جدال حاکمیتی

گروه سیاسی- یک‌سال از ارسال لایحه پالرمو به مجمع تشخیص مصلحت می‌گذرد اما همچنان سرانجام این لایحه نامعلوم است. البته گروه ویژه اقدام مالی (FATF) مهلت ایران برای پیروی از معیار‌های بین‌المللی را تمدید و تاریخ آن را فوریه ۲۰۲۰ اعلام کرد‌ اما با روندی که مجمع در بررسی لوایح FATF در پیش گرفته باز هم بعید است در خصوص تصویب آن با وجود پافشاری دولت، اقدامی انجام شود و این یعنی باید خطر رفتارهای غیرشفاف را بپذیریم و به لیست سیاه FATF باز‌گردیم.
اما نگرانی دولت از عدم بررسی این لایحه و نظرات منفی نسبت به آن در مجمع تشخیص مصلحت باعث اعلام مواضع مقامات رسمی کشور از جمله رییس‌جمهور و معاون اول او شد‌. اسحاق جهانگیری در دیدار با علما که از مخالفان سرسخت و جدی این لوایح هستند از نظر سران قوا و رهبر معظم انقلاب درباره لوایح مربوط به برنامه‌های گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF سخن گفت. وی از تصویب این لوایح در نشست سران سه قوه خبر داد‌‌ بدون آنکه به زمان تصویب اشاره و مشخص کند که این اقدام در دوره کدام ریاست قوه قضاییه رخ داده است. معاون اول رییس‌جمهور در ادامه گفته بود رهبر معظم انقلاب نیز این مصوبه را تایید کرده‌اند. بعد از این سخن برداشت‌های مختلفی از اظهارات جهانگیری صورت گرفت اما بدیهی‌ترین نکته آن بود که مقام معظم رهبری با پیوستن به کنوانسیون‌ مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی پالرمو و کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملیCFT مخالفتی ندارند. جهانگیری در نهایت خواست که مجمع تشخیص مصلحت نظام در بررسی اختلاف نظر میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در مورد پالرمو و CFT هرچه سریع‌تر موافقت کند.
اما دیروز سخنان جهانگیری با تکذیبیه‌های مختلفی روبه‌رو شد. مجمع تشخیص مصلحت به سخنان جهانگیری واکنش نشان داد و روابط عمومی این نهاد اظهارات اسحاق جهانگیری مبنی بر نظر موافق مقام معظم رهبری در خصوص لوایح FATF و CFT را رد کرد. در اطلاعیه روابط عمومی مجمع آمده است، رهبر معظم انقلاب هیچ‌گونه اظهار نظر یا مکتوبی دال بر موافقت با تصویب و اجرای لوایح FATF و CFT نداشته‌اند لذا انتظار می‌رود مسوولان دولتی در نقل‌قول از مقام معظم رهبری جانب امانتداری را رعایت کنند. مجمع تشخیص مصلحت نظام جلسات و بررسی‌های خود را در خصوص این لوایح فارغ از هر گونه فشار و اعمال نظر و با در نظر گرفتن منافع ملی پیگیری خواهد کرد.
با وجود اظهارات جهانگیری مبنی بر جلسه سران قوا و تاکید آنان بر لزوم لوایح FATF و تایید سخنان معاون اول از جانب سخنگوی دولت اما دستگاه قضا نیز بحث پیرامون این لوایح را رد کرد. سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد: برخلاف ادعاهای مطروحه، از زمان انتصاب آیت‌الله رییسی به عنوان رییس قوه قضاییه و حضور ایشان در جلسه سران قوا‌، هیچ‌گونه بحثی پیرامون FATF مطرح نشده و ادعای تصویب این معاهده در جلسه سران قوا، در این دوره نادرست است.
ظاهرا دولت و مجلس دیگر راهکاری برای تصویب FATF ندارند. برای همین با برخی ادعاها و سخنان تلاش می‌کنند اعضای مجمع مجاب به تصویب لوایح شوند‌. اما واقعیت این است که سرانجام برجام و عدم اجرایی شدن اینستکس یکی از بهانه‌های اصلی برای عدم تصویب این لوایح است و مهم‌تر اینکه حاکمیت نیز مخالف تایید این لوایح است و‌گرنه همانند برجام بعد از تصویب مجلس از سوی شورای نگهبان این لوایح مورد تایید قرار می‌گرفت و کار به مجمع تشخیص مصلحت نمی‌رسید.
