جان تنها باغ جهانی مازندران در خطر است

طرح «الحاق باغ جهانی عباس‌آباد به حریم شهری بهشهر» چند سالی است که مطرح شده و با وجود مخالفت‌ها و نگرانی‌های میراث‌دوستان مبنی‌بر خروج این اثر از فهرست میراث جهانی یونسکو اما محدوده ۴۲۰هکتاری آن با پیگیری‌های چند ساله شهرداری بهشهر، از سوی شورای‌عالی معماری و شهرسازی مصوب و ابلاغ شده است. پرسش این است چرا میراث فرهنگی نتوانسته از این اقدام که خروج باغ عباس‌آباد را از فهرست میراث جهانی یونسکو به جریان می‌اندازد و زیست این باغ و جنگل هیرکانی را در تهدید قرار می‌دهد، مانع شود؟
حسین ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مازندران درباره ابلاغ این طرح و نقش میراث فرهنگی در جریان الحاق باغ عباس‌آباد به بافت شهری بهشهر به ایسنا گفت: در حال حاضر، باغ عباس‌آباد یکی از هفت باغ جهانی ثبت‌شده ایران است. این باغ‌ها جزو میراث جهانی یونسکو بوده و جایگاهی جهانی دارند. سوای این، باغ عباس‌آباد در مازندران تنها میراث جهانی به شمار می‌آید که پایگاه جهانی هم دارد. در چنین سطحی، مدیریت واحد آن باید تحت نظارت میراث فرهنگی باشد. اگر این باغ از حوزه روستایی خارج شود و وارد حوزه شهری شود، دیگر حفظ، حراست و نگهداری آن مطابق با قوانین میراثی یونسکو نخواهد بود و این موضوع در روند حفظ و نگهداری این آثار تاثیر منفی می‌گذارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مازندران افزود: موضوع الحاق عباس‌آباد در دوران آقایان حسین‌پور و نوری، استانداران وقت مازندران مطرح و پیگیری شد. در جلسه شورای برنامه‌ریزی نیز بحث شد و تصمیم بر این شد که این موضوع دوباره در کارگروه‌های کارشناسی مطرح شود. در تمام این سال‌ها، میراث فرهنگی با الحاق مخالف بود اما با وجود مخالفت‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، شورای‌عالی معماری و شهرسازی وزارت مسکن به تصویب و ابلاغ این طرح اقدام کرد. در واقع، ما در این زمینه چاره‌ای جز پیگیری بیشتر نداریم و نامه اعتراض را فرستاده‌ایم.
ایزدی با بیان اینکه نگهداری مجموعه عباس‌آباد تحت نظارت انجمن حمایت از زندانیان است، در حالی که به حوزه آنها مربوط نیست و باید نظارت و حفاظت زیر نظر میراث فرهنگی باشد، تاکید کرد: با ابلاغ این طرح، در سال‌های بعد مجوزهای ساخت‌وساز هم داده می‌شود و عملا مسیر دسترسی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و منجر به خروج عباس‌آباد از فهرست جهانی خواهد شد. ما مخالف بوده و هستیم اما در نهایت شورای‌عالی معماری و شهرسازی وزارت مسکن این تصمیم را ابلاغ کرد. حتی آقای دارابی، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این مورد مکاتبات خود را انجام داده و پیگیر این موضوع است. این باغ بخشی از هویت ما و فرهنگ ملی ماست. ما به شدت نگران هستیم که چنین اقدامی ممکن است به از دست رفتن این هویت منجر شود. به همین دلیل هم رسانه‌ها و خبرنگاران عزیزی که این موضوع را مطرح می‌کنند، می‌توانند کمک کنند تا این هویت حفظ شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مازندران در ادامه گفت: استاندار کنونی مازندران پیگیر این موضوع است و حتی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز در این زمینه قول داده‌اند که این موضوع را در جلسه هیات دولت مطرح کنند. در صورتی که نیاز باشد رییس‌جمهور می‌تواند دستور دهد این طرح دوباره مورد بررسی قرار گیرد. ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که این موضوع به طور کامل در شورای‌عالی معماری و شهرسازی دوباره بررسی شود.
