌برابر شد. یعنی از نیم تراوات‌ساعت به 5/‏3‌تراوات‌ساعت رسیدیم.
وی با بیان اینکه با ادامه چنین روندی باید جدول روشنایی جیره‌بندی‌شده بدهیم و نه جدول خاموشی، گفت: اکنون یک‌سوم نیاز مصرف گاز را نمی‌توانیم تامین کنیم و تا هشت‌سال آینده فقط یک‌سوم را می‌توانیم تامین کنیم و این نگران‌کننده است.
عرب‌صادق در ارزیابی ریشه ناترازی برق در کشور با بیان اینکه بحران انرژی در کشور ما بحران اقتصادی ایجاد خواهد کرد، اظهار داشت: شرایطی که اکنون داریم ناشی از بحران‌های سیاسی یعنی ناکارآمدی انباشته و قانون‌گذاری اشتباه و البته توام با عدم نظارت‌های دقیق مجلس و توبیخ وزرای قبل است، در کشوری که بیشترین منابع طبیعی را دارد، ۲۵درصد کمبود دائمی تولید برق و بیش از ۳۳درصد کمبود تولید گاز ناشی از افت فشار داریم.
ما از ناترازی در کشوری صحبت می‌کنیم که دومین دارنده گاز دنیاست، این دیگر ناترازی نیست، ناترازی نامیدن این بحران در حوزه انرژی آدرس غلط است، برخی نادانسته از سر تکرار و برخی هم به عمد این را جا انداخته‌اند بنابراین ناترازی نامیدن این بحران یک اشتباه است، اکنون به شرایط بحرانی رسیده‌ایم و در شرایط کنونی کشور با این چیدمان مسوولین راهکار برون‌رفتی برای این پدیده که موقتی هم نیست؛ وجود ندارد.
او توضیح داد: پیک تولید عملیاتی نیروگاهی ۶۲‌هزار مگاوات بوده اما نیروگاه نصب شده بیش از ۹۴‌هزار مگاوات است یعنی ضریب بهره‌برداری ما از نیروگاه‌ها زیر ۶۷‌درصد است، تولید ماکزیمم انرژی در کشور حدود ۳۸۰‌تروات‌ساعت است اما ظرفیت نیروگاهی نصب‌شده ۹۰‌گیگاوات ساعت است یعنی تولید انرژی ما نسبت به ظرفیت نصب‌شده ۴ برابر است اما کشور آمریکا ۴۰۰‌گیگاوات ساعت توان منصوبه دارد. بیش از ۴۵۰۰‌تراوات ساعت تولید انرژی یعنی ضریب بیش از ۱۰ دارد، وقتی این شاخص‌ها را مقایسه کنیم به این معناست که در دولت قبل به سمت بحرانی شدن رفتیم.
به گفته وی، اگر بپذیریم که تمام عوامل مشکلات وضع موجود شخص وزیر نیروی دولت سیزدهم بوده باید محاکمه شود نه اینکه مسوول پروژه‌های ویژه در شورای عالی امنیت ملی شود، مسوولین نظام هیچ‌وقت پاسخگو نبوده و مواخذه نشده‌اند و با رویکرد سیاسی و نه رویکرد مسوولیت‌محوری و نگاه تخصصی به مشکلات دامن زده‌اند، اکنون ناترازی و بحران فعلی صنعت برق ناشی از تحریم و ناکارآمدی انباشته بوده به جرات و با شاخص‌های دقیق می‌توان اثبات کرد به زیرساخت‌های کشور خیانت کرده‌اند و اکنون افراد باید پاسخگو باشند نه اینکه مسوولیت جدید بپذیرند دلیل آن نیز این است که سیستم‌های نظارتی و امنیتی در موضوع خود را به خواب زده‌اند.
