جدال رهبران فناوری با میلیاردرها

گروه فناوری- با افزایش تمرکز شبکه‌های اجتماعی بزرگ در اختیار میلیاردرها، نگرانی‌ها درباره نفوذ بی‌رویه قدرت اقتصادی بر بسترهای ارتباط جمعی نیز شدت گرفته است. در این میان، گروهی متشکل از 9رهبر فناوری کمتر شناخته‌شده که خود را «Free Our Feeds» می‌نامند، برای مقابله با این روند، گامی مهم برداشته‌اند. هدف اصلی این گروه، مقابله با کاهش شفافیت، گسترش شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز و کاهش کنترل متمرکز توسط ابرشرکت‌هاست. آنها با جمع‌آوری 30‌میلیون دلار بودجه، در تلاشند ساختاری جدید برای شبکه‌های اجتماعی طراحی و پیاده‌سازی کنند.
از فرصت تا چالش
شبکه‌های اجتماعی در ابتدا به‌عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباطات سریع‌تر و جوامع گسترده‌تر معرفی شدند. اما در سال‌های اخیر، تصاحب این پلتفرم‌ها توسط افراد ثروتمند و تغییر ساختار آنها براساس اهداف تجاری و سیاسی، نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. ایلان ماسک که در سال 2022 توییتر را خریداری کرد و آن را به «ایکس» تغییر نام داد، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌هاست. به گفته گروه«Free Our Feeds»، تصاحب توییتر توسط ماسک و تبدیل آن به ابزاری برای بیان نظرات شخصی و سیاسی وی، یک تغییر بنیادین در ماهیت این پلتفرم ایجاد کرد. مارک زاکربرگ، مدیرعامل «متا» و مالک «فیسبوک»، «اینستاگرام»، «واتساپ» و «تردز»، دیگر چهره‌ای است که انتقادات گسترده‌ای از سوی این گروه دریافت کرده است. تصمیم زاکربرگ برای
کاهش داده نظارت بر محتوا و کمرنگ کردن بررسی صحت اطلاعات، نه‌تنها کیفیت تجربه کاربران را کاهش، بلکه خطر گسترش اخبار جعلی و اطلاعات نادرست را به‌شدت افزایش داده است. این گروه معتقد است این رویکرد، کاربران را در معرض سوءاستفاده اطلاعاتی و دستکاری‌های سیاسی قرار می‌دهد.
در بیانیه رسمی این گروه آمده است: «ما کاربران سابق توییتر هستیم که پلتفرم و جوامعی که در طول سال‌ها در آن ساخته‌ایم برایمان اهمیت دارند. بااین‌حال، شاهد کاهش کیفیت فیدهای خود نیز بوده‌ایم زیرا یک نفر چیزی که فکر می‌کردیم مرکز عمومی جهان است را تصاحب کرده و از آن برای اهداف سیاسی و تجاری خود استفاده می‌کند.» این گروه معتقد است که راه‌حل اصلی این بحران، ایجاد شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز است. در چنین شبکه‌هایی، کنترل محتوا در انحصار یک نهاد یا فرد خاص نخواهد بود و کاربران می‌توانند آزادی بیشتری در تعیین تجربیات خود داشته باشند. این گروه همچنین تصمیم دارد از فناوری «AT Protocol» حمایت کند که زیرساخت اصلی شبکه‌های غیرمتمرکز مانند «بلواسکای» محسوب می‌شود. این پروتکل به گونه‌ای طراحی شده است که امکان دستکاری محتوا توسط یک نهاد را کاهش دهد. علاوه‌بر این، این گروه بودجه خود را برای حمایت مالی از توسعه‌دهندگان مستقل اختصاص داده است تا برنامه‌های جدیدی بر پایه این پروتکل ایجاد کنند. چنین رویکردی می‌تواند تنوع و نوآوری را در فضای شبکه‌های اجتماعی افزایش دهد.