ایزدی بیان کرد: در این راستا، رسانه‌ها حتما تاثیر زیادی خواهند داشت. خبرنگاران عزیزی که این موضوعات را مطرح می‌کنید، کمک بزرگی به ما می‌کنید. کارزاری هم در این‌باره راه افتاده است، این نوع پیگیری‌ها و اطلاع‌رسانی‌ها می‌تواند در نهایت به حفظ این هویت تاریخی و فرهنگی کمک کند. ما همچنان امیدواریم که این تصمیمات به نفع میراث فرهنگی کشور باشد و در نهایت مشکلی پیش نیاید.
کارزار «درخواست جلوگیری از الحاق مجموعه جهانی عباس‌آباد (بهشهر- استان مازندران) به حریم شهری» به تازگی و پس از رسانه‌ای شدن موضوع الحاقل این باغ به بافت شهری بهشهر، راه‌اندازی شده است که در متن آن که خطاب به مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور این مطالبه مطرح شده است:«براساس مقررات ثبت ملی و جهانی میراث فرهنگی نسبت به باغ جهانی عباس‌آباد شهرستان بهشهر در استان مازندران و ضوابط مصرح وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، از الحاق این مجموعه بی‌همتای تاریخی با وسعت ۴۲۰ هکتار که تماما پوشیده از جنگل‌های بکر هیرکانی است، به حریم شهر بهشهر جلوگیری شود.»
در ادامه این متن درباره اهمیت و جایگاه باغ عباس‌آباد نوشته شده است: «میراث جهانی باغ عباس‌آباد، بزرگ‌ترین و منحصربه‌فردترین باغ ایرانی است که در قلب جنگل‌های هیرکانی ساخته شده و شهرت جهانی دارد. عباس‌آباد عالی‌ترین نمونه باغ‌های تاریخی برون‌شهری بوده و براساس ضوابط ملی و جهانی نباید به محیط شهری الحاق شود.
همچنین جنگل‌های هیرکانی، به‌عنوان یکی از زیست‌بوم‌های کم‌نظیر زمین در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است و دریاچه عباس‌آباد یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های زادآوری گونه ارزشمند و زادبوم وزغ تالشی است که ۹۰‌درصد پراکنش جهانی آن در ایران و خصوصا در باغ جهانی عباس‌آباد قرار دارد. این مجموعه با ماهیت تاریخی و طبیعی، تنها به خدمات روزانه در بخش گردشگری می‌پردازد و از هیچ ویژگی محیطی شهری برخوردار نیست.»
امضاکنندگان این کارزار از رییس‌جمهور همچنین درخواست کرده‌اند «براساس قوانین مجلس شورای اسلامی در حوزه ثبت و حفاظت از آثار ملی و تعهدات دولت جمهوری اسلامی در معاهده بین‌المللی میراث جهانی یونسکو، از الحاق غیرکارشناسانه این مجموعه به حریم شهر بهشهر جلوگیری کرده و مانع از خروج این مجموعه بی‌نظیر از فهرست جهانی شوید.»
در ادامه این متن آمده است: «بی‌شک الحاق این پهنه تاریخی و طبیعی به حریم شهر بهشهر می‌تواند سرآغازی برای تخریب آثار تاریخی، جنگل‌های هیرکانی و زیستگاه حیاتی جانوران و اکوسیستم طبیعی و بکر این محدوده باشد. همچنین خواهشمندیم مدیریت یکپارچه مجموعه میراث جهانی عباس‌آباد را به متولی قانونی و تخصصی خود (وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) بازگردانید و طرح جامع حفاظتی و گردشگری پایدار برای این منطقه، به‌منظور حفاظت از میراث جهانی و طبیعی و بهره‌گیری شایسته از ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی آن صورت پذیرد.»