جهان غرامت می‌خواهد

گروه جهان- انتقاد جامعه بین‌المللی از چین در زمینه منبع نشت ویروس کرونا چند روزی است بالا گرفته است. به خصوص آمریکا پکن را متهم می‌کند که با تساهل و تاخیر در این زمینه اطلاع‌رسانی کرده است. چینی‌ها ابتدا گفتند که اولین مورد ابتلا، روز ۳۱ دسامبر کشف شده اما بعداً مشخص شد که نخستین بیماری به اول دسامبر مربوط است و بر خلاف گفته مقامات چینی، ربطی به بازار حیوانات ووهان هم نداشته است.
افکار عمومی دنیا منتظر توضیح روشن چین درباره نحوه شیوع کروناست. حملات شدیدی که نسبت به چین آغاز شده تنها از سوی ترامپ نیست. سناتور‌های آمریکایی از جمله تد کروز و تام کاتن و جاش‌هاولی، که حتی لایحه گرفتن غرامت از چین را آماده کرده است و تعداد دیگری از سیاستمداران آمریکا نیز در همین مسیر حرکت می‌کنند. در اواخر ماه مارس مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در جلسه هفت کشور صنعتی جی ۷ که با ویدئو کنفرانس برگزار شد اصرار می‌کرد که نام بیماری کرونا به ویروس ووهان (اشاره به شهری در چین که بیماری از آنجا آغاز شد) تغییر پیدا کند. این موضع‌گیری از سوی اندیشمندان آمریکایی هم پیگیری می‌شود. اندیشکده دست راستی انستیتوی آمریکن اینترپرایز در تحقیقی استدلال می‌کند که تعداد واقعی مبتلایان در چین سه میلیون نفر بوده است.
در فرانسه و بریتانیا هم انتقاد از پنهان‌کاری چین در زمینه سرایت ویروس بالا گرفته است. دولت آلمان نیز از پکن خواسته که کاملا باز مسائل را شرح دهد و در جدیدترین گزارش نشریه بیلد این کشور خواهان غرامت ۱۵۰ میلیارد یورویی از این کشور شده است.
استرالیا خواستار تحقیق مستقل در زمینه پاندمی شده است. پکن ادعای انتشار ویروس از آزمایشگاه ووهان را رد می‌کند. منشأ و خاستگاه بیماری کماکان معلوم نیست. دولت چین انتقادهای فزاینده از این کشور در روند شیوع و مهار کرونا ویروس را با قطعیت رد می‌کند. سخنگوی وزارت خارجه چین می‌گوید زیر سوال بردن نحوه پیشگیری و کنترل اپیدمی در این کشور درست نیست. او شکوه می‌کند که تلاش و فداکاری عظیم خلق چین برای جلوگیری از گسترش ویروس دستکم گرفته می‌شود.
در تازه‌ترین اقدام، استرالیا خواستار یک تحقیق مستقل در سطح جهانی درباره همه‌گیری کرونا شده است. ماریس پین، وزیر خارجه استرالیا، یکشنبه گذشته گفت: لازم است به موازات رفتار چین، نقش سازمان جهانی بهداشت نیز مورد بررسی قرار گیرد. رییس‌جمهور آمریکا نیز از سازمان جهانی بهداشت انتقاد کرده که مدیریت مناسبی در بحران کرونا نداشته است. ترامپ بر همین اساس گفته که کمک مالی به این سازمان را تعلیق می‌کند.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در کنفرانسی مطبوعاتی در برلین گفت: هر چه چین شفاف‌تر درباره منشأ و سیر شیوع ویروس توضیح دهد، برای همه بهتر خواهد بود و دنیا از آن درس خواهد گرفت.
رسانه‌های آمریکایی در این میان نوشته‌اند که منشأ ویروس بازار ووهان نیست، بلکه از انستیتو ویروس‌شناسی این شهر آمده است. آنها به نقل از منابع ناشناس گزارش داده‌اند که بیمار اولیه در این انستیتو آلوده شده و سپس آن را پخش کرده است. این گزارش‌ها البته ادعا نمی‌کنند که سرایت ویروس عمدی بوده است.
