خروش اژدها!

ضرر ۲۰۰ میلیارد دلاری «اپل» به‌دلیل ممنوعیت «آیفون» در چین

گروه فناوری- تحولات در چین اتفاقات غیرمنتظره‌ای را برای اپل رقم زده است. اپل در تلاش است از بحرانی که تنها چند روز مانده به رونمایی آیفون‌۱۵ ایجاد شده، به سلامت عبور کند. کنفرانس مطبوعاتی سه‌شنبه محفل رونمایی گوشی‌هایی خواهد بود که قرار است در خلاف مسیر بازار حرکت کنند و برای اولین‌بار اپل را بالاتر از سامسونگ روی صندلی برترین برند بازار موبایل بنشانند. کنفرانس مطبوعاتی Wonderlust اپل که به ‌صورت زنده برای تمام دنیا پخش می‌شود، در سایه تحولات چین
(بزرگ‌ترین بازار بین‌المللی اپل) قرار گرفته است. دولت چین استفاده از آیفون را در برخی از مهم‌ترین نهادهای دولتی ممنوع کرده و حتی به کارمندان گفته است که آیفون را به محل کار نبرند.
همزمان‌ با محدودیت‌های جدید چین، «هوآوی» دستگاه‌های جدیدی رونمایی کرده است که پردازنده پیشرفته دارند و احتمالا اپل را در بازار محلی به‌ چالش می‌کشند. هوآوی صبح روز گذشته دو گوشی جدید دیگر نیز رونمایی کرد تا نشان دهد ترسی از تهدیدهای آمریکا ندارد.
ملی‌گرایی چینی، تهدید بزرگی برای «اپل» است
با وجود ممنوعیت آیفون در بین مقامات دولتی و رونمایی گوشی‌های هیجان‌انگیز جدید هوآوی، تهدید بزرگ‌تری اپل را نشانه گرفته است؛ بازگشت ملی‌گرایی چینی. شماری از چینی‌ها معتقدند که باید استفاده از آیفون و سایر دستگاه‌های خارجی متوقف شود تا بتوان به برندهای ملی بیشتر بها داد. ملی‌گرایی، معضلی است که اپل قبلا با آن مواجه شده بود. تقریبا پنج سال پیش، اپل به‌دلیل افت فروش محصولاتش در بازار چین نتوانست در فصل تعطیلات به درآمد پیش‌بینی‌شده‌اش دسترسی پیدا کند. در آن زمان آیفون XS و آیفون XR جدیدترین گوشی‌های اپل بودند. اپل در آن دوران به ‌صورت عمومی به تنش تجاری ایالات‌متحده و چین و برخی مشکلات اقتصادی به‌عنوان دلیل افت فروش آیفون اشاره کرد، اما «تیم کوک»، مدیرعامل «اپل»، در نامه‌ای محرمانه به اعضای هیات‌مدیره گفته بود که ملی‌گرایی چینی و افزایش رقابت از سوی برندهای محلی، عاملان اصلی بوده‌اند. جزئیات این نامه بعدها در دسترس رسانه‌ها قرار گرفت.
چین، قلب تپنده زنجیره تامین «اپل» است
در دورانی که اپل با افت فروش آیفون در بازار چین دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد، «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهوری وقت آمریکا، هوآوی را به فهرست سیاه وزارت بازرگانی اضافه کرده بود. افزایش تنش بین ایالات‌متحده و چین، زندگی را برای شرکت‌هایی که وابستگی عمیقی به کارخانه‌ها و بازار چین دارند، بسیار سخت‌تر کرد. درآمد اپل در بازار چین، در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ پایین آمد، اما این شرکت در سال ۲۰۲۱ شاهد افزایش فروش بود. اپل تقریبا یک‌پنجم درآمد سالانه‌اش را از طریق بازار چین تامین می‌کند. چین قلب تپنده زنجیره تامین اپل است و اکثر محصولات این شرکت در کارخانه‌های چینی مونتاژ می‌شوند.
اکنون سوال اصلی این است که بحران سال ۲۰۱۹ بار دیگر دامان اپل را می‌گیرد یا نه. افزایش محدودیت استفاده از آیفون در بین دستگاه‌های دولتی، نشان می‌دهد که احتمالاً تاریخ در حال تکرار است. کارکنان آژانس‌ها و شرکت‌های تحت مالکیت دولت اجازه حمل آیفون به دفتر کار را ندارند. در واکنش به ممنوعیت آیفون در بین مقامات و کارمندان دولتی چین، ارزش سهام اپل دو روز متوالی افت کرد تا نزدیک ‌به ۲۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این برند ناپدید شود. سهام اپل در زمان نگارش این گزارش هنوز به شرایط قبل برنگشته است. تحولات چین در حالی ادامه پیدا می‌کند که اپل به درخواست رسانه‌ها از جمله بلومبرگ برای شفاف‌سازی درباره شرایط فعلی، پاسخ نمی‌دهد.
