خشم « ایمانیه» از خواستگاری در حافظیه

علی اکبری نماینده پیشین شیراز: «برخورد انفعالی و نپخته استاندار فارس صرفا پاک کردن صورت مساله است.»

گروه سیاسی- تقریبا تمام این هفته‌ای که گذشت، شهر شیراز و استان فارس در بالاترین سطح مدیریتی، درگیر خواستگاری یک پسر جوان است از یک دختر جوان. آن هم صرفا به این دلیل که ویدئوی این مراسم خواستگاری مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته و به‌اصطلاح وایرال شده است. البته استاندار فارس و مسوولان ارشد قضایی شیراز ماجرا را این‌طور روایت نکرده‌اند، اما واقعیت این است که آنچه در این ویدئو به‌عنوان مصادیق «لاابالی‌گری و فساد»، «هنجارشکنی»، «رفتار خلاف شرع» و تخطی از «فرهنگ عفاف و حجاب» عنوان شده، نه صرفا در این مراسم خاص در حافظیه شیراز، بلکه هر روز و هر شب در جای‌جای شهرهای بزرگ و کوچک این مملکت اتفاق می‌افتد و آنچه این مراسم خواستگاری را متفاوت از هزار و یک اتفاق روزمره در سراسر کشور، این‌طور زیر ذره‌بین استاندار و مسوولان قضایی استان فارس قرار داده، اتفاقا انتشار ویدئویی از این مراسم در یک شبکه اجتماعی و مهم‌تر از آن، توجه گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی به آن و بازنشر مکرر آن است. جالب آنکه بیراه نیست اگر بگوییم علت اصلی این توجه گسترده، دست‌کم در این سطح و میزانی که هم‌اکنون در روزهای پایانی هفته شاهدیم، احتمالا واکنش تند و تیزی است که استاندار فارس به آن نشان داده و متعاقبا برخورد سلبی و قهرآمیزی که مسوولان قوه قضاییه با این دو جوان شیرازی و فراتر از آن، علیه مدیران ارشد حافظیه و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این استان داشته‌اند. چه آنکه همین برخورد سلبی و واکنش تند و تیز، عملا باعث شد کاربران شبکه‌های اجتماعی و حتی بسیاری از شهروندانی که چندان هم در این شبکه‌ها فعال نیستند، ورای محدوده استان فارس و از سر کنجکاوی و کسب اطلاع از اینکه ماجرای «خواستگاری جنجالی در حافظیه شیراز» چه بوده، این ویدئو را جست‌وجو کنند و ضمن بازنشر مکرر آن، به تماشای این تصاویر بنشینند.
هرچه بود اما این غائله تکراری که به‌ویژه در این حدود یک دهه گذشته، به دفعات با نمونه‌های مشابه‌اش مواجه شده‌ایم، این‌بار در حافظیه شیراز ‌به وقوع پیوست؛ مراسم خواستگاری دو جوان که باتوجه به زمان انتشار نخستین ویدئو در صبح روز دوشنبه این هفته، قاعدتاً در روزهای پیش از آن و احتمالا در روزهای آغازین هفته جاری یا حتی شاید در روزهای پایانی هفته گذشته برگزار شده است. اما چنانکه اشاره شد، این غائله جنجالی از میانه این هفته کلید خورد و آنچه منجر به درگرفتن این جنجال رسانه‌ای شد، نه لزوما برگزاری مراسم خواستگاری در حافظیه شیراز و نحوه پوشش این جوانان در مراسم، بلکه بازنشر مکرر ویدئوی این مراسم از صبح روز دوشنبه بود و فراتر از آن، ورود استانداری و دادستانی فارس و برخورد تند و تیز قضایی و مدیریتی که در روزهای بعد صورت گرفت.