موسسه ویروس‌شناسی ووهان، یک مرکز تحقیقاتی است که توسط آکادمی علوم دولت چین اداره می‌شود. این موسسه بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی مربوط به ویروس در قاره آسیا است مقامات چینی و مسوولان انستیتوی یاد شده، گزارش‌ رسانه‌های آمریکایی را رد کرده‌اند و بر همان مدعای همیشگی پا فشرده‌اند که ویروس از بازار حیوانات شهر منتقل شده است. سازمان جهانی بهداشت نیز همین نظر را دارد و احتمال می‌دهد که ویروس ابتدا از یک حیوان زنده به آدم منتقل شده و سپس در زنجیره تماس‌‌های انسانی گسترش یافته باشد. واشنگتن اصولا دولت پکن را متهم می‌کند که در شروع پاندمی، ابعاد بحران را لاپوشانی کرد. دولت ترامپ اعلام کرده گزارش رسانه‌ها را مورد بررسی قرار خواهد داد.
وکلای آمریکا در پی گرفتن غرامت از چین
این در حالی است که گروهی از وکلای آمریکا، پکن را به داشتن آگاهی قبلی از شیوع ویروس کرونا در خاک چین و مخفی کردن آن متهم کرده‌اند و در تلاش برای گرفتن غرامت چند تریلیونی از دولت این کشورند. این دادخواهی گروهی را هزاران نفر از ۵۰ کشور دنیا تنظیم کرده‌اند و پرونده آن جمعه گذشته در دادگاهی در فلوریدا تشکیل شد.
این دادخواست در پی آن تنظیم شده که قانون‌گذارانی از هر دو حزب سیاسی در ایالات متحده (شامل چند تن از جمهوریخواهان) از چین انتقاد کرده‌اند و گفته‌اند دونالد ترامپ و دولت‌اش در مساله شیوع بیماری به قدر کافی محکم با چین برخورد نکرده است.
ترامپ و دولتش تا به حال دست به اقدام محکمی علیه پکن نزده‌اند. رییس‌جمهور در نشست خبری یکشنبه گذشته خود پیام‌های ضد و نقیضی در مورد چین و نحوه مدیریت کرونا در این کشور به مخاطبان داد. او هم گفت: خوشحال نیست و هم توضیح داد دولت‌اش با شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین قراردادی تجاری امضا کرده که از خشم‌اش کاسته و امیدوار است قرارداد جامع‌تر دیگری هم ببندند. ترامپ درباره شی گفت: البته که بالاخره حالا ویروس به آمریکا رسیده و خوشحال نیستم. خوشحال نیستم و این را با صدای بلند به او می‌گویم. و خوب، ما رابطه خوبی با چین داشتیم که بعدش خیلی بد شد و بعد دوباره خیلی خوب شد، چون قرارداد خوبی با این کشور بستیم.
ترامپ گفت: اما ما خوشحال نیستیم. اتفاقی که افتاد خوب نبود. این ویروس از چین بیرون آمد، و ما در موقعیتی نیستیم که بتوانیم چیز زیادی بگوییم. ترامپ گفت: اما خود این قرارداد خیلی خوب است. این قرارداد طوری است که باعث می‌شود عده بسیار بسیار زیادی از مردم کشورمان سر کار بروند. اما وقتی آدم می‌بیند این‌همه مردم در کشورمان و در سراسر دنیا، دارند می‌میرند، باید همه مسائل را در کنار هم در نظر گرفت.
آلمان خواهان غرامت ۱۵۰ میلیارد یورویی
طرح پرداخت غرامت ۱۵۰ میلیارد یورو برای جبران خسارت‌های ناشی از کرونا در یک روزنامه آلمانی، چین را خشمگین ساخت.