تلاش برای پنهان کردن بحران
عرب‌صادق می‌گوید: دولت قبل بسیار تلاش کرد خاموشی را پنهان کند به‌طوری‌که خاموشی را از خانه به کارخانه برد، وقتی به یک لامپ یک انرژی یک کیلووات‌ساعتی می‌رسد کمتر از ۱۰‌سنت هزینه می‌شود اما وقتی این انرژی در صنعت به لامپ نمی‌رسد ۱۰‌دلار به شاخص GDP کشور آسیب وارد می‌شود، دولت سیزدهم بالغ بر ۵۰‌میلیارد دلار به زیرساخت‌های صنعت کشور آسیب وارد کرد و تا زمانی که انرژی رایگان در اختیار بهره‌برداران قرار داده شود ما شاهد تداوم این مشکلات خواهیم بود. او افزود: مجلس یازدهم نیز شریک ماجرای بحران برق در کشور است، برنامه هفتم توسعه در مجلس یازدهم تدوین شد که تماما در حوزه انرژی اشتباه است و ما را به قهقرا می‌برد، در خوشبیانه‌ترین حالت اگر به همه تکالیف برنامه هفتم عمل کنیم ثمره آن ۳۵‌هزار مگاوات ناترازی خواهد بود، سوال اینکه این چه برنامه پیشرفتی است که ناترازی ۳۵‌هزارمگاواتی می‌آورد؟ این مین‌گذاری است که در مسیر دولت پزشکیان اتفاق افتاده و دلیل این مدعا نیز وجود مدیرانی است که رزومه و عملکرد نداشته‌ و وزارت نیرو را به اضمحلال می‌برند. اکنون در وزارت نیرو فقط شخص وزیر عوض شده است که ایشان هم هیچ تمایلی به شنیدن راهکار‌ها ندارند.
این کارشناس حوزه انرژی گفت: ما امروز گرفتار بحران بی‌بازگشت انرژی شده‌ایم، برخلاف آنچه گفته می‌شود؛ انرژی تجدیدپذیر هم مطلقا به ما کمک نمی‌کند چون مخاطره امنیت انرژی در پی دارد، کشور آلمان ۶۸‌گیگابایت پتانسیل تولید انرژی بادی دارد. در یک روز ۷‌هزار مگاوات انرژی تولید می‌شود و این در حالی است که تکنولوژی اداوات ذخیره‌ساز و آلترناتیوهای دیگر در این کشور وجود دارد اما ما این امکانات را نداریم.
وی با بیان اینکه یکی از عوامل اصلی کمبود سوخت به دلیل آتشی بود که کرسنت‌سوزان به پا کردند، گفت: انرژی در کشور ما متمرکز نیست. در وزارت خارجه دیپلماسی انرژی عملا رها شده و با اتفاقات منطقه به لحاظ فاکتورهای ژئوپلیتیکی که داریم دچار خفگی شده‌ایم و نمی‌توانیم از فرصت‌های گذشته استفاده کنیم، باید رویکردهای اصلاحی را در دیپلماسی انرژی و در تعامل و واردات گاز چه از روسیه چه از قطر انجام دهیم.
تعرفه یا توزیع رانت؟
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به موضوع تعرفه‌ها گفت: این نظام تعرفه در حوزه سبد انرژی توزیع رانت علیه مردم است البته اتفاقا برای گران‌سازی انرژی خواص امروز هم دیر است اما ضریب اصابت یارانه انرژی به گونه‌ای است که به مردم نمی‌رسد. ما با روش صحیح تعرفه‌گذاری می‌توانیم سبد انرژی مردم تا را حد الگوی مصرف رایگان کنیم و از سوی دیگر کسانی که مازاد بر الگو؛ مصرف گاز یا برق دارند مجبور شوند ۸ سنت پرداخت کنند و در این صورت مشترک خانگی مجبور است رعایت کند و کسی که مصرف بالایی دارد وبال گردن مردم جنوب شهر نمی‌شود و گران‌سازی نیز مردم را نشانه نمی‌گیرد بلکه صنایعی را نشانه می‌گیرد که مصرف را کنترل نمی‌کنند.عرب‌صادق با بیان اینکه ما باید نظام تعرفه‌گذاری را اصلاح کنیم، تاکید کرد: در نظام تعرفه‌گذاری مردم به انرژی رایگان می‌رسند و ویژه‌خواران و رانتخواران و کسانی که محصول را به نرخ دلار به مردم می‌فروشند و سود انتهای خط تولیدشان مبتنی‌بر انرژی رایگان است مجبورند بهای واقعی انرژی را بپردازند و طبیعتا این درآمد را خرج زیرساخت برق می‌کنیم.