خوش‌بینی به بازار ۲۰۲۳

منیر حضوری- عقب‌نشینی چین از مواضع قبلی خود در ارتباط با کرونا، این نوید را می‌دهد که در سال ۲۰۲۳ بازار بهتری را در حوزه فولاد و محصولات زنجیره فولاد شاهد باشیم و بهبود قیمت‌ها دور از انتظار نخواهد بود.
سال ۲۰۲۲ برای معدنی‌ها همچون دیگر حوزه‌های اقتصادی سالی پرفراز و نشیب و دشوار تلقی می‌شود. رکود ساخت و ساز و درگیری با سویه جدید کرونا در چین از یک طرف و حمله روسیه به اوکراین در اوایل این سال از طرف دیگر به شدت بازارهای معدنی را تحت‌تاثیر قرار داد.
موضوعاتی که رشد اقتصادی کشورها را پایین آورد و انتظارات را به شدت تحت تاثیر قرار داد. هرچند قیمت‌ها سیر نزولی و سپس صعودی در پیش گرفتند اما به باور کارشناسان هنوز از قیمت‌های سال قبل‌تر یعنی ۲۰۲۱ فاصله زیادی داشتند. به طور مثال گفته شد قیمت فولاد در بازار جهانی به کف قیمتی در هفت سال اخیر رسیده است! موضوعی که نگرانی را به شدت بالا برد. در ادامه کاهش تقاضا برای فولاد و میلگرد، شاهد کاهش تقاضای جهانی و در ادامه کاهش بها بودیم. اما اینکه در سال ۲۰۲۲ برای فولادی‌ها چه اتفاقی افتاد و چه پیش‌بینی‌ای می‌توان برای سال جدید میلادی داشت، ‌موضوعی است که در این گزارش به آن پرداخته‌ایم.
در این خصوص یک تحلیلگر بازارهای بین‌المللی فولاد و سنگ‌آهن با بیان اینکه سال ۲۰۲۲ سالی پرهیاهو و سرشار از فراز و نشیب بوده است به «جهان صنعت» گفت: سال گذشته میلادی در زمینه‌های مختلف اقتصادی به ویژه در صنعت فولاد مسائل زیادی پیش آمد.
دکتر کیوان جعفری ‌طهرانی تصریح کرد: با توجه به اینکه چین همچنان در این سال جزو معدود کشورهایی بود که شدیدا درگیر پاندمی کرونا بود و تنها در دو ماه پایانی ۲۰۲۲ از موضع کووید صفر عقب‌نشینی کرد؛ بنابراین محدودیت‌ها در این کشور به شدت بالا بود و تنها در دو ماه پایانی سال بازار خود را باز کرد. به این ترتیب با توجه به اینکه در ۱۰ ماه سال ۲۰۲۲ همچنان محدودیت‌های جابه‌جایی به دلیل قرنطینه سراسری به ویژه در شهرهای بزرگ و بندری وجود داشت شاهد آن بودیم که رشد اقتصادی این کشور در ۶ ماه اول سال به شدت پایین و تنها در سه ماه چهارم کمی بهبود یافت که دلیل اصلی آن کاهش محدودیت‌های قرنطینه بوده است.
تاثیرات حمله روسیه بر بازارها
سال گذشته میلادی قیمت جهانی زغال نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد تقریبا ۲۰۰ درصدی داشت. در پی حمله روسیه به اوکراین این بحران انرژی بود که تقاضای زغال‌سنگ را افزایش داد. در این بین برخی از کشورها از جمله آلمان مصرف زغال را جایگزین گاز کرده و باعث افزایش جایگاه این ماده معدنی شدند.
براساس گزارش‌هایی از آژانس بین المللی انرژی، مصرف زغال‌سنگ در اروپا تا بیش از ۷ درصد افزایش یافته بود و انتظار می‌رفت مصرف این ماده معدنی به ۸ میلیارد تن در سطح جهانی هم افزایش یابد. تا جایی که تقاضای بالا برای واردات زغال‌سنگ باعث ممنوعیت‌هایی در صادرات از آفریقای جنوبی، اندونزی و حتی استرالیا شد.
این تحلیلگر بازارهای بین‌المللی فولاد و سنگ‌آهن با اشاره به حمله روسیه به اوکراین نیز گفت: در ماه فوریه جنگ اوکراین ضربه شدیدی بر بازارهای جهانی وارد کرد. به این صورت که ابتدا بازارها به دلیل کمبود عرضه محصولات فولادی و بالادستی زنجیره فولاد هیجانی عمل کرده و قیمت‌ها افزایشی شدند.
