جهش در کمین تالار شیشه‌ای

دیبا حاجیها- هفته معاملاتی گذشته نقطه عطفی برای بورس بود چراکه بازار سرمایه پس از مدت‌ها عملکرد ضعیف، توانست صدرنشین بازدهی بازارها شود و شاخص‌کل بورس با جهش 09/‏4‌درصدی و فرابورس با رشد 2/‏0‌درصدی، عملکردی برتر از بازارهای موازی ثبت کردند. در سوی مقابل، دلار 8/‏0‌درصد افت کرد، طلای ۱۸عیار با کاهش 73/‏3درصدی مواجه شد و سکه تمام بهار آزادی نیز 56/‏3‌درصد ارزش خود را از دست داد. افت 66/‏1درصدی قیمت جهانی انس طلا، حراج سکه توسط بانک مرکزی و کاهش نرخ دلار در بازار آزاد، فشار نزولی مضاعفی بر بازار طلا وارد کرد. با این ‌حال، صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا با مدیریت مناسب دارایی‌ها توانستند از سرمایه‌گذاران خود در برابر افت قیمت‌ها محافظت کنند؛ به‌طوری‌که تمامی ۱۴صندوق طلای فعال، کاهش قیمتی کمتر از سه‌درصد را تجربه کردند اما با این حال، بخشی از حباب مثبت هفته‌های اخیر که در معاملات سرشار از هیجان به دست آورده بودند را از دست دادند. در این میان، برخی نمادها و صنایع حتی از رشد شاخص‌کل نیز جهش سنگین‌تری داشتند و در روی دیگر سکه، برخی دیگر نه‌تنها از این روند صعودی جا ماندند، بلکه سهامداران خود را با زیان‌های سنگینی روبه‌رو کردند.
برندگان و بازندگان هفته
در هفته‌ای که گذشت، بازار سرمایه پس از یک دوره افت و رکود، روندی صعودی را تجربه کرد و برخی نمادها و صنایع توانستند با استفاده از این بهبود نسبی، ریزش‌های اخیر خود را جبران کنند. در میان نمادهای فعال، وساپا با رشد 74/‏12‌درصدی بیشترین بازدهی را ثبت کرد و پس از آن فسازان با 59/‏12‌درصد، کالا با 57/‏12‌درصد، خودرو با 5/‏12درصد و ثتران با 48/‏12‌درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
در میان صنایع برتر، بانک‌ها و موسسات اعتباری با بازدهی 12/‏58‌درصدی بهترین عملکرد را داشتند و توانستند بیشترین رشد را در بین گروه‌های بورسی ازآن خود کنند. پس از این گروه، صنعت پیمانکاری صنعتی با رشد 63/‏11‌درصدی در جایگاه دوم ایستاد. تولید فلزات گرانبهای غیرآهنی نیز با بازدهی 86/‏9‌درصدی، عملکرد مطلوبی از خود نشان داد و مدال برنز را برگردن انداخت. گروه خودرو که از ابتدای سال با نوسانات شدیدی روبه‌رو بوده، در این هفته رشد 93/‏8‌درصدی را تجربه کرد و با توجه انتشار اخباری موثق مبنی بر افزایش سرمایه خودرو و خساپا، به نوعی در نقش لیدر بازار ظاهر شد. صنعت چاپ و نشر نیز با بازدهی 06/‏7‌درصدی، عضو پنجم تیم صنایع پیشتاز هفته بود.
در حالی که برخی از نمادها و صنایع روند مثبتی را تجربه کردند، برخی دیگر با افت ارزش مواجه شدند. وارس با کاهش 8/‏8‌درصدی، بیشترین افت را در بین نمادها ثبت کرد و پس از آن وآفری با ریزش 46/‏8‌درصد، آواپارس با افت 19/‏8‌درصد، قتربت با کاهش ارزش 93/‏7‌درصد و مادیرا با افت 92/‏7درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
در بررسی عملکرد صنایعی که تمشک طلایی را ازآن خود کردند، گروه سخت‌افزار و تجهیزات بیشترین افت را تجربه کرد و با کاهش 6/‏6‌درصدی در صدر صنایع قرمز هفته قرار گرفت. پس از آن، صنعت چوب با افت 99/‏5‌درصدی، سایر مواد معدنی با کاهش 54/‏2‌درصد، نوشیدنی با ریزش 41/‏2‌درصد و زغال‌سنگ با 59/‏1‌درصد کاهش ارزش، در میان صنایع ضعیف هفته قرار گرفتند. افت این صنایع نشان داد که باوجود رشد شاخص‌کل، برخی گروه‌های بازار همچنان با کاهش تقاضا و فشار فروش مواجه هستند.