حوالی نیمروز دوشنبه، فارس، تسنیم، ایسنا، ایرنا و چندین و چند خبرگزاری و پایگاه خبری دولتی و غیردولتی دیگر، آخرین اظهارات استاندار فارس را روی خروجی خود فرستاده و از «برخورد قاطع» با آنچه آقای استاندار، «لاابالی‌گری»، «رفتار سازمان‌یافته و هنجارشکنانه در شیراز و سراسر استان» خوانده بود، خبر دادند. محمدهادی ایمانیه که از چهره‌های جنجالی منتسب به جبهه پایداری است و بیش از یک دهه- از ابتدای دولت نخست احمدی‌نژاد تا پایان دولت نخست روحانی- در مقام ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیراز فعالیت کرده و چهار سال پس از پایان دوره ریاستش در این مقام، در آستانه تشکیل دولت انقلابی از گزینه‌های جدی ابراهیم رییسی برای تصدی وزارت بهداشت دولت سیزدهم محسوب می‌شد، حالا در مقام استاندار استان فارس به انتشار گسترده ویدئوی این مراسم واکنش نشان داده و گفته است: «به هیچ وجه اجازه هنجارشکنی و رفتار خلاف شرع را در شیراز و استان فارس نخواهیم داد و با عوامل و عناصری که به صورت سازمان‌یافته درصدد ترویج لاابالی‌گری و فساد هستند، برخورد قانونی می‌کنیم.» او البته با تاکید بر اینکه «مجموعه اقدامات سلبی و ایجابی مرتبط با فرهنگ عفاف و حجاب در استان فارس اجرایی شده و دستگاه‌های فرهنگی اقدامات مناسبی را در استان انجام داده‌اند»، گفته «تلاش شده در حوزه عفاف و حجاب با تدبیر، برنامه‌ریزی و ایجاد آرامش، تذکر در قالب‌های مختلف و طرح‌های ناظر و سامانه مردم‌رسی انجام شود، اما حساب حرکت‌های سازمان‌یافته یا کسانی که اصرار به قبح‌شکنی و مقابله با قوانین و مقررات دارند، جداست.» رییس شورای تامین استان فارس که «وظیفه دستگاه‌های مختلف امنیتی و قضایی» را «برخورد قاطع، مناسب و بجا» با این مسائل خوانده و تاکید کرده «دستگاه اجرایی و قضایی استان فارس برای مقابله با ایستادگی در مقابل قانون مصمم هستند»، همچنین گفته است: «در ماجرای حافظیه شیراز، براساس تصمیم مقام‌های قضایی، مدیر مجموعه حافظیه و دو نفری که رفتارهای خلاف شرع و هنجارشکنانه داشته‌اند، تعیین تکلیف شدند و مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان نیز تا مشخص شدن پرونده، اجازه حضور در محیط اداری را ندارد.»این در حالی بود که استانداری فارس همچنین اعلام کرد: «با توجه به تخلفات متعدد پوششی در مجموعه حافظیه شیراز و عدم توجه مسوولان این مجموعه به نکات آموزشی ارائه‌شده و ثبت شکایات متعدد مردم در سامانه «مردم‌رسی»، این مجموعه «کارت قرمز مردمی» دریافت می‌کند.»؛ کارت قرمزی که البته معلوم نیست بنا بر کدام قانون و به پشتوانه کدام قاعده و ضابطه‌ای به مدیران دولتی داده می‌شود و همچنین روشن نیست اساسا این کارت قرمز توسط کدام نهاد دولتی یا احیانا غیردولتی به این مدیران داده می‌شود که از آن به «کارت قرمز مردمی» تعبیر شده اما بنابر آنچه در ادامه این خبر آمده، «به موجب این کارت، مدیرکل میراث فرهنگی استان تا اطلاع ثانوی به‌منظور بررسی‌های تکمیلی توسط مقام قضایی از حضور در محیط اداری منع می‌گردد.» خبری که در ادامه همچنین به «بازداشت دو نفر از مدیران مجموعه حافظیه شیراز» اشاره کرده بود.
این رفتار نامتعارف و سلبی از سوی استاندار جنجالی فارس اما نه‌تنها با واکنش منفی شهروندان و انتقاد گسترده افکار عمومی مواجه شد، بلکه در عین حال، حتی واکنش انتقادی قائم‌مقام وزیر دولت انقلابی را نیز در پی داشت. علی دارابی که پس از سال‌ها فعالیت به‌عنوان یکی از مدیران ارشد سازمان صداوسیما، حالا چندصباحی است در قامت قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی، ‌گردشگری و صنایع دستی و مشخصا معاون عزت‌الله ضرغامی در معاونت میراث فرهنگی کشور است، در واکنش به این رفتار استانداری فارس، دست به قلم شد و در یادداشتی که با عنوان «دولت در دولت» در حساب کاربری خود در اینستاگرام منتشر کرد، نوشت: «در بنای تاریخی حافظیه در شیراز دختر و پسر جوانی در میان جمعی از هم خواستگاری کردند. وضعیت نامناسب لباس و حجاب خانم اصلا قابل‌دفاع نیست. اینکه چطور این برنامه از دید ماموران حافظیه مغفول مانده و آنها با تاخیر فراوان وارد عمل شده‌اند، مستوجب نکوهش و تخلف از وظایف قانونی آنهاست. کسانی که در مراسم قانون و مقررات ورود به مجموعه‌های تاریخی را که رعایت حجاب و عفاف از جمله آنهاست، زیر پا گذاشته‌اند نیز اقدامی ناشایست و هنجارشکنانه کرده‌اند. قانون تکلیف هر دو گروه (ماموران و هنجارشکنان) را مشخص کرده است. اما حیرت و افسوس نوع موضع‌گیری و سخنان و رفتار استاندار فارس و از آن بدتر اقدام دادستانی شیراز در جلب و بازداشت مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و مدیر مجموعه تاریخی حافظیه است.»