گسترش دیدگاه‌های ضد اپلی در شبکه‌های اجتماعی چین
همزمان ‌با تحولات چین، قانونگذاران ایالات‌متحده تهدید کرده‌اند که تحقیقات جدیدی علیه هوآوی و دستاوردهای اخیرش به راه می‌اندازند. یکی از نمایندگان سرشناس مجلس آمریکا خواستار فلج ‌کردن هوآوی و جلوگیری از صادرات هرگونه فناوری به این شرکت چینی شده است. با وجود اینکه هوآوی نقش پررنگی در معادلات جدید دارد، آمریکا این‌بار روی‌SMIC متمرکز شده است. SMIC که بزرگ‌ترین تراشه‌ساز چین محسوب می‌شود، همان شرکتی است که پردازنده‌ «کرین ۹۰۰۰S » گوشی میت ۶۰ پرو را با لیتوگرافی هفت نانومتری تولید کرده و مدعی عبور از تحریم‌های ایالات‌متحده شده است. مقامات ایالات‌متحده می‌گویند تولید «کرین۹۰۰۰S» بدون فناوری آمریکایی ممکن نیست، بنابراین احتمالا SMIC تحریم‌ها را نقض کرده است و باید با محدودیت‌های بیشتری مواجه شود. نمایندگان آمریکا سختگیری بیشتر علیه تیک‌تاک را نیز توصیه کرده‌اند. پس از رونمایی «میت ۶۰ پرو» و موضع‌گیری مقامات ایالات‌متحده، دیدگاه‌های ضداپلی در شبکه‌های اجتماعی چینی گسترش پیدا کرده است. در یک برهه حتی گفته شد که چاینا موبایل (بزرگ‌ترین اپراتور مخابراتی چین) تمایلی به فروش آیفون ۱۵ ندارد؛ ادعایی که سریعا توسط این شرکت تکذیب شد.
ویدئویی که چهارشنبه هفته گذشته در شبکه‌های اجتماعی چینی وایرال شد، صف‌های طولانی را در برابر فروشگاه حضوری اپل در شهر گوانگ‌ژو نشان می‌داد، اما بخش دیدگاه‌های پست مورد بحث، سریعا با نظرات ضداپلی پر شد. یک کاربر گفت: «تا زمانی که کارجویان از گوشی اپل استفاده کنند، آنها را استخدام نخواهم کرد.» دیگر کاربران نوشتند که «هرگز گوشی اپل نخواهند خرید» و به بقیه توصیه کردند که «با افتخار، سراغ خرید گوشی‌های هوآوی بروند‌«. کاربری دیگر نوشت: «چرا وقتی آمریکایی‌ها هوآوی را تحریم کرده‌اند، ما فروش گوشی‌های اپل را متوقف نکنیم؟»
چین سال گذشته به آژانس‌های دولتی و شرکت‌های وابسته ‌به دولت دستور داد تا سال ۲۰۲۴ کامپیوترهای خارجی را با سیستم‌های بومی جایگزین کنند. آن قانون فعلا تاثیر خاصی روی اپل نگذاشته است. در فصل اخیر، فروش مک‌های اپل در بازار چین ۱۷ درصد رشد کرد، آن هم در شرایطی که قیمت مک‌بوک غالبا بالاتر از قیمت لپ‌تاپ برندهای چینی است. تحلیلگران می‌گویند که ممنوعیت جدید آیفون در بین مقامات چینی، بخشی از پویش گسترده‌تری است که تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت. یک تحلیلگر می‌گوید: «مقامات رسمی حزب کمونیست احتمالا مدت‌ها قبل از رسمی ‌شدن ممنوعیت در روزهای اخیر، استفاده از محصولات آمریکایی را در محیط کار متوقف کرده بودند.» اگر مشتریان چینی در پی رها کردن اپل باشند، گوشی جدید هوآوی بهترین جایگزین آیفون برای آنها خواهد بود. میت ۶۰ پرو به نمایشگر بزرگ‌تر و باتری پرظرفیت‌تری نسبت ‌به آیفون ۱۵ پرو مجهز است. به‌علاوه، پرچمدار جدید از دوربین‌ پروضوح‌تری استفاده می‌کند و قیمت گوشی هوآوی میت ۶۰ پرو هم کمتر از قیمت آیفون ۱۵ پرو است. به‌طور کلی قیمت موبایل برندهای چینی از آیفون کمتر است.
با همه اینها، همچنان هیچ نشانه‌ای از تحریم گسترده محصولات اپل توسط مشتریان چینی دیده نمی‌شود. اپل یکی از معدود شرکت‌های دنیا بود که فروش گوشی‌هایش را در فصل دوم امسال افزایش داد. دیگر برند معروفی که با افزایش فروش گوشی مواجه شد، هوآوی بود. البته سهم هوآوی در بازار چین همچنان کمتر از اپل است. مدت‌ها است که بازار چین، نقطه روشنی در گزارش‌های مالی اپل محسوب می‌شود و تاثیر قابل‌توجهی روی عملکرد کلی این شرکت می‌گذارد. فروش محصولات اپل در سه ماه اخیر روند نزولی داشته است و انتظار می‌رود درآمد در فصل جاری نیز افت کند. در دو دهه اخیر سابقه نداشته است که اپل یک سال کامل افت فروش را تجربه کند.
گوشی‌های سری «آیفون ۱۵» که با تغییرات قابل‌توجهی از جمله فریم تیتانیومی، پردازنده سه نانومتری و درگاه USB-C از راه می‌رسند، در تلاشند اپل را از شرایط فعلی خارج کنند. با وجود تمامی تنش‌ها، فراموش نکنید که چین انگیزه کافی برای فشار حداکثری به اپل و آیفون ندارد. اپل از میلیون‌ها کارگر در کشور چین حمایت می‌کند و تنبیه ‌کردن اپل بدون لطمه‌ زدن به مردم چین، تقریبا غیرممکن است.