جعفری‌طهرانی تصریح کرد: با توجه به اینکه اوکراین جزو تولیدکنندگان مطرح گندله به بازار اروپا بود، درنتیجه قیمت‌ها به ویژه در بازار اروپا به شدت افزایشی شدند. البته پس از آن روسیه به دلیل افزایش عرضه محصولات فولادی باعث شد که قیمت‌ها کاهشی شوند.
رشد اقتصادی چین در پایین‌ترین حد
محدودیت برآمده از سیاست‌های انقباضی که چین برای رسیدن به کووید صفر در پیش گرفت، باعث کاهش ساخت ‌و سازها در این کشور شد. در ادامه آن هم شاهد کاهش تقاضا و قیمت جهانی فولاد شدیم. این در حالی است که اگر سیاست‌های انقباضی با شیوع اندک کووید تشدید نمی‌شد، شاهد آن بودیم که قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کردند.
علاوه بر محدودیت‌های برآمده از شیوع کووید، رشد اقتصادی چین در ۹ ماه نخست سال گذشته میلادی پایین‌‌تر از آنچه انتظار می‌رفت، بود. صنعت ساخت ‌و ساز چین در رکود بود و بازار املاک و مستغلات این کشور بدترین دوران خود را از سال ۲۰۱۵ میلادی سپری کرد. به این ترتیب چین رشد اقتصادی مطلوبش را در سال ۲۰۲۲ کسب نکرد.
این عوامل دست به دست هم داده تا بازار داخلی و جهانی محصولات مصرفی در ساختمان‌سازی ازجمله فولاد تحت تاثیر این روند قرار گیرند. طوری‌ که قیمت فولاد مصرفی در ساخت‌ و ساز به کمترین میزان خود در هفت سال اخیر خود نزول کرد.
رکود ساخت‌ و ساز چین، در جایگاه دومین اقتصاد بزرگ جهان و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فولاد، تاثیر خود را بر بازار این صنعت و صنایع وابسته به آن در سراسر جهان گذاشت. به عبارت دیگر کاهش مصرف فولاد در چین به معنای کاهش تقاضای جهانی و در ادامه کاهش بهای آن به شمار رفت. چین برای سال ۲۰۲۲ میلادی ۲/۵ تا ۶/۵ درصد رشد اقتصادی پیش‌بینی کرده بود که زمینه ایجاد این رشد محقق نشد.
ایران تحت تاثیر بازار جهانی
بازار ایران به شدت تحت تاثیر بازارهای جهانی بوده و روند تغییرات جهانی بر ایران هم تاثیرگذار بوده است. به طور مثال قیمت نیکل و مولیبدن پس از جنگ روسیه و اوکراین سه ‌برابر افزایش یافت و از کیلویی ۶۵۰ هزار تومان به۲/۵ میلیون رسید. این مواد اولیه بسیار مورد نیاز فولادسازان آلیاژی و غلتک‌سازان بوده و طبیعی بود که با گران شدن آنها، محصول نهایی این واحدها نیز افزایش پیدا کند.
جعفری‌طهرانی با اشاره به اینکه سال پرفراز و نشیب ۲۰۲۲ بر بازار ایران نیز به شدت تاثیرگذار بود، گفت: بازار سنتی ما نیز جهت صادرات برخی از محصولات معدنی و فولادی تحت تاثیر قرار گرفت. در کل به دلیل افزایش عرضه روسیه به چین و جنوب شرق آسیا و کاهش تقاضای چین صادرات ایران به ویژه در سه ماه دوم ۲۰۲۲ تاثیر بسیار زیادی گرفت.
عقب‌نشینی چین از مواضع قبلی
توسعه‌ اقتصادی چین در سال ۲۰۲۲ از همه‌گیری کرونا، سقوط مداوم بازار مسکن، کاهش تقاضای مصرف‌کنندگان و پایین آمدن تمایل مشتریان خارجی برای کالاهای چینی آسیب فراوانی دید. به‌نظر می‌رسد اقتصاد این کشور در ماه‌های آینده به دنبال برداشته شدن استراتژی کرونای صفر و افزایش موارد ابتلا به کرونا در زمستان با مشکلات بیشتری مواجه شود. در این میان، برخی تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که رشد اقتصادی چین در ۲۰۲۲ تا ۳ درصد کاهش یافته باشد. اطلاعات مربوط به بخش تولید و غیرتولید نشان می‌دهد فعالیت اقتصادی در ماه دسامبر بیشترین کاهش ماهانه را از فوریه ۲۰۲۰ داشته است. همچنین اقتصاددانان یک رشد سریع‌تر و قدرتمندتر را در سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی می‌کنند. متوسط اقتصاددان‌هایی که بلومبرگ از آنها نظرسنجی کرده است، عقیده دارند اقتصاد چین پس‌ از یک رشد آهسته در سه‌ ماهه اول، در ادامه سال تا ۸/۴ درصد رشد خواهد کرد.