قائم‌مقام ضرغامی در وزارت میراث که تصویری از مدیر آرامگاه حافظ را که چندی پیش به مناسبت روز جهانی موزه‌ها از سوی ضرغامی مورد تقدیر قرار گرفته بود، به‌پیوست یادداشت خود منتشر کرد، در پایان این نوشته انتقادی نوشت: «به‌راستی به کجا چنین شتابان؟! با این رفتارها و احکام قضایی به دنبال اثبات چه چیزی هستیم؟! تکلیف این همه ماموران دولتی از ترس اینکه با آن‌ها نیز چنین برخورد ناحقی شود، چیست؟ مگر رهبری نفرمودند همه با مهربانی کنار هم باشید؟ مگر کشور تفکیک قوا ندارد و مرزهای قانونی برای همه تعریف نشده است؟ آیا با این کارها حجاب و عفاف که امری قانونی است، حاکمیت می‌یابد؟ این مواضع، رفتارها و اقدامات جز گسترش کینه و عداوت و دور شدن از همدیگر نتیجه‌ای نخواهد داشت! »
دامنه واکنش‌ها به این غائله و مشخصا رفتار سلبی استاندار فارس اما از این نیز فراتر رفت و حتی به نشست هیات وزیران رسید. زمانی که عزت‌الله ضرغامی پس از اتمام نشست روز گذشته هیات دولت، از حیاط کاخ ریاست‌جمهوری می‌گذشت و با پرسش خبرنگاران حاضر در پاستور در این رابطه مواجه شد. وزیر ‏‏میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با تقدیر از مدیر حافظیه گفت: «خانم ادهم همکار خوب، متخصص، کارشناس، متعهد و مومنه ما بعد از دو شب بازداشت، امروز صبح (چهارشنبه) با قید وثیقه آزاد شد.» او همچنین گفت:‌ «در دولت درباره این مساله بحث شد، ارزش‌های خانم ادهم برای ما محرز است، اما اگر هرگونه رفتار مغایر با فرهنگ و اصول اجتماعی مردم در جایی انجام شود که نسبتی با بخش‌های دولتی داشته باشد، طبق قانون باید در هیات تخلفات اداری که جایگاه قانونی دارد، بررسی شود و در صورت صحت نسبت‌به آن تصمیم‌گیری شود.» ضرغامی همچنین با انتقاد نسبت‌به «بازداشت این مدیر شایسته که تنها یک هفته قبل، مورد تقدیر وزارتخانه و دولت قرار گرفته»، توضیح داد که او «در جریان سفرهای نوروزی رکورد همه بازدیدها را جابه‌جا کرده و از {پذیرایی} از مسافران نوروزی تا شب‌های احیا، کار متفاوتی را سامان داده» اما صرفا «به ‌دلیل اتفاقی که ظرف چند دقیقه انجام شده و نباید انجام می‌شد»، در حالی بازداشت شده که «او اقدامات لازم در رابطه با این رخداد را هم بلافاصله اعلام کرده بود!»
اما در حالی که انتقاد نسبت‌به این رفتار استاندار دولت رییسی حتی تا سطح وزیر این دولت نیز ادامه یافت، یکی از نمایندگان پیشین شیراز در مجلس معتقد است: «فارغ از درستی یا نادرستی این رفتار، مساله مهمی که معمولا به آن توجه نمی‌شود، این است که این رویکرد و این نحوه برخورد، اساسا بی‌نتیجه است و اهداف افراد مدعی برخورد با هنجارشکنی را نیز محقق نخواهد کرد.»
علی اکبری که در این رابطه با «جهان‌صنعت» به گفت‌وگو نشسته، این رفتار استاندار فارس را «رفتاری انفعالی و نپخته» توصیف کرده و می‌گوید: «این دست رفتار انفعالی و نپخته را در گذشته در مواجهه با بسیاری از مسائل فرهنگی و اجتماعی نیز دیده‌ایم. اینکه به محض برخورد و مواجهه با یک مورد خاص، فوراً دست به کار می‌شوند و اقدام به برخورد می‌کنند، در حالی که ریشه آن را مورد بی‌توجهی محض قرار داده و به آنچه باید توجه کنند، توجهی ندارند.» او می‌گوید: «اینکه اینطور اقدام به برخورد می‌کنند یا افراد را تهدید و حذف می‌کنند، صرفا به ‌معنای پاک کردن صورت‌مساله است.» این نماینده مردم شیراز در مجلس دهم با بیان اینکه «برخورد با مدیران میراث و حافظیه، مصداق رفتار نپخته مدیریتی در کشور است»، می‌گوید: «واقعیت این است که هیچ ضرورتی نداشت که اینطور به موضوع دامن بزنند و یک مدیر ارشد را عزل و بازداشت کنند!» او با اشاره به نمونه‌های مشابه این دست برخوردها در سال‌ها و دهه‌های گذشته و عدم دستیابی به نتیجه درپی این نوع برخورد، می‌گوید: «ما از همان سال‌های نخست پس از پیروزی انقلاب در مواجهه با بسیاری از پدیده‌های نو فرهنگی و اجتماعی چنین برخوردهایی را دیده‌ایم. زمانی برای مقابله و جلوگیری از ورود ماهواره، اقدام به برخورد سلبی می‌کردند و اکنون می‌بینیم که این رفتارها هیچ تاثیری نداشته و صرفا منجر به بدبینی عمومی شده است.» اکبری می‌گوید: «آنچه مسلم است با این رفتار انفعالی و نپخته به هیچ نتیجه‌ای نخواهند رسید!»