جای خالی ایران درمیان بنادر برتر غرب آسیا

در بین اسامی بنادر کانتینری برتر غرب آسیا بنادر ایران دیده نمی‌شود. به همین دلیل هم هزینه‌ تجارت کماکان برای بازرگانان ایرانی همواره بالا بوده و هنوز هم بالاست. این موضوع هم تماما به تحریم بر نمی‌گردد. در مقابل بعد از بندر یانگشان چین، صلاوه عمان در لیست بنادر کانتینری برتر جهان در سال 2023، قرار گرفته است.
بانک جهانی تازه‌ترین نسخه گزارش دوره‌ای شاخص عملکرد بنادر کانتینری را منتشر کرد. گزارش شاخص عملکرد بنادر کانتینری در سال 2023، ارزیابی جامعی از عملکرد بنادر کانتینری جهانی براساس زمان ماندگاری کشتی در بندر ارائه می‌کند. یافته‌های کلیدی این گزارش که مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران منتشر کرده است، نشان می‌دهد که حمل‌و‌نقل دریایی برای تجارت جهانی ضروری است؛ به‌طوری که بیش از 80‌درصد از تجارت کالایی جهانی از نظر حجم از طریق مسیرهای دریایی حمل می‌شود و بخش قابل‌توجه و رو به رشدی از این حجم که حدود 35‌درصد از کل حجم و بیش از 60‌درصد از ارزش تجاری را شامل می‌شود، توسط کانتینرها حمل می‌شود.
در واقع حمل‌و‌نقل دریایی، ستون‌فقرات تجارت جهانی و زنجیره تامین تولید محسوب می‌شود. صنعت دریایی، کم‌هزینه‌ترین، از لحاظ مصرف انرژی، کارآمدترین و مطمئن‌ترین شیوه حمل‌و‌نقل برای مسافت‌های طولانی را فراهم می‌آورد.
گروه جهانی حمل‌و‌نقل بانک جهانی و بخش اطلاعات و تحلیل بازار اطلاعات با همکاری یکدیگر نسخه چهارم شاخص عملکرد بنادر کانتینری (CPPI) را تدوین کرده‌اند. توسعه (CPPI) براساس زمان ماندگاری کشتی‌های کانتینری در بندر است. بنادر کانتینری برتر در CPPI 2023، بندر یانگشان چین، بندر صلاله عمان و بندر کارتاگنا و رتبه چهارم بندر صنجه مراکش است. در رتبه پنجم هم بندر تانجونگ پلاپاس مالزی است.
بنادر کانتینری برتر جهان
براساس داده‌های منتشرشده، بنادر و ترمینال‌ها به‌ویژه ترمینال‌های کانتینری می‌توانند زمینه تاخیر در حمل‌و‌نقل اختلال در زنجیره تامین، اعمال هزینه‌های اضافی و کاهش رقابت‌پذیری را فراهم آورند. علاوه‌بر این تاثیرات منفی عملکرد ضعیف یک بندر، می‌تواند فراتر از محدوده آن بندر به سایر بنادر نیز گسترش یابد، زیرا خدمات حمل‌و‌نقل کانتینری دارای برنامه زمانی ثابت با پهلوگیری مشخص در هر بندر مقصد و در مسیر هستند؛ بنابراین عملکرد ضعیف در یک بندر می‌تواند کل برنامه را مختل کند. این امر به‌نوبه خود هزینه‌های واردات و صادرات را افزایش داده، رقابت‌پذیری کشور منطقه پشت بندر را کاهش داده و مانع رشد اقتصادی و کاهش فقر می‌شود.
براساس این گزارش، پیامدهای منفی آن برای کشورهای درحال توسعه محاط در خشکی و کشورهای در حال توسعه جزیره‌ای کوچک به ویژه قابل توجه است.
تحلیلگران بانک جهانی معتقد‌ند توسعه زیرساخت‌های باکیفیت بنادر کانتینری با عملکرد کارآمد، پیش نیاز استراتژی‌های موفق رشد مبتنی بر صادرات بوده است. کشورهایی که چنین استراتژی را دنبال می‌کنند، نسبت به سایر کشورها، سطح رشد اقتصادی بالاتری خواهند داشت. درضمن زیرساخت‌های بندری باکیفیت و کارآمد، می‌توانند سرمایه‌گذاری در سیستم‌های تولید و توزیع را تسهیل کرده، منجربه افزایش تولید و خدمات لجستیک و نیز افزایش فرصت‌های شغلی و افزایش سطح درآمدها شوند.