شنبه؛ سکون تمام‌عیار
در روز شنبه، بازار سرمایه با روندی کاهشی و خروج نقدینگی از بیشتر بخش‌ها مواجه بود و تقاضای کافی برای تغییر شرایط وجود نداشت. بورس همچنان در محدوده منفی باقی ماند و شاخص‌ها تغییرات قابل توجهی نداشتند. در این روز، حدود ۶۵۰۰میلیارد تومان سهام و صندوق‌های سهامی معامله شد که نشان‌دهنده رکود و عدم تحرک کافی بازار در برابر شرایط نامشخص اقتصادی بود. در میان نمادهای مختلف، برخی سهم‌های دلاری همچون فملی، نوری و شپدیس مورد توجه قرار گرفتند. این خریدها نشان‌دهنده اعتماد برخی سرمایه‌گذاران به چشم‌انداز میان‌مدت شرکت‌هاست و این دیدگاه مخصوصا در آن دسته از شرکت‌هایی که از نوسانات نرخ ارز و تغییرات آن بهره‌برداری می‌کنند، بسیار مشهودتر است. این رویکرد معاملاتی نشان می‌دهد که برخی معامله‌گران به جای تمرکز بر نوسانات کوتاه‌مدت، بیشتر به سودآوری در دوره‌های میان‌مدت توجه دارند. از طرفی دیگر دلار در پایان هفته ماقبل رکورد جدیدی ثبت کرد و قیمت آن در محدوده ۹۴ تا ۹۵‌هزار تومان معامله شد. با وجود فشار منفی بازار در شب پنجشنبه، تتر آنچنان تحت‌تاثیر این نوسانات قرار نگرفت و در روز شنبه هیچ تاثیر خاصی بر روند کلی بازار نداشت. همچنان دلار با مقاومت جدی در سطح ۹۵‌هزار تومان روبه‌رو بود و به نظر می‌رسید که بازار ارز در حال تثبیت در این محدوده است.
یکشنبه؛ بازگشت امید
بازار سرمایه در روز یکشنبه با روندی مثبت و افزایش تقاضا همراه بود که موجب رشد چشمگیر شاخص‌های بورس و فرابورس شد. شاخص‌کل بورس با رشد قابل توجهی همراه بود و شاخص هم‌وزن نیز از بهبود عملکرد شرکت‌های کوچک و متوسط را خبر می‌داد. در بورس، نمادهایی همچون فملی، فولاد و نوری نقش مهمی در این رشد داشتند و بازار را با خوش‌بینی به جلو بردند. در فرابورس نیز روند مشابهی مشاهده شد و رشد در نمادهای پرطرفداری مانند نیشکر و فزر به وضوح قابل توجه بود. این روند به‌ویژه به دلیل توجه به وضعیت جهانی و چشم‌انداز مثبت بازار در مقایسه با رکودهای گذشته قابل‌توجه است.
در تحلیل کلی، ورود نقدینگی جدید از سوی سرمایه‌گذاران خرد و افزایش قدرت خرید حقیقی سیگنالی مثبت برای بازار محسوب می‌شود. این رشد در حجم معاملات نیز مشهود بود و نشان از فعالیت نسبتا بیشتر سرمایه‌گذاران در بازار داشت. علاوه بر این، ورود نقدینگی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مخصوصا در صندوق‌های سهامی، حکایت از علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران به این نوع سرمایه‌گذاری‌ها دارد. در مجموع، روز یکشنبه بازار سرمایه شاهد تحرکات مثبت و امیدواری سرمایه‌گذاران به ادامه روند افزایشی بود و تحلیلگران نسبت به ادامه این روند خوش‌بین بودند. علاوه بر این، تقویت چشم‌انداز اقتصاد کلان و پیش‌بینی‌های مثبت در خصوص نوسانات قیمت ارز، روند مطلوبی را برای بازار رقم زد و به افزایش اعتماد عمومی به بورس منجر شد.