دلایل حمایت از شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز
در شبکه‌های غیرمتمرکز، برخلاف پلتفرم‌های متمرکز، امکان سوءاستفاده از اطلاعات کاربران و بهره‌برداری از آنها برای اهداف سیاسی کاهش می‌یابد. همچنین فناوری‌های غیرمتمرکز این امکان را فراهم می‌کنند که کاربران به‌صورت مستقیم بر محتوایی که می‌بینند نظارت داشته باشند، بدون اینکه این فرآیند تحت کنترل یک شرکت خاص باشد. از طرفی شبکه‌های متمرکز به دلیل وابستگی به تبلیغات و منافع اقتصادی، اغلب محتوای همسو با دیدگاه‌های حامیان خود را ترویج می‌دهند. اما در مدل غیرمتمرکز، چنین محدودیت‌هایی کاهش می‌یابد. یکی از دلایل موفقیت این حرکت، حمایت گسترده از سوی چهره‌های شناخته‌‌شده است. «مارک روفلو»، بازیگر شخصیت ‌هالک در‌ هالیوود، یکی از حامیان برجسته این گروه است. «جیمی ولز»، بنیانگذار ویکی‌پدیا، به این حرکت پیوسته است. حضور افراد دانشگاهی، سیاستمداران، روزنامه‌نگاران و کارآفرینان در کنار این گروه، نشان‌دهنده اجماع گسترده بر سر لزوم ایجاد تغییر در ساختار شبکه‌های اجتماعی فعلی است. این گروه قصد دارد در آینده نزدیک یک بنیاد عمومی تاسیس کند که نقش هماهنگ‌کننده را برای توسعه فناوری‌های غیرمتمرکز ایفا کند. همچنین با ارائه مشوق‌های مالی به توسعه‌دهندگان، زمینه را برای ایجاد اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های مبتنی‌بر پروتکل AT فراهم خواهد کرد.
چالش‌ها و چشم‌انداز آینده
اگرچه ایده شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز جذابیت بالایی دارد، اما چالش‌هایی نیز پیش‌روی این گروه قرار دارد. یکی از این چالش‌ها، جلب اعتماد کاربران عادی است که همچنان به پلتفرم‌های متمرکز عادت دارند. رقابت با غول‌های فناوری مانند «متا» و «ایکس» که منابع مالی و نفوذ گسترده‌ای دارند، نیازمند استراتژی‌های دقیق و سرمایه‌گذاری بلندمدت است. بااین‌حال، گسترش حمایت‌ها از این حرکت نشان می‌دهد که افراد زیادی خواستار تغییر وضعیت فعلی هستند. اگر «Free Our Feeds» بتواند اهداف خود را محقق کند، شاهد یک تحول اساسی در نحوه تعامل کاربران با شبکه‌های اجتماعی خواهیم بود. این تحول می‌تواند تمرکز قدرت را کاهش داده و بستری شفاف‌تر و دموکراتیک‌تر برای ارتباطات جهانی فراهم کند.
سخن پایانی
حرکت «Free Our Feeds» نشان‌دهنده یک تغییر بنیادین در مواجهه با چالش‌های شبکه‌های اجتماعی متمرکز است. با تمرکز بر فناوری‌های غیرمتمرکز، این گروه تلاش دارد تا کنترل بر محتوا و اطلاعات را از نهادهای انحصاری خارج کند و به کاربران بازگرداند. چنین تغییری، فراتر از یک تحول فنی، به معنای بازتعریف ساختار قدرت در فضای دیجیتال است. شبکه‌های اجتماعی متمرکز که تحت نفوذ ابرشرکت‌ها و میلیاردرها اداره می‌شوند، نه‌تنها خطر سانسور و دستکاری اطلاعات را افزایش داده‌اند، بلکه تنوع و آزادی در انتشار محتوا را نیز محدود کرده‌اند. این گروه با حمایت از فناوری‌هایی مانند «پروتکل انتقال احراز هویت(AT Protocol) » زیرساختی ایجاد می‌کند که شفافیت، امنیت و دسترسی آزاد را برای کاربران تضمین می‌کند. این جنبش همچنین فرصت‌هایی برای نوآوری و مشارکت فراهم می‌کند، به‌ویژه برای توسعه‌دهندگان مستقل که می‌توانند بدون وابستگی به غول‌های فناوری، اپلیکیشن‌های جدیدی بسازند. در بلندمدت، این تغییرات می‌تواند به ایجاد شبکه‌های اجتماعی مقاوم‌تر، متنوع‌تر و عادلانه‌تر منجر شود.