جنگ پنهان بر سر تایوان

محمدرضا ستاری- چین بدون شلیک یک گلوله در حال جنگ با تایوان بوده و در حال پیروز شدن است. این نتیجه‌گیری نهایی گزارشی است که اخیرا توسط مجله آمریکایی نشنال اینترست منتشر شده است؛ آن هم در شرایطی که نگرانی‌ها از برخورد مستقیم چین با تایوان در حال افزایش بوده و به گفته تحلیلگران، پیامدهای چنین موضوعی می‌تواند تاثیرات بسیار زیادی در نظام بین‌المللی داشته باشد.
به گفته برخی تحلیلگران آمریکایی، حمله احتمالی چین به تایوان تقریبا از الگوی مشابه حمله آمریکا به عراق در جنگ اول خلیج‌فارس تبعیت می‌کند یعنی یک تهاجم سریع و از بین بردن قابلیت‌های دفاع هوایی/دریایی تایوان که در نهایت به تصرف فرودگاه‌ها و بنادر آن ختم می‌شود. به همین دلیل نگرانی غربی‌ها به خصوص ایالات‌متحده آمریکا از آنجا نشات می‌گیرد که هر چند تهاجم چین به تایوان قریب‌الوقوع نیست اما آنها معتقدند که این امر در نهایت اجتناب‌ناپذیر است.
در چنین شرایطی وضعیت و اقدامات دولت تایوان نیز مزید بر علت نگرانی‌هاست. به عنوان مثال تایوان اکنون 6/2‌درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف مسائل دفاعی می‌کند، همچنین در حالی که سایه تهدید بر سر این جزیره است، شاهد هستیم که دولت مدت خدمت وظیفه را از دو سال به چهار ماه کاهش داده است. در نتیجه این سوال پیش می‌آید که آیا تایوانی‌ها برای دفاع در مقابل چین جدی هستند یا اینکه صرفا متکی به آمریکا و غرب خواهند بود؟
قواعد بازی
در همین رابطه مجله نشنال اینترست در گزارش خود به موضوع مهمی اشاره کرده است؛ اینکه در وضعیت متزلزل کنونی، سیاستمداران تایوانی بهتر از آمریکایی‌ها می‌دانند که مردم این جزیره احتمالا تمایل چندانی برای فداکاری‌های سنگین برای دفاع از خود ندارند چراکه افکار عمومی تایوان در مورد چین سال‌هاست که به چنین شرایطی خو گرفته و می‌دانند تا زمانی که صحبت از استقلال مطرح نباشد، پکن مانند دهه‌های اخیر چندان مخالفتی با آنها نخواهد داشت؛ وضعیتی که با چارچوب اصلی توافقی که میان چین و آمریکا در 1972 صورت گرفته سازگاری دارد زیرا با تمام اختلافاتی که وجود دارد، ایالات‌متحده از سیاست چین واحد حمایت کرده و طبق نظرسنجی صورت گرفته در سال‌جاری میلادی بیش از 56‌درصد از تایوانی‌ها خواستار حفظ وضع موجود بوده و تنها 28‌درصد در مورد استقلال جزیره ابراز تمایل کرده‌اند.
به همین دلیل است که برخی تحلیلگران آمریکایی معتقدند، چین بدون شلیک یک گلوله در حال جنگ با تایوان بوده و در حال پیروز شدن است. در واقع استراتژی کنونی پکن در درجه اول بر جذب اقتصادی، ارعاب و نفوذ
متمرکز است. یعنی هدف اصلی پکن فتح تایوان از طریق ادغام بی‌سروصدای این جزیره در اقتصاد چین است چراژکه چین بزرگ‌ترین شریک اقتصادی تایوان بوده و چینی‌های مقیم این جزیره زبان، تاریخ و فرهنگ مشترکی با سرزمین اصلی دارند بنابراین استراتژی اولیه جنگ برای چینی‌ها روی حوزه‌های اطلاعاتی و جنگ تجاری متمرکز بوده و در مرحله بعدی یعنی سطح دیپلماسی، پکن تلاش می‌کند از نفوذ خود به عنوان بزرگ‌ترین شریک اقتصادی و تولیدی جهان، سایر کشورها را برای همسویی با سیاستش در قبال تایوامتقاعد کند.
علاوه بر این رابطه نزدیک تایوان با ایالات‌متحده نیز یک بهانه مضاعف برای پکن در جهت اعمال هر نوع تاکتیک ارعابی را فراهم می‌سازد. مانند مانورها و تمرین‌های نظامی که در نزدیکی سواحل تایوان صورت می‌گیرد.
دوراهی آمریکا
در همین راستا، برخی استراتژیست‌های آمریکایی معتقدند ایالات‌متحده برای عقب راندن چین در قبال چالش تایوان در ابتدا باید اقداماتی را در دستور کار قرار دهد که پکن متوجه شود، هر نوع تهاجم نظامی به تایوان با عواقب دیپلماتیک و اقتصادی گسترده‌ای مواجه شده و اقتصاد داخلی این کشور را به مخاطره می‌اندازد.
با این حال شرایط به گونه‌ای پیش رفته که شاهد هستیم چینی‌ها درخصوص این مساله به طور ماهرانه‌ای رفتار می‌کنند؛ مانند مانور دیپلماتیکی که در سازمان ملل انجام داده و به صورت حرفه‌ای اقدامات کشورهای غربی را در مجامع بین‌المللی خنثی می‌کنند.چینی‌ها خارج از محیط سازمان ملل، چارچوب‌های جدیدی را نیز برای اعمال نفوذ روی سایر کشورها در قبال تایوان تعریف کرده‌اند که یکی از این چارچوب‌ها استفاده از ظرفیت بریکس است که نه‌تنها یک بلوک اقتصادی و ژئوپلیتیکی گسترده است، بلکه 45‌درصد از جمعیت جهان را نیز تشکیل می‌دهد. به همین خاطر است که کارشناسان غربی معتقدند اگر آمریکا و متحدان این کشور می‌خواهند در این جنگ پیروز شوند، علاوه بر تقویت تمامی حوزه‌ها از قبیل راهبردهای دیجیتال، باید یک فکر اساسی نیز در قبال دیپلماسی عمومی داشته باشند. در غیر این صورت جمله طلایی کتاب هنر جنگ سون تزو برای آن صادق خواهد بود؛ اینکه اگر یک طرف در حال جنگ باشد و طرف مقابل متوجه این موضوع نباشد، مزیت بزرگ و در نتیجه پیروزی احتمالی برای طرفی است که می‌داند در حال جنگیدن است.