حالا در آخرین فرصت ایران برای تصویب FATF دولت تمام تلاش خود را برای به سرانجام رسیدن این لوایح به کار می‌گیرد هرچند به نظر نمی‌رسد این لوایح با وجود مخالفت حاکمیت به تصویب برسد‌. باید تاکید داشت که مخالفان تصویب این لوایح را تهدیدی برای ادامه کمک ایران به حماس و حزب الله لبنان می‌دانند اما موافقان بر لزوم تصویب لوایح تاکید دارند و از شفافیت اقتصادی و فساد‌ستیزی و تعامل اقتصادی با جهان سخن می‌گویند. باید دید با وجود مشکلات برجام و عدم اجرایی شدن قول‌های اروپایی‌ها موافقان این لوایح در مجمع که به نظر تعدادشان نیز کم است اعضا را به دادن رای مثبت مجاب می‌کنند یا نه و آیا موضع دولتی‌ها می‌تواند بر نظرات اعضای مجمع تاثیر‌گذار باشد؟
دیروز رییس‌جمهور، رییس دفتر و سخنگوی دولت در جلسه هیات دولت بر لزوم تصویب لوایح تاکید و به نگاه سیاسی نسبت به این لوایح اعتراض داشتند.
ربیعی درباره‌ آخرین اخبار در مورد پذیرفتن CFT و پالرمو اظهار کرد: CFT و پالرمو برای ما بسیار مهم است. قبل از جلسه هیات دولت جلسه‌ای در این زمینه تشکیل شد. تحلیل ما این است که اگر ما به لیست سیاه FATF برویم تسلط اطلاعاتی بیگانگان بر ما بیشتر می‌شود‌ یعنی بر‌خلاف تصور آنهایی که معتقدند اگر به FATF بپیوندیم تسلط اطلاعاتی بر ما بیشتر می‌شود. وی افزود: آنها حتی می‌توانند ردیابی کنند که یک پول از چه طریقی برای تامین مخارج یک زندانی ایرانی در خارج از کشور ارسال می‌شود. ما در دولت معتقدیم نپیوستن به لوایح مربوط به FATF هم به ما اتهام وارد می‌کند و هم موجب اشراف اطلاعاتی بیشتر در کشور می‌شود. تحفظ‌های ما نیز هیچ مشکل امنیتی برایمان درست نمی‌کند.
وی با بیان اینکه پیوستن به این لوایح بیشتر به نفع منفعت ملی است و این لوایح نباید رد شود، تصریح کرد: ما نباید بیخود بهانه به دیگران بدهیم. اکنون می‌گوییم که ما وارد لیست سیاه نشده‌ایم پس باید مقاومت کنیم. همین‌ها بوده‌اند که می‌گفتند مگر آمریکا از برجام خارج می‌شود؟ ولی آمریکا خارج شد. دولت به مقاومت در برابر فرد زورگویی مثل ترامپ اعتقاد دارد‌ اما ما معتقدیم مقاومت باید جایی انجام شود که ارزش داشته باشد. دولت در زمینه مقاومت از دیگران پیشتازتر است.
سخنگوی دولت درباره‌ تصویب لوایح FATF در جلسه سران قوا خاطرنشان کرد: این موضوع در دو جلسه سران قوا مطرح شد و اعضا بر اجرای این لوایح تاکید داشتند. مصوبات این جلسات نیز به استحضار رهبری می‌رسد.
اما محمود واعظی در پایان جلسه هیات دولت با حضور در جمع خبرنگاران درباره سرنوشت لوایح FATF و اظهارات اخیر جهانگیری گفت: موضع دولت درباره FATF روشن است. ایران بحث عضویت در FATF را ندارد بلکه نکته مهم همین چهار لایحه است که مراحلش طی شده و نظرات مختلفی گرفته شده است. دولت نظراتش را اعمال کرده است. وی افزود: نکته مورد توجه دولت نیاز ایران به این لوایح است. ما برای شفاف‌سازی و مقابله با پولشویی به این لوایح احتیاج داریم. برای جلوگیری از انتشار شایعه حمایت ایران از برخی گروه‌ها، به این لوایح احتیاج داریم و موجب تسهیل روابط بانکی می‌شود. واعظی تاکید کرد: متاسفانه برخی این لوایح را سیاسی و جناحی کردند و مخالفت می‌کنند. مخالفان در هر جا که هستند باید مسوولیت مخالفت خود را با FATF بپذیرند.