دو‌شنبه؛ سلام سبز خریداران
در دوشنبه هفته گذشته، بورس پس از چند روز دشوار برای سهامداران، میزبان خریداران جدیدی بود که به دنبال فرصت‌هایی سودآور در شرایط فعلی بازار بودند. بسیاری از سرمایه‌گذارانی که در روز شنبه خرید نکرده بودند، در روز مذکور با کمبود عرضه مواجه شدند و حجم زیادی از تقاضا بی‌پاسخ ماند. نمادهایی مانند خودرو که معمولا با عرضه‌های زیادی روبه‌رو هستند، در این روز به کمتر از حجم مبنا رسیدند. در عین حال، ۸۲‌درصد از نمادها در پایان روز مثبت بسته شدند و ارزش معاملات خرد به ۶۲۰۰‌میلیارد تومان رسید که خود نشانه‌ای برای استقبال نسبی سرمایه‌گذاران از بازار بود اما حدود ۴۰۰۰‌میلیارد تومان تقاضای خرید همچنان بدون عرضه باقی ماند که این موضوع می‌تواند حکایت از کمبود عرضه در برخی سهم‌ها یا نگرانی از ریسک‌های موجود در بازار باشد.
در بورس کالا، افزایش تقاضا پس از فصل خاموشی‌ها مشهود بود و این مساله باعث شد تا نرخ محصولات فولادی، فلزات رنگی و پتروشیمی و پالایشی رشد کند. بازگشت واحدهای تولیدی به بازار و افزایش فعالیت آنها با توجه به روند صعودی دلار، باعث رقابت بیشتر برای خرید این محصولات شد. پیش‌بینی می‌شود با تغییرات جدید در زنجیره تولید و تامین مواد اولیه در صنعت پتروشیمی، پالایشی و فلزات، حاشیه سود شرکت‌ها تقویت شود.
در بازار طلا، با اینکه هیجان خرید کاهش یافته بود، قیمت‌ها همچنان در نزدیکی سقف‌های جدید باقی ماندند. طلا و دلار همچنان برای گروه‌های خاصی از خریداران جذابیت دارند و این افراد به‌منظور پوشش ریسک‌های آینده، به خرید ادامه خواهند داد. این روند نشان می‌دهد که تقاضا برای دارایی‌های امن، به‌‌خصوص در شرایط نوسانی بازار، همچنان بالاست و می‌تواند بر روند قیمت‌ها تاثیرگذار باشد. در مجموع، بازارها در دوشنبه هفته گذشته با وجود برخی چالش‌ها، نشانه‌هایی از پویایی و بهبود را نشان دادند که می‌تواند امید به روند مثبت در آینده را تقویت کند.
سه‌شنبه؛ بازار در تعادل
بازار چهارمین روز کاری هفته گذشته، با افزایش عرضه‌ها در پایان معاملات، به تعادل رسید و ۵۸‌درصد از نمادها مثبت بسته شدند. این روند باعث شد ارزش معاملات خرد پس از چندین روز دوباره به بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان برسد که نشان‌دهنده افزایش حضور سرمایه‌گذاران و تلاش برای متعادل کردن بازار بود. نمادهای خودرویی همچنان در صف خرید قفل بودند و همین موضوع باعث شد صندوق‌های بخشی خودرویی نیز با تقاضای زیادی مواجه شوند اما برخی از آنها نیز در پایان معاملات عرضه شدند. همچنان، صندوق‌های اهرمی با افزایش تقاضا روبه‌رو شدند اما عرضه در آنها نیز نسبت به روزهای گذشته بیشتر بود. در کنار این اتفاقات، انتشار شایعه‌ای درباره نرخ ۲۷‌سنتی گاز خوراک باعث نگرانی‌هایی در بازار شد و موجب شد تا تعادل بازار نسبت به شروع معاملات و روزهای قبل حفظ شود.
