16 - 11 - 2021
خروج سرمایه گذاری از ریل
گروه حملونقل- پروژه احداث راهآهن سریعالسیر تهران-قم-اصفهان با هدف اتصال پایتخت به دو شهر استراتژیک قم و اصفهان کلید خورد؛ پروژهای که با وجود گذشت ۱۵ سال از آغاز به کار آن، تنها شاهد پیشرفت پنج درصدی بوده است. اخیرا صحبتهایی مبنی بر حذف تهران از این مسیر ریلی با توجیه نبود اعتبارات کافی مطرح شده است. به نظر میرسد مسوولان تنها به دنبال اجرا شدن این پروژه هستند. حتی به قیمت محقق نشدن هدف اصلی طرح که کاهش زمان سفر بین تهران و اصفهان به یکسوم بوده است.
اخیرا شورای اقتصاد زمانبندی بازپرداخت فاینانس ۱۵/۳ میلیارد یوآنی ساخت راهآهن سریعالسیر قم- اصفهان را به وزارت راهوشهرسازی ابلاغ کرد. بر اساس این مصوبه، در السی مربوطه از سال ۱۳۹۵ تاکنون چینیها دو میلیارد و ۲۶ میلیون و ۷۵۱ هزار و ۹۵۷ یوآن واریز کردهاند؛ قرار است تا سال ۱۴۰۳ نیز مجموع واریزی چینیها در این السی، به ۱۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو برسد. بازپرداخت این فاینانس (تسهیلات خارجی) تا سال ۱۴۰۸ ادامه داشته و به طرف چینی ۲۱ میلیارد و ۸۸۱ میلیون یوآن برگشت داده میشود. شورای اقتصاد بازگشایی هرگونه السی جدید را منوط به تصویب این شورا کرده است.
حذف تهران از مسیر راهآهن سریعالسیر تهران-قم-اصفهان با توجیه نبود اعتبارات، اشتباه است زیرا فلسفه وجود این راهآهن، اتصال پایتخت، به دو شهر قم و اصفهان و توسعه قطار حومهای است. شرکت سهامی عام، راهحل اساسی تامین مالی این خط ریلی است.
بیش از ۱۵ سال از شروع احداث اولین خطآهن سریعالسیر کشور که متصلکننده تهران به قم و اصفهان است، میگذرد، این پروژه مهم که میتواند در حوزه جابهجایی مسافر بین شهرهای تهران، قم و اصفهان نقشی ارزنده ایفا کند، در این سالها فقط پنج درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، در حالی که در ابتدای کلنگزنی پروژه، بنا بود پروژه طی پنج سال به بهرهبرداری برسد اما نه تنها ۱۵ سال از آغاز احداث آن گذشته است، بلکه هماکنون اخباری بر توقف و یا ناقص کردن پروژه به گوش میرسد.
پروژه راهآهن سریعالسیر تهران-قم-اصفهان شامل دو قطعه تهران-قم به طول ۱۶۵ کیلومتر و قم-اصفهان به طول ۲۴۵ کیلومتر است و به عنوان نخستین پروژه راهآهن پرسرعت در کشور شناخته میشود، این پروژه بنا بود مسافران را بین سه شهر تهران-قماصفهان با سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت و با استفاده از ۲۲ ست قطار هشت واگنی جابهجا کند، ظرفیت برآوردشده برای این پروژه جابهجایی ۱۶ میلیون مسافر در سال بوده است.
با وجود همه مزیتهای این پروژه، سرانجام بهرهبرداری از این خط ریلی و قطار سریعالسیر که میتوانست زمان سفر ریلی از تهران به اصفهان را به یک سوم کاهش دهد، در تابستان ۱۳۹۸ به طور کامل متوقف شد، پس از آن و در مرداد ماه ۱۳۹۹، خیرالله خادمی مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور، از تمدید فاینانس چهار میلیارد یوآنی و گشایش اعتبار ۶/۹ میلیارد یوآنی این پروژه خبر داد و اعلام کرد که وزیر راهوشهرسازی (محمد اسلامی، وزیر وقت) دستور پیگیری احداث این پروژه را صادر کرده است تا فرآیند ساخت آن تسهیل شود.
مخالفت کمیسیون عمران با ادامه پروژه
اما پس از این اظهارنظر نیز پروژه از سر گرفته نشد تا آنجا که در خرداد سال جاری، کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی خبر از آغاز بررسی برای توقف این پروژه صادر کرد.
در اینباره اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، همان زمان گفت که در جلسه کمیسیون عمران مجلس در خصوص طرح قطار سریعالسیر تهران- قم- اصفهان که مدتهای طولانی در کش و قوس بوده و با افت و خیزهای زیادی مواجه شده است، بحث شد، نهایتا کمیسیون عمران مجلس، این طرح را فاقد توجیهات لازم برای ادامه کار دانست و با ادامه اجرای این طرح مخالفت کرد. به وزارت راهوشهرسازی اعلام شد که باید این پروژه متوقف شود. به علت عدم مدیریت درست در این طرح و از دست رفتن فرصت و سرمایه کشور بنده پیشنهاد دادم که تحقیق و تفحص از این طرح در وزارت و راه شهرسازی کلید بخورد.