رییس دفتر روحانی تصریح کرد: درباره این لوایح در شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی بحث شده و نتیجه این مباحث به رهبری اعلام شده است. دولت و مجلس کار خود را انجام داده‌اند ولی آن نهادی که مانع‌تراشی کرده باید صریح به مردم هزینه اقدام خود را اعلام کند.
روحانی نیز در جلسه هیات دولت به تصویب لوایح اشاره و تاکید کرد: باید در مجامع و کنوانسیون‌های جهانی در مسیر تحقق منافع کشور و روان‌سازی مبادلات مالی و بانکی اقدام کرد و در این مسیر، شعار‌ کارساز نیست.
وی خاطر‌نشان کرد: افتخار ما این است که با تروریست‌ها و فساد می‌جنگیم و مقابله می‌کنیم، لذا نباید اجازه دهیم که در سیستم بانکی‌مان اتهام پولشویی به ما بچسبد و این به زیان کشور است. البته در خصوص FATF که برخی به آن حساسیت دارند سخنی نمی‌گویم، اما چرا یک عده در مقابل چهار لایحه‌ای که در دولت و مجلس به تصویب رسیده، مانع‌تراشی می‌کنند و جلوی دولت و مجلس ایستاده‌اند. این‌گونه اقدامات به نفع کشور نیست. رییس‌جمهور گفت: باید روابط خود را با جهان روان کنیم به نحوی که بتوانیم کالاهای خود را صادر و بازارهای کشورها را فتح کنیم.
حسن روحانی در بخش دیگری از سخنان خود خطاب به ملت ایران، ‌اظهار داشت: سال گذشته، سال بسیار سختی بود، اما خوشبختانه از ابتدای سال‌جاری خداوند آرامشی را بر مردم نازل کرده که می‌توان آن را پاداش صبر، مقاومت و رفتار نجیبانه مردم ایران در برابر یک ظلم بزرگ دانست.
روحانی تصریح کرد: مردم ایران به خوبی می‌دانند چه کسی به آنها ظلم می‌کند و چه کسانی باعث شدند برجام صدمه ببیند و می‌دانند که برجام چه آثار و برکاتی می‌توانست بر جا‌ گذارد.
با شکوفایی برجام بود که در سال ۹۵، بزرگ‌ترین رشد اقتصادی جهان را داشتیم. رییس‌جمهور اضافه کرد: در سفر به نیویورک سه نفر از رهبران بزرگ دنیا با تحیر گفتند ایران چه جاذبه‌ای دارد که بعد از برجام تمام شرکت‌های بزرگ دنیا به سمت آن روانه شدند. روحانی تصریح کرد: برجام نشان داد که اقدام ملت ایران و دیپلماسی ایران و صلح حسنی و سیاست رضوی و رحمت محمدی چقدر می‌تواند‌ تاثیرگذار باشد و این را به خوبی لمس کردیم که چگونه زندگی مردم به سمت بهبود در حال حرکت بود و به همین دلیل بود که رژیم صهیونیستی، عربستان و تندروهای آمریکا نتوانستند آن را تحمل کنند.رییس‌جمهور خاطر‌نشان کرد: دشمنان تصور می‌کردند با ضربه به برجام می‌توانند نظام ایران را از بین ببرند، اما ملت ایران هوشیارتر از آن است که فریب دشمنان را بخورد. روحانی گفت: البته عده‌ای نیز در داخل به دنبال تحریک مردم بودند، مبنی بر اینکه ترامپ و حتی نتانیاهو خیلی هم آدم‌های بدی نیستند و این دولت است که ناکارآمد است، اما مردم دست رد به سینه و دهان آنها زدند و گفتند که ترامپ و نتانیاهو و سایرین افراد خوبی نیستند و ما به توانایی دولت خودمان باور داریم.
رییس‌جمهور خاطرنشان کرد: دولت تدبیر و امید همان دولتی است که در سال ۹۵ رشد ۵/۱۲ درصدی را ایجاد کرد و سه سال مداوم تورم را تک‌رقمی نگه داشت و صادرات را بر واردات غیرنفتی پیشی داد و در بنزین، گازوئیل، گندم، حتی دانه‌های روغنی کشور را به سمت خودکفایی برد و برای اولین بار در تاریخ ایران را در دادگاه جهانی پیروز کرد.
روحانی افزود: دولت تدبیر و امید همان دولتی است که نه تنها سانتریفیوژ آی‌آر۸، بلکه سانتریفیوژ آی‌آر۹ را هم ساخت و نه تنها رآکتور اراک را از بین نبرد بلکه آن را مدرن کرد و مسیر توسعه آن را گام به گام ادامه خواهد داد. همچنین بهترین سامانه پدافند هوایی و بهترین ناوچه و زیردریایی در دوران این دولت ساخته شده است.
رییس‌جمهور گفت: امروز همچنین شاهد بیشترین آزادی در دانشگاه‌ها به خصوص در ایام ۱۶ آذر هستیم و شرکت‌های دانش‌بنیان در دوره این دولت توانستند در کشور تحول ایجاد کنند.
روحانی اضافه کرد: در سال ۹۸ هر ماه یک‌هزار میلیارد تومان طرح آب و برق، افتتاح کرده و تا پایان سال افتتاح خواهیم کرد و با وجود همه فشارها قیمت ارز را کنترل کرده‌ایم‌ لذا این دولت کارآمد و قوی است و دولتی است که وقتی وارد نیویورک می‌شود، محور همه مذاکرات قرار می‌گیرد و همه برای دیدار با رییس‌جمهور از همدیگر سبقت می‌جویند. رییس‌جمهور خاطر‌نشان کرد: دولت همه ملاحظات و تدبیر و هوشمندی را به کار می‌گیرد و به دنبال آن است که در مذاکرات چه چیزی به دست می‌آورد که به مصلحت و منافع ملت ایران است. روحانی افزود: هنوز هم برای مذاکره پیام می‌دهند و پیام خواهند داد و البته دولت راه خود را با عزت ادامه خواهد داد.رییس‌جمهور با بیان اینکه شرایط اقتصادی در سال‌جاری نسبت به پیش‌بینی‌هایی که اواخر سال گذشته کرده بودیم، بسیار بهتر است، گفت:‌ آمار تورم نقطه به نقطه که بعضا تا ۵۲ درصد بالا رفته بود در شهریور‌ماه ۵/۳۴ درصد و امروز به ۳/۲۸ درصد رسیده است و این روند کاهش تورم نقطه به نقطه تا پایان سال ادامه خواهد یافت. تورم سالانه نیز در بازده دوازده ماهه از ۹/۴۱ درصد امروز ۳/۴۱ درصد شده است‌ لذا ۶/۰ درصد کاهش داشته‌ایم. روحانی قوای مقننه و قضاییه، رسانه‌ها، صدا‌و‌سیما و همه مسوولان کشور را به همدلی و یاری فرا خواند و گفت: بی‌تردید اگر در این مسیر همه با هم باشیم نه تنها شکست نخواهیم خورد‌ بلکه موفق شده و آمریکا شکست خواهد خورد، لذا بیایید با برادری و اخوت بیشتر همدیگر را یاری کنیم. رییس‌جمهور با اشاره به اهمیت ایجاد اشتغال در کشور‌ اظهار داشت: اقدامات خوبی در این زمینه آغاز شده است و آن را با قوت ادامه خواهیم داد چرا که معتقدیم بیکاری پایه همه گرفتاری‌ها و مفاسد است.
روحانی افزود: امروز همه کالاهای ضروری در بازار موجود است و این موضوع بسیار مهمی است و همه دستگاه‌های نظارتی باید نظارت دقیق داشته باشند تا شاهد وضعیت بهتری در زمینه قیمت کالاها نیز باشیم. رییس‌جمهور با اشاره به اینکه در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان نیز اقدامات خوبی آغاز شده است، اظهار داشت: این شرکت‌ها فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را جذب می‌کند و این می‌تواند برای جوانان روحیه‌بخش باشد. با حمایت از این شرکت‌ها توانسته‌ایم بسیاری از قطعاتی را که تحریم بوده، در داخل کشور تولید کنیم.
روحانی خاطرنشان کرد: افتخار ما این است که با تروریست‌ها و فساد می‌جنگیم و مقابله می‌کنیم‌ لذا نباید اجازه دهیم که در سیستم بانکی‌مان اتهام پولشویی به ما بچسبد و این به زیان کشور است.