خانواده اولین سنگ‌بنای جامعه

اعظم نوری*- خانواده، سنگ بنای جامعه بزرگ انسانی است و در استحکام روابط اجتماعی و رشد تک‌تک افراد جامعه، نقش مهمی دارد. تلاش برای استحکام خانواده و سلامت آن، زمینه سلامت و سعادت عمومی را فراهم می‌سازد. این نهاد مقدس نیز ممکن است دچار آسیب‌هایی شود که سلامت آن را تهدید کند که منشأ اصلی این آسیب‌ها خدشه‌دار شدن روابط سالم اعضای خانواده با یکدیگر است. عواملی که می‌تواند بیشترین آسیب را به روابط موثر و قانونمند خانواده برساند، عبارتند از: عوامل فردی، فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی و حقوقی.
هر عاملی که باعث به وجود نیامدن و یا از میان رفتن تفاهم و توافق زوجین و ناسازگاری زناشویی شود، مانع ثبات و استحکام خانواده است. طبق آموزه‌های دینی، بنیان زندگی مشترک، رسیدن به آرامش و همگرایی عاطفی میان زن و مرد است و دستیابی به این هدف، نیازمند کوشش زن و شوهر و شناسایی عوامل تحکیم است. موانع تحکیم بنیان خانواده، عواملی است که باعث اختلاف و تشنج و نابودی تفاهم می‌شود؛ پس شامل عوامل فردی، فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی و حقوقی می‌شود. شناخت این عوامل و آموزش مهارت‌های پیشگیری از آسیب‌های خانوادگی، از مهم‌ترین اسباب تحکیم خانواده و موفقیت و کارآمدی آن است.
طبیعی است که همگرایی و ناهمگرایی در خانواده‌های نوپا سر باز می‌کنند و در گوشه و کنار زندگی خودنمایی می‌نمایند؛ زن و شوهر همان‌‌گونه که در بسیاری از موارد با هم توافق و هم‌گرایی دارند، در برخی از مسائل نیز ممکن است هم‌نظر نباشند زیرا در خانواده و محیطی متفاوت از هم رشد یافته‌اند. خانواده تنها شامل چند نفر نیست بلکه یک نظام عاطفی پیچیده است که با فرزندآوری یا فرزندخواندگی شکل می‌گیرد. جامعه سالم زمانی شکل می‌گیرد که خانواده سالم ایجاد شود. تمام خانواده‌ها وجوه مشترکی با هم دارند به طوری که همه آنها بر اساس محبت و تداوم شکل گرفته‌اند. یک خانواده سالم خود را ترمیم می‌کند و مشکلاتش را به حداقل می‌رساند. با در نظر گرفتن این مولفه‌هاست که می‌توان جامعه سالم ایجاد کرد.
* پژوهشگر و مشاور خانواده