در بازار ارز و طلا، از عصر روز یکشنبه روند منفی در دلار آغاز شد و این کاهش قیمت در معاملات سه‌شنبه نیز ادامه پیدا کرد. دلار نسبت به سقف تاریخی خود حدود ۲۵۰۰‌تومان پایین‌تر معامله شد. این کاهش در قیمت دلار تا حدی سبب شد که تقاضا برای دارایی‌های دیگر همچون طلا کاهش یابد ولی برخی صندوق‌های طلا همچنان با حباب مثبت نسبت به ارزش ذاتی خود معامله شدند. این پدیده در کوتاه‌مدت ممکن است به زیان خریداران ناآگاه منجر شود زیرا این صندوق‌ها اغلب از روند قیمتی واقعی طلا فاصله دارند.
در عرضه اولیه سه‌شنبه، تغییر در مکانیسم کشف قیمت و اضافه شدن صندوق‌های درآمد ثابت به لیست شرکت‌کنندگان، تاثیر قابل‌توجهی بر قیمت‌گذاری داشت. تعداد صندوق‌های شرکت‌کننده از ۱۳۵ به ۲۹۴ افزایش یافت که باعث شد رقابت بیشتری در کشف قیمت ایجاد شود. این تغییرات سبب شد تا قیمت کشف ‌شده از گزارش ارزشگذاری فراتر رود و قیمت کشف ‌شده حدود سه‌درصد از گزارش ارزشگذاری بالاتر رفت. در حالی که در عرضه‌های اولیه اخیر، میانگین قیمت کشف ‌شده حدود ۱۷‌درصد کمتر از گزارش ارزشگذاری بود، این تغییرات نشان‌دهنده افزایش رقابت و تاثیر بیشتر صندوق‌های درآمد ثابت در بازار است.
چهارشنبه؛ غیاب نقدینگی
در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، کمبود نقدینگی در بازار سهام به وضوح نمایان شد و این مسأله باعث شد که به دنبال خرید نمادهای مثبت و صف خریدی، سایر نمادها با رنج منفی به فروش برسند. اگرچه شاخص‌کل تنها یک افزایش جزئی را تجربه کرد ولی حدود ۷۰‌درصد از نمادها در محدوده منفی قرار گرفتند. این وضعیت تحت‌تاثیر سیاست‌های کنترل نقدینگی که خود را در نرخ بهره نشان می‌دهد، رخ داد. این سیاست‌ها موجب کاهش میزان پول در بازارها شده و در نتیجه سرمایه‌گذاران کم‌کم به سمت دارایی‌های ایمن‌تری مانند طلا و دلار گرایش پیدا کرده‌اند. این انتقال نقدینگی باعث شده که سهم کمتری از پول به بازار سهام وارد شود. به همین دلیل، در زمانی که نمادهایی مانند وبملت یا صندوق‌های اهرمی صف خرید می‌شوند، برای تامین نقدینگی لازم، از فروش سایر نمادها استفاده می‌شود. با این حال، ارزش معاملات چهارشنبه نسبتا خوب بود و حدود ۱۱‌هزار میلیارد تومان سهام و صندوق‌های سهامی معامله شد که نشانه‌ای از فعالیت مستمر سرمایه‌گذاران در این شرایط نوسانی است.
در بازار ارز، دلار در روز مذکور افزایش یافت و توانست بخشی از افت دو روز اخیر خود را جبران کند. این افزایش قیمت دلار نزدیک به سقف تاریخی خود بود و در محدوده مقاومتی قرار گرفت. این وضعیت سبب شد که تصمیم‌گیری درباره دلار و طلا به دشواری بیفتد و نه خریداران طلا به راحتی خرید می‌کنند و نه فروشندگان قوی در بازار حضور دارند. این نوسانات مکررا بین سقف و حمایت ۹۰‌هزار تومان در حال تکرار است و بازار بیشتر منتظر اخبار جدید برای اتخاذ تصمیمات بعدی است.