تحلیلگر بازارهای بین‌المللی فولاد و سنگ‌آهن همچنین با اشاره به عقب‌نشینی چین از موضع خود در قبال کرونا در اواخر سال ۲۰۲۲ گفت: سیاست چین این نوید را می‌دهد که در سال ۲۰۲۳ بازار بهتری را در حوزه فولاد و محصولات زنجیره فولاد شاهد باشیم. به طور حتم شاهد بهبود قیمت‌ها خواهیم بود.
او تصریح کرد: عقبگرد چین از سیاست کووید صفر در دو ماه پایانی سال ۲۰۲۲ بر قیمت سنگ‌آهن تاثیرگذار بود؛ طوری که از زمان نشست کنگره خلق چین در پایان ماه اکتبر افزایشی شد و این روند همچنان ادامه یافته است.
جعفری‌طهرانی اظهار کرد: تا قبل از نشست کنگره خلق چین قیمت سنگ‌آهن تا محدوده حدود ۸۲ دلار بود اما در پایان سال ۲۰۲۲ قیمت عیار سنگ‌آهن ۶۲ درصد به ۱۱۷ دلار رسید. به این ترتیب قیمت سنگ‌آهن ۳۵ دلار (‌حدود ۴۰ درصد) افزایش داشته که آمار بسیار بالایی است. در ادامه این مهم روی افزایش قیمت گندله و بقیه محصولات و مواد اولیه بالادستی زنجیره فولاد نیز تاثیر گذاشته است.
افزایش قیمت آهن قراضه
تحلیلگر بازارهای بین‌المللی فولاد و سنگ‌آهن درباره قیمت آهن قراضه نیز گفت: در نیمه سال ۲۰۲۲ به دلیل افزایش عرضه و کاهش تقاضا شاهد بودیم که قیمت آهن قراضه به شدت کاهشی شد، تا جایی که به ۳۳۰ دلار رسید. در حال حاضر یعنی در پایان سال ۲۰۲۲ قیمت این ماده اولیه فولادسازی به ۳۸۷ دلار رسیده است که افزایش حدود ۶۰ دلاری را نشان می‌دهد. او با اشاره به اینکه این قیمت‌ها به دلایل متعددی برمی‌گردد، ‌گفت: دلیل افزایش قیمت آهن قراضه به کاهش عرضه در بازار و افزایش تقاضا مرتبط است.
او تصریح کرد: به این ترتیب به دلیل نوسانات شدیدی که در قیمت محصولات زنجیره فولاد در سال ۲۰۲۲ اتفاق افتاده، می‌توان گفت که همه فولادی‌ها سال سختی را پشت سر گذاشته‌اند. جعفری‌طهرانی در خصوص قیمت فولاد نیز گفت: با اینکه در اواخر سال گذشته میلادی قیمت‌ها تا حد زیادی ترمیم و افزایشی شدند اما هنوز با قیمت‌هایی که در ماه سوم و چهارم میلادی به دلیل حمله روسیه به اوکراین در اوج بودند، فاصله زیادی دارند. گفتنی است رئیس‌‌جمهوری چین از رشد اقتصادی ۴/۴ درصدی این کشور در سال ۲۰۲۲ خبر داد و گفت تولید ناخالص داخلی از ۴/۱۷ تریلیون دلار فراتر رفته است. شی جین‌پینگ گفت: تولید ناخالص داخلی این کشور از ۱۲۰ تریلیون یوآن (۴/۱۷ تریلیون دلار) در سال ۲۰۲۲ فراتر رفته و اقتصاد حداقل ۴/۴ درصد رشد کرده‌ است.
براساس اطلاعات اداره ملی آمار چین که در اوایل همین هفته منتشر شد، تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۱ برابر با ۹/۱۱۴ تریلیون یوآن بوده‌ است. رئیس‌جمهوری چین این آمار را در سخنرانی خود برای سال نوی میلادی اعلام کرد. وی اظهار داشت: اقتصاد چین همچنان دومین اقتصاد بزرگ دنیاست و رشد قابل‌ قبولی داشته است.