حرکتی برای مبارزه با گنج‌یابی

ایسنا- رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از تشکیل کارگروه مبارزه با گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز با حضور متخصصان خبر داد و گفت: برای مقابله با آثار مخرب فرونشست و بلایای طبیعی نیز کارگروه ویژه‌ای تشکیل می‌شود.
مصطفی ده‌پهلوان در نشست خبری که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد با این تاکید بر اینکه کارگروه مبارزه با گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز فقط مربوط به پژوهشگاه نیست و متخصصانی از دستگاه‌های مختلف گرد هم می‌آیند تا با هم‌اندیشی درباره مهار فضای مجازی در حوزه گنج‌یابی به راهکار برسند، افزود: می‌خواهیم درباره علم باستان‌شناسی ایجاد حساسیت کنیم و به آن نگاه طاغوتی نشود. باستان‌شناسی علم محض است و باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشیم.
او در توضیحات تکمیلی‌تر گفت: محوریت این کارگروه با انجمن علمی باستان‌شناسی کشور است و این کار باید مردمی باشد.
ده‌پهلوان در ادامه این بحث و در پاسخ به این پرسش که چگونه با گنج‌یاب‌ها و حفارانی که در فضای مجازی با هویت مشخص در حال فعالیت هستند، هیچ برخوردی نمی‌شود و آنها آزادانه و مکرر در حال پخش فیلم از حفاری‌ها و دادن نشانی کذب از گنجینه‌های توهمی هستند، اظهار کرد: موضوع این است که پژوهشگاه توان اجرایی ندارد تا به محاکم قضایی ورود کند و آن شخص یا اشخاص را که در فضای مجازی صفحه مشخص دارند، دستگیر کند، هرچند به شدت پیگیر این موضوع هستیم. به ما گفته شده است پرونده‌ای با مصادیق مجرمانه‌ برای یکی از این اشخاص تهیه کنیم که این کار از عهده ما برمی‌آید و انجام خواهیم داد.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: ما درباره این موضوع شانه خالی نمی‌کنیم. درست است که پژوهشگاه باید مطالبه‌گرانه و با حساسیت پیگیری کند اما گنج‌یابی موضوعی نیست که پژوهشگاه به تنهایی درباره آن بتواند اقدام کند. موضوع گنج‌یابی را به این سادگی از ذهن مردم نمی‌توان پاک کرد.
در ادامه این نشست، «موضوع حفاری‌های سازمان‌یافته که در سال‌های اخیر علنی‌تر شد و نگاه حذفی به جریان گنج‌یابی که با پیشنهاد تشکیل کلوپی به منظور آموزش گنج‌یاب‌ها و حفاران مشابه کلوپ محیط‌زیست برای شکارچیان غیرمجاز همراه بود،» از سوی برخی خبرنگاران مطرح شد که ده‌پهلوان در پاسخ به آنها گفت: گنج‌یابی در کشور بحرانی شده است. البته ما از دوره ناصرالدین شاه این موضوع را داریم. گنج و گنج‌یابی و حضور نهادهای دولتی سالیان سال است که وجود داشته و ممکن است در آینده هم باشد. می‌دانید حتی در دوره‌ای جویندگان گنج به برخی نمایندگان مجلس نزدیک شدند و طرح آزادسازی حفاری در کشور پیشنهاد شد که در نهایت از دستور پیگیری خارج شد. با این همه، فکر می‌کنم در یکی، دو سال اخیر توانستیم به مدیران ارشد اثبات کنیم که گنج به آن منظور، توهمی بیش نیست.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گفت: در راستای اقداماتی که برای مبارزه با این جریان انجام می‌دهیم از پایان‌نامه‌ها مرتبط با این موضوع استقبال می‌کنیم و قرار است به صورت پایلوت در یک استان موضوع گسترش گنج‌یابی از طریق فضای مجازی بررسی مطالعاتی شود.
ده‌پهلوان در پاسخ به پرسشی درباره اینکه افزون بر مقابله با گنج‌یابی- با توجه به تهدید فرونشست و تخریب ناشی از بلایای طبیعی و انسانی در آثار تاریخی، به ویژه پس از حواشی اجرای کنسرت در تخت‌جمشید که واکنش کارشناسی و علمی از سوی این پژوهشگاه را ضرورت می‌بخشید- آیا قرار است این پژوهشگاه به موضوع فرونشست و موضوعاتی از این دست نیز ورود کند؟ اظهار کرد: فرونشست ربطی به وزارت میراث فرهنگی ندارد و به دستگاه‌های دیگر مرتبط است. در دشت مرودشت عمق چاه‌ها برای تامین آب مزارع به ۲۰۰متر رسیده و روستاهای زیادی برنج‌کاری می‌کنند و بحران فرونشست در آن منطقه (تخت‌جمشید و نقش رستم را دربر گرفته) روز‌به‌روز تشدید می‌شود.
به همین منظور کارگروهی با حضور متخصصان تشکیل شده که ممکن است در هفته‌های آتی اولین نشست آن برگزار شود. این متخصصان از نهادهای مرتبط دعوت می‌شوند.
او در پاسخ به برخی انتقادها نسبت به موضع منفعلانه پژوهشگاه میراث فرهنگی درباره فرونشست تصریح کرد: اگر گفتم فرونشست به ما ربطی ندارد، منظورم بخش مدیریت منابع آبی بود وگرنه بررسی و مطالعه وضعیت آن در محوطه‌ها و بناهای تاریخی به حوزه ما مربوط می‌شود که به آن فکر می‌کنیم تا طرح‌های پژوهشی داشته باشیم.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پاسخ به انتقادهای مطرح‌شده درباره عملکرد منفعلانه این پژوهشگاه در موضوع آثار مخرب اصوات و لرزش‌ها به دنبال اجرای کنسرت در تخت‌جمشید، این توضیح را داد که از پژوهشگاه میراث فرهنگی برای اجرای کنسرت در تخت‌جمشید درخواستی نشد، چون امور پایگاه‌های ملی و جهانی کارشناسان خود را از ۲۰‌روز قبل اعزام کرده و بررسی لازم انجام شده بود، به نظرم نتوانستند درست اطلاع‌رسانی کنند چون با آن حجم صدا نمی‌توانست آسیبی داشته باشد.
او درباره مهم‌ترین اقداماتی که ضرورت دارد در دولت جدید پیگیری شود، گفت: موضوعات مهم که بسیار است، اما آزمایشگاه زیست‌ باستان‌شناسی درست و درمان نداریم. بایگانی خوب برای بقایای زیستی در کشور نداریم که پیگیر آن هستیم.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه هشتگ «شکارچی قبر» زیاد شده است، ‌گفت: یک اسکلت انسان، مملو از اطلاعات است، شاید ۵۰۰صفحه مطلب از یک اسکلت به دست آید در حالی که حفارها اسکلت‌ها را در پی یافتن گنج نابود می‌کنند. ما باید آرشیوی در مرکز داشته باشیم تا اگر گورستانی کاوش می‌شود بقایای زیستی در آن نگهداری شود.
ده‌پهلوان در ادامه این نشست به وضعیت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نگاهی داشت و اظهار کرد: امروز قرائت‌های نادرستی به نام پژوهشگاه، وزارتخانه و دانشگاه وجود دارد. خیلی وقت‌ها دیده می‌شود که از دانشگاهیان به عنوان مهمان خارجی یاد می‌شود، این نگاه دوقطبی و چندقطبی آسیب بزرگی در حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی است. همه ما سربازان میراث فرهنگی هستیم و باید تمام تلاش‌مان را برای حفاظت از میراث فرهنگی داشته باشیم.