در بورس ایران، توجه به گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها در سال‌های اخیر یک ویژگی مثبت بوده است اما در روزهای اخیر، این توجه کاهش یافته و سرمایه‌گذاران بیشتر به تابلو و جریان نقدینگی توجه دارند تا به گزارش‌های ماهانه و فصلی شرکت‌ها. این تغییر در روند تحلیل‌ها ممکن است نشان‌دهنده تغییر نگرش بازار به سمت شرایط نقدینگی و وضعیت فعلی اقتصادی باشد. همچنین محصولات پتروشیمی و فلزی در بورس کالا همچنان با رقابت بالایی روبه‌رو هستند و نرخ این محصولات در حال افزایش است. این شرایط می‌تواند باعث تجدیدنظر تحلیلگران در برآورد سود شرکت‌ها شود و در هفته‌های آینده به ایجاد انگیزه برای خرید سهام کمک کند.
بورس همچنان جذاب
در نهایت، با وجود فرازونشیب‌های متعدد در هفته‌های اخیر، بورس همچنان به عنوان یکی از انتخاب‌های جذاب سرمایه‌گذاری مطرح باقی می‌ماند. این نوسانات، علاوه بر چالش‌ها، فرصت‌هایی را نیز در دل خود نهفته است که می‌تواند برای سرمایه‌گذارانی که با نگاه دقیق و استراتژیک به بازار می‌نگرند، به نتایج مثبتی منجر شود. حالا که روند بازار به تثبیت نسبی رسیده است، توجه به تحلیل‌های دقیق و رصد مداوم تغییرات می‌تواند کلید موفقیت در روزهای آینده باشد. اگرچه شاهد افزایش تنش‌های بازار در بخش‌هایی همچون کمبود نقدینگی و جریان نقدی بوده‌ایم اما قدرت خرید برخی نمادهای خاص و روندهای مثبتی که در برخی صنایع به چشم می‌خورد، نشان‌دهنده آن است که بازار قادر است حتی در شرایطی که سایر بخش‌ها تحت‌فشار هستند، توانایی جذب سرمایه‌ها و تغییر روند را داشته باشد.
در این میان، توجه به متغیرهای اقتصادی کلان مانند نرخ دلار، طلا و سایر دارایی‌های مالی می‌تواند راهنمای خوبی برای تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری باشد. از طرفی، پایداری در وضعیت نقدینگی و احتمال اعمال تغییرات در سیاست‌های اقتصادی کشور، به طور مستقیم بر عملکرد بازار سرمایه تاثیر خواهد گذاشت. از این رو، سرمایه‌گذاران باید همواره آمادگی تحلیل این تغییرات و سازگاری با شرایط جدید را داشته باشند تا بتوانند در میان نوسانات و ریسک‌های احتمالی، تصمیمات به‌موقع و موثری اتخاذ کنند.
با توجه به این شرایط، به نظر می‌رسد که بازار در حال ورود به دوره‌ای است که در آن برخی نمادها و صنایع پیشرو می‌توانند به شکلی خاص بدرخشند. در نتیجه، در کنار رصد روند کلی بازار، باید تمرکز بیشتری بر شناسایی این نمادها و فرصت‌های نوظهور داشت. در این مسیر، ترکیب تحلیل‌ بنیادی و تکنیکال در کنار مدیریت ریسک از اهمیت بسیاری برخوردار است. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید با دقت بیشتری به حرکت‌های بازار نگاه کنند تا نه‌تنها از نوسانات بهره‌برداری کنند، بلکه بتوانند با یک استراتژی مناسب و منطقی به بهترین نحو از فرصت‌های موجود بهره‌مند شوند.
با توجه به این تحولات و چشم‌انداز مثبت نسبت به آینده، بازار سرمایه ایران در حال ورود به مرحله‌ای حساس است که می‌تواند تحرکات مثبت و جذابیت‌های بیشتری برای سرمایه‌گذاران داشته باشد. این وضعیت، نوید روزهای پرفرازونشیبی را می‌دهد که البته با درک دقیق و تحلیل درست، می‌توان به آن به چشم فرصتی بلندمدت نگاه کرد.