نشریه آلمانی بیلد در سرمقاله شماره ۱۵ آوریل خود چین را عامل شیوع بیماری کووید ۱۹ در جهان خوانده و از این کشور خواستار جبران خسارت‌های وارده شده بود. نویسنده این مطلب جنجالی و تحریک‌آمیز که یولیان رایشلت نام دارد، در این سرمقاله زیر عنوان «آنچه چین به ما بدهکار است»، نوشته بود آلمان باید یک صورتحساب ۱۵۰ میلیارد یورویی برای جبران خسارت‌های ناشی از کرونا را به چین بفرستد. صورتحساب مورد نظر این خبرنگار شامل ۲۴ میلیارد یورو ضرر گردشگری آلمان از ماه مارس تا آوریل، ۷.۲ میلیارد یورو خسارت صنعت فیلمسازی، ۱ میلیون یورو خسارت هواپیمایی لوفتهانزا و ۵۰ میلیارد یورو برای سود از دست رفته مشاغل کوچک آلمان بوده است.
مقام‌های چینی که از این موضوع به خشم آمده‌اند، در نامه‌ای سرگشاده که در واکنش به سرمقاله رایشلت به سردبیر این مجله فرستادند، ضمن یادآوری اینکه دولت پکن خیلی زود در مورد خطر شیوع کرونا را به جهان هشدار داد، خاطرنشان کردند که چین هرگونه تعهد برای پرداخت خسارت را رد می‌کند. نویسندگان این نامه همچنین نشریه بیلد را به ملی‌گرایی، پیش‌داوری و دشمنی با چین متهم کردند.
میراث سیاسی
رایشلت در پاسخ این نامه نیز بار دیگر به دولت پکن تاخت و نوشت که رییس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ با کنترل و پایش حکومت می‌کند، چیزی که به نوشته او به معنی نفی آزادی است.
او با یادآوری اینکه مقام‌های چینی در آغاز شیوع کرونا در ووهان به دولت‌های غربی اجازه تحقیق در این زمینه را نداده، خطاب به آنها افزوده است: «چین به عنوان یک حکومت کنترل‌کننده شناخته شده که جهان را به یک بیماری کشنده آلوده می‌کند. این است میراث سیاسی شما». در روزهای اخیر در کشورهای غربی اتهام‌هایی علیه چین مبنی بر اهمال در کنترل ویروس کرونا در سطح رسانه‌ها و حتی مقام‌های رسمی مطرح شده است.
این احتمال که چین در شیوع این بیماری اهمال کرده و به موقع دنیا را در جریان قرار نداده و یا ویروس از آزمایشگاه میکروبیولوژی ووهان به بیرون درز کرده وجود دارد. اما یک دلیل این تهاجم شدید و همه‌جانبه به چین می‌تواند یک نگرانی و احساس خطری باشد که در وجدان عمومی کسانی که نسبت به از دست رفتن جایگاه آمریکا به عنوان قدرت برتر در جهان حساس هستند، شکل گرفته باشد. مقالات در مورد احتمال بیرون آمدن چین به عنوان پیروز رقابت بین دو قدرت بزرگ اقتصادی در دنیای پسا کرونا در نشریات معتبر از جمله فارن افرز دیده می‌شود.تا اینجا چین جنگ تجاری را از آمریکا برده است و از قضا یکی از نگرانی‌های آمریکا تشدید این روند بعد از خاتمه یافتن داستان کروناست. طبق آمار سال ۲۰۱۸ چین ۴/۱۲ درصد از کل تجارت جهانی را در اختیار داشته و در مقابل آمریکا ۵/۱۱ درصد.
از طرفی، هر چند که تولید ناخالص داخلی چین برای اولین بار از تاریخی که اطلاعات مربوط به اقتصاد کشور ثبت شده ۸/۶ درصد کاهش پیدا کرده اما در آمریکا به دلیل ادامه یافتن اپیدمی، وضعیت بحرانی است. تنها ظرف یک ماه گذشته ۲۲ میلیون نفر درخواست حقوق بیکاری کرده‌اند. اقتصاددانان معتقدند که انقباض اقتصاد آمریکا از بعد از جنگ جهانی دوم سابقه نداشته است.