به گفته شاکری باید جوانب مختلف این طرح بررسی شود تا علت اینکه منابع کشور در این طرح به سادگی مورد بیتوجهی قرار گرفته است، مشخص شود، ترک فعل و قصوری که در این طرح صورت گرفته هزینه زیادی را به کشور تحمیل کرده است.
کاهش هزینههای احداث
آن زمان، این اقدام کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با واکنش محمد اسلامی، وزیر وقت راهوشهرسازی مواجه شد تا جایی که وی اعلام کرد: پروژه قطار سریعالسیر تهران-قم-اصفهان، پروژهای مهم با مفروضات دقیق است که ضرورت دارد تا تکمیل و اجرا شود، اینکه ما قطار با سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت را وارد نکرده و فناوری جدید ایجاد نکنیم، غفلت از کاروان توسعه است.
همان زمان، عباس خطیبی، معاون وقت ساخت و توسعه راهآهن در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور، خبر از عدم حذف این پروژه داد و گفت: فعلا ساخت این پروژه منتفی نشده است، سیاستی که وزارت راهوشهرسازی دنبال میکند سبک کردن بخشیهایی از این پروژه است تا هزینههای احداث آن کاهش یابد.
به گفته خطیبی، وزارت راهوشهرسازی پیشنهاد خود برای تعدیل قیمت احداث پروژه قطار سریعالسیر تهران-قم-اصفهان به سازمان برنامه و بودجه ارائه داده است به گونهای که برآورد ۵۷ میلیارد یوآن که قبلا قراردادی با این رقم به امضا رسیده بود مورد بازبینی قرار گرفت و با احتساب هزینههای کارفرمایی به ۵/۴۲ میلیارد یوآن کاهش داد.
حذف تهران از مسیر راهآهن سریعالسیر
این کشوقوسها ادامه داشت تا آنجا که ۹ آبان سال جاری، سیدمسعود میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه، از مصوبه شورای اقتصاد در خصوص حذف تهران از مسیر ریلی پر سرعت تهران-قم اصفهان خبر داد و اعلام کرد که شورای اقتصاد، مصوب کرده است که پروژه راهآهن قم-اصفهان با استفاده از فاینانس ۱۵ میلیارد یوآنی چینیها توسط وزارت راهوشهرسازی تکمیل شود.
بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، ضرورت دارد تا انتهای سال ۱۴۰۳ فرآیند تامین این میزان از اعتبار توسط چینیها و تکمیل پروژه انجام شود و نهایتا تا پایان سال ۱۴۰۸، بازپرداخت این تسهیلات که رقمی بالغ بر ۲۱ میلیارد یوآن است صورت پذیرد.
نقش مهم طرح در پازل اقتصاد ملی
در همین رابطه، محمدجواد شاهجویی کارشناس اقتصادی میگوید: حذف تهران از مسیر راهآهن سریعالسیر تهران-قم-اصفهان اشتباه است زیرا اساسا فلسفه وجود این راهآهن، اتصال تهران به عنوان پایتخت، به دو شهر قم و اصفهان و بالعکس است، این راهآهن در صورت تکمیل میتوانست جذب مسافر با مدل حومهای انجام دهد و در مجموع در پازل اقتصاد ملی نقش مهمی ایفا کند. وی اضافه کرد: ایجاد چنین مسیری بین تهران، قم و اصفهان میتوانست تقاضا برای سفر بین این سه شهر را افزایش دهد، به طوری که حتی افراد بتوانند به صورت روزانه و رفت و برگشتی، برای مقاصد شغلی و تحصیلی به راحتی بین این شهرها جابهجا شوند. حذف تهران از این پروژه، آن را به یک پروژه کاملا نمایشی و تا حد زیادی بیفایده تبدیل خواهد کرد.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: مساله تامین مالی، مهمترین چالش پیش روی این پروژه است که در نهایت موجب ایجاد تغییری به بزرگی حذف تهران از آن شد، حل چنین مسالهای بسیار سادهتر از حذف صورتمساله بود که متاسفانه اتفاق نیفتاده است.
شاهجویی در گفتوگو با فارس اضافه کرد: راهحلهای نوین تامین مالی مردمی به راحتی میتوانست مشکلات پیش روی این پروژه را برطرف کند، به طوری که اولا نیازی به اخذ فاینانس از چینیها وجود نداشته باشد و ثانیا تهران از این پروژه بزرگ و ملی حذف نشود.
وی تصریح کرد: دولت به راحتی میتواند با ایجاد شرکت سهامی عام برای این پروژه و تامین اعتبار مردمی از این طریق برای پروژه، تکمیل و بهرهبرداری از آن را به صورت تمام و کمال صورت ببخشد. اما این اتفاق هنوز رخ نداده است و سادهترین مسیر برای حل مشکل این پروژه، یعنی نصف کردن و ناقص کردن آن در دستور کار قرار گرفته است که به هیچ عنوان منطقی نیست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد