10 - 11 - 2020
جدال تمام نشدنی
گروه معدن- طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد در حالی با هدف تنظیم بازار داخلی و همچنین حمایت از صادرات هفته گذشته در مجلس به تصویب رسید که این روزها بخش خصوصی نسبت به بخشهای مختلف آن اعتراض دارد. بر همین اساس رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامهای خطاب به رییس کمیسیون صنایع و معادن به تفضیل شش ایراد مهم طرح مجلس برای بازار فولاد اشاره و برای اصلاح هر یک از آنها پیشنهاداتی را نیز ارائه کرد. به این ترتیب اگرچه مجلس قصد دارد با نهایی کردن طرح یادشده همه محصولات رنجیره فولادی را ملزم به فروش در بورس کند اما برخی از تولیدکنندگان فولاد بر این باور هستند که عرضه مواد اولیه معدنی در بورس کالا زنجیره فولاد را بر هم میریزد.
با این حال نمایندگان مجلس و بسیاری دیگر از کارشناسان در این حوزه معتقدند که چنین طرحی به افزایش شفافیت در این حوزه، تزریق سود متوازن به همه زنجیره و همچنین تولیدکننده و مصرفکننده کمک میکند و مانعی برای فعالیت دلالان خواهد شد. در این خصوص عضو هیاتمدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران نیز بر این عقیده است که اگر کف و سقف قیمتی در بورس کالا مشخص باشد، در نتیجه میتوان از این روش استقبال کرد.
اخیرا سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس از بررسی و تصویب جزئیات طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد در جلسه این کمیسیون خبر داد و اعلام کرد که در جریان بررسی طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد از ظرفیت وزارت صنعت، معدن و تجارت فولادکاران بزرگ مانند ذوبآهن اصفهان، اتاق بازرگانی، مرکز پژوهشهای مجلس و… استفاده شده است. حجتالله فیروزی همچنین با بیان اینکه طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد با هدف تنظیم بازار داخل و حمایت از صادرات در ۵ ماده تدوین شده، گفت: این طرح بازار را تنظیم میکند. در واقع شاهبیت این طرح الزام به فروش همه محصولات زنجیره فولادی در بورس است و ضمانت اجرایی آن نیز این است که عدم فروش تمامی محصولات زنجیره فولاد در بورس جرم تلقی میشود و مجازات سنگینی برای متخلفان پیشبینی شده است.
انتفاع تولیدکننده و مصرفکننده
در همین خصوص مصطفی طاهری عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تاکید بر اینکه هدف مجلس، انتفاع تولیدکننده و مصرفکننده فولاد و ساماندهی بازار است، گفت: طرحی در خصوص ساماندهی عرضه محصولات زنجیره فولاد کشور در مجلس مطرح است که جلسات متعددی برای آن در کمیسیون صنایع و معادن و با حضور دستاندرکاران صنعت فولاد کشور برگزار شده است. این طرح مجلس برای قیمتگذاری و نحوه عرضه در زنجیره فولاد به منظور ساماندهی بازار این محصولات است. یکی از بخشهای مهم این طرح، امکان رصد کردن ورود و خروج مواد اولیه و محصولات فولادی در بازار است.این عضو کمیسیون صنایع و معادن اظهار کرد: تلاش مجلس این است که صنایع فولادی از طریق عرضه در بورس کالا، ابتدا نیاز داخل را تامین کنند و مازاد آن صادر شود. این امر هم موجب تامین بازار داخل شده و هم مانع خامفروشی مواد اولیه میشود و درنهایت ایجاد ارزشافزوده را در پی دارد.
طاهری افزود: متاسفانه برخلاف شرکتهایی مانند ذوبآهن که عرضه مناسبی در بورس کالا دارند، برخی واحدها در زنجیره فولاد که ملزم به عرضه در بورس کالا هستند، تنها ۳۰ درصد تعهد خود را اجرا کردهاند و این امر باید اصلاح شود.
رفع مشکلات زنجیره فولاد
همچنین مجتبی رضاخواه نماینده تهران در مجلس نیز در این خصوص گفت: هدف مجلس از تهیه طرحی برای رفع مشکلات زنجیره فولاد، انتفاع تولیدکننده و مصرفکننده و کاهش نقش سوداگران است. در واقع باید، ضمن حفظ سودآوری مناسب برای تولیدکنندگان، محصولات فولادی با قیمت مناسب به دست مصرفکننده برسد. این نماینده مجلس اظهار کرد: به دلیل تغییرات نرخ ارز، متاسفانه شاهد سوداگری در بازار فولاد هستیم که موجب شده نفعی به تولیدکننده نرسد و مصرفکننده تحت فشار قرار گیرد. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بر ضرورت حضور کل زنجیره فولاد در بورس کالا تاکید کرد و افزود: برای حل مشکلات این زنجیره، باید تمام جزئیات مدنظر قرار گیرد و شرایط کلیه بخشهای این زنجیره بررسی شود.
پروین صالحی نماینده مردم شهرستان مبارکه در مجلس نیز در این رابطه اظهار کرد: تلاش نمایندگان مجلس این است که در سال جهش تولید شرایطی فراهم شود تا بازار کالاهای مختلف برای مردم، بازاری آرام و در جهت مطالبات آنان باشد و در این میان از آنجا که فولاد نقشی زیرساختی در دیگر صنایع دارد، از اهمیتی دوچندان برخوردار است. بنابراین امیدوارم با همکاری دستگاه قضا، سودهای سرشاری که برخی دلالان به ناحق از التهاب بازار عایدشان شده به خزانه کشور بازگردانده شود.
ایرادات ششگانه
با وجود اینکه نمایندگان مجلس در راستای کوتاه کردن دست دلالان و سوداگران از بازار فولاد همچنان پیگیر طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد هستند اما برخی از فعالان بخش خصوصی نسبت به بخشهایی از این طرح اعتراض دارند. بر همین اساس رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامهای خطاب به رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی به تفضیل شش ایراد مهم طرح مجلس برای بازار فولاد را تشریح کرده و برای اصلاح هر یک از آنها پیشنهاداتی
ارائه کرد.در پی طرح «توسعه و تولید پایدار فولاد با رویکرد اصلاح سیاستهای تنظیم بازار»، بهرام سبحانی در نامهای خطاب به اکبری بالاپشتی رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس ضمن اشاره به ایرادات ششگانه طرح مجلس برای بازار فولاد، به تشریح نقطه نظرات انجمن تولیدکنندگان فولاد در جهت امکان و افزایش تاثیرگذاری مثبت این طرح، پرداخت.
انجمن در بند اول نامه خود، ورود مجلس به مسائل معاملاتی در بالادست زنجیره فولاد را ضروری ندانسته و آورده است: «طی سالهای گذشته تاکنون در هیچ مقطعی مشکل تنظیم بازار آهن و فولاد در بخش تولید تا فولاد میانی (بیلت و اسلب) وجود نداشته و آنچه که موجب شد مجلس به این موضوع ورود کند، وجود مشکل در شیوه توزیع و فروش از مرحله شمش به بعد بوده و صدور دستورالعمل برای کل زنجیره از سنگآهن تا محصول نهایی، نهتنها ضرورت نداشته، بلکه تبعات آن میتواند بههمریختگی در زنجیره و ایجاد عدم تعادل در بازار سرمایه و سایر بخشهای اقتصادی مربوط به این صنعت را
باعث شود.»
تبصرههای ضدصادراتی حذف شود
رویکرد ضدصادراتی این طرح نیز مورد انتقاد انجمن فولاد قرار گرفته و انجمن با اشاره به مازاد ۵۰ درصدی تولید فولاد کشور نسبت به نیاز داخل، توسعه صادرات را یکی از الزامات صنعت فولاد کشور دانسته و در این نامه گفته شده که «در شرایطی که کشور به تامین ارز حاصل از صادرات غیرنفتی نیاز مبرم داشته و صادرات فولاد با پتانسیل بیش از شش میلیارد دلار ارزآوری سالانه، پس از نفت و پتروشیمی مهمترین منبع تامین ارز کشور به شمار میرود، طرح مواردی همچون حذف معافیت مالیاتی صادرات فولاد (تبصره ۲ ماده ۳ طرح یادشده) و وضع عوارض صادراتی بر این زنجیره (تبصره ۳ ماده ۳ طرح) بسیار عجیب و فاقد توجیه بوده و مغایر با اهداف برنامه ششم توسعه و تاکیدات مقام معظم رهبری بر جهش تولید و کاهش وابستگی اقتصاد به نفت است.»
عرضه اختصاصی فولاد برای صنایع پاییندستی
انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در بند سوم نامه خود عرضه همه محصولات زنجیره فولاد در بورس کالا را باعث خدشهدار شدن روند تولید در صنایع مصرفکننده فولاد از جمله پروژههای نفت و گاز، صنایع خودرو و لوازم خانگی ارزیابی کرده و با اشاره به عدم امکان عرضه محصولات خارج از استاندارد در بورس کالا پیشنهاد داده است محصولات صنعتی خاص (سفارشی) و خارج از درجهبندی کیفی استاندارد از شمول ماده ۲ طرح یادشده خارج شود و این محصولات برمبنای قیمتهای مکشوفه در بورس صرفا به کارخانجات تولیدی به صورت عرضه اختصاصی فروخته شود.
همچنین در ادامه این نامه، ملاک قرار دادن سهمیههای مندرج در سامانه بهینیاب مورد دیگری است که مورد انتقاد انجمن تولیدکنندگان فولاد قرار گرفته و سهمیههای غیرواقعی و نادرست همین سامانه از عوامل التهابآفرین بازار فولاد طی ماههای اخیر عنوان شده است.براین اساس انجمن فولاد پیشنهاد کرده که یک بازه زمانی ششماهه برای اصلاح و بهروزرسانی سهمیههای مندرج در سامانه بهینیاب در نظر گرفته شود و در این زمان بر اساس تجربه ۲۵ساله فولاد مبارکه تخصیص سهمیهها به صورت ظرفیتسنجی تولید واقعی تولیدکنندگان انجام شود. همچنین در این بند با توجه به لزوم تمرکز تنظیم بازار بر محصولات نهایی که به دست مردم میرسد، پیشنهاد شده که لوله و پروفیل نیز در بورس کالا عرضه شود.
صادرات فولاد برنامهریزی قبلی لازم دارد
سبحانی در بند پنجم از نامه خود به رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، مشروط کردن صادرات به مازاد عرضه هفتگی در بورس کالا را در تضاد با فرآیند صادرات آن هم در شرایط تحریم اعلام کرده و با بیان اینکه صادرات فولاد نیازمند برنامهریزی قبلی و هماهنگیهای متعدد با مشتریان و سایر ذینفعان به منظور دور زدن تحریمهاست، پیشنهاد داده در راستای تحقق همزمان تامین نیاز داخلی و توسعه صادرات فولاد، بر رعایت کف عرضه هفتگی در بورس کالا تمرکز شده و صادرات کلیه محصولات زنجیره فولاد به میزان مازاد کف عرضه (اعم از اینکه فروش رفته یا نرفته باشد) مجاز شناخته شود.رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران همچنین در بند پایانی این نامه به ساختار کمیته رصد و پایش بازار فولاد که در طرح مجلس آمده اشاره کرده است. انجمن با تاکید بر لزوم بهرهگیری حداکثری از نظرات تشکلها و بخش خصوصی برای اتخاذ تصمیمات کارشناسی و اجرایی، درخواست کرده که هر هفت عضو تعیین شده برای این کمیته دارای حق رای باشند.
عرضه کل زنجیره در بورس به شرط مشخص شدن کف و سقف قیمت
بر اساس آنچه گفته شد، یکی از موضوعات مهمی که طی هفته گذشته مطرح شده، در خصوص عرضه همه محصولات زنجیره فولاد از سنگآهن تا محصول نهایی در بورس است؛ اقدامی که از سوی مجلس شورای اسلامی کلید خورده و در این میان نظرات متفاوتی در خصوص آن از سوی عرضهکنندگان و خریداران این زنجیره مطرح میشود. مدیرعامل شرکت نورد گرم فلز در این زمینه معتقد است در صورتی که کف و سقف قیمتی برای محصولات عرضه شده در بورس گذاشته شود با این موضوع کاملا موافق است.
مصطفی عبداللهی در این خصوص اظهار کرد: اینکه آیا عرضه و قیمتگذاری همه محصولات زنجیره فولاد از سنگآهن تا محصول نهایی در بورس میتواند منجر به بازگشت آرامش به بازار محصولات فولادی شود، جای بحث دارد، ولی باید اشاره کنم تصمیمی که هفته گذشته گرفته شد و اکنون قرار است به صورت یک قانون درآمده و سنگآهن تا محصول نهایی نیز در بورس عرضه شود، از سوی نوردکاران مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
وی که به عنوان عضو هیاتمدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران نیز فعالیت دارد با بیان این مطلب در ادامه افزود: البته این اتفاق در صورتی مفید خواهد بود که در کنار بورس کالا، بورس موازی تشکیل شود. همچنین اگر کف و سقف قیمتی در بورس کالا مشخص باشد، در نتیجه میتوان از این روش استقبال کرد.
عبداللهی اظهار کرد: برای مثال زمانی که کف قیمت شمش فولادی در بورس ۱۲هزار تومان مشخص شود اما سقف قیمتی برای آن تعیین نشده باشد و در مقابل قیمت این کالا در خارج از بورس ۱۱هزار تومان باشد، اینجاست که میبینیم تفاوت قیمتی بین بورس کالا و بازار آزاد سبب میشود مصرفکنندگان اندکی، نیاز خود را از بورس خریداری کرده و مابقی متقاضیان شمش فولادی همچون نوردکاران ترجیح میدهند ماده اولیه مورد نیاز خود را از بازار آزاد با قیمت پایینتر خریداری کنند. بنابراین از نظر مصرفکنندگان شمشهای فولادی تنها در صورتی میتوان این روش را موفقیتآمیز دانست که کف و سقف قیمتی برای محصولات عرضه شده در بورس معین شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از بحثهای مطرح شده از سوی مرکز پژوهشهای مجلس که در کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز مورد بررسی قرار گرفته، در خصوص برداشته شدن معافیت مالیاتی از محصولات زنجیره فولاد است. اما نکته اینجاست که در تمام جهان شمش و مواد اولیه روی آن عوارض گذاشته اما برای محصولات نهایی جایزه صادراتی در نظر گرفته میشود. به نظر میرسد بهتر است معافیت مالیاتی از سنگآهن تا شمش برداشته شود اما برای بقیه محصولات نهایی این معافیت همچنان پابرجا باشد، زیرا در نهایت منجر به تشویق تولیدکنندگان محصولات نهایی و با ارزشافزوده بالاتر خواهد شد. وی همچنین گفت: واحدهای نوردی کشور توانایی دارند تا هم بورس را تامین کرده و هم اینکه دو برابر فولادیها ارز وارد کشور کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد