8 - 10 - 2024
تیر خلاص به صادرات خشکبار
گروه بازرگانی- صنعت چندصد ساله خشکبار کشور در اثر بیتوجهی و وضع قوانین نادرست در حال نابودی است و بر خلاف کشورهای موفق که به صادرکننده یارانه صادراتی پرداخت میشود، در کشور ما متاسفانه یارانهها از کیسه نحیف کشاورزان به جیب فربه واردکنندگان محصولات غیرضروری سرازیر میشود. محمدرضا فرشچیان، رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران دیروز در یک نشست خبری ضمن انتقاد از وضعیت اختصاص ارز نیمایی به کالای وارداتی و حمایت از واردکنندگان از ارسال نامه سرگشاده این اتحادیه به رییسجمهور خبر داد.
رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران در این خصوص گفت: به خودروساز اجازه صادرات خشکبار داده میشود تا خودرو وارد کند اما با ورود آنها به این بازار، کیفیت و اعتبار ایران کاهش یافته است.محمدرضا فرشچیان در ادامه گفت: صادرات بیش از ۳۵قلم کالای کشاورزی با سیاستهای خاص و غیرمسوولانه هر سال کاهش یافته و محدود به سه تا چهار محصول شده است. وی افزود: زمانی از بادام تا زیره از کشور صادر شده اما امروز به پسته، خرما، کشمش و تا حدودی انجیر محدود شده است.
وی ادامه داد: زمانی نام ایران در کنار فرش، خاویار، زعفران و پسته میدرخشید. متأسفانه صادرات خاویار و فرش حذف و زعفران به افغانها واگذار شد. صادرات پسته هم نفسهای آخرش را میکشد. این مسوول صنفی اضافه کرد: یک زمان ایران بزرگترین تولیدکننده پسته در جهان بود اما در حال حاضر آمریکا سه برابر ایران تولید دارد و بازار جهانی ایران را تهدید میکند؛ ضمن اینکه اسپانیا هم به صادرات این محصول ورود کرده است. همچنین زمانی کشمش ایران در بازار خارجی حرفی برای گفتن داشت اما امروز آمریکا، ترکیه، استرالیا، چین، افغانستان و ازبکستان در این بازار فعال هستند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران با بیان اینکه تعریف سیاستها در داخل منجر به محدود شدن فعالیت تولیدکنندگان و صادرکنندگان شده و این محدودیت هر سال بیشتر میشود، عنوان کرد: چه دلیلی دارد صادرکننده ارز حاصل از صادرات خود را با قیمت پایینتر به واردکننده تحویل دهد. ما انتظار رسیدگی داریم و نباید نوشدارو بعد از مرگ سهراب شود. امروز صادرات کالاهای کشاورزی نیاز به رسیدگی فوری دارد و نباید فرصت را از دست داد.
کاهش آمار صادرات در ۳ سال اخیر
فرشچیان در ادامه به آمار صادرات کشور اشاره کرد و گفت: با توجه به گزارشهای گمرک جمهوری اسلامی صادرات ایران طی سهسال گذشته منفی ۲۰درصد شده است. وی با گلایه از تعریف پایه ارزی تصریح کرد: این امر منجر به این شده که بسته صادراتی با مبلغ هفتدلار فروخته و با تعریف تعهد ارزی فعلی 8/9 دلار باشد.
رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران اظهار کرد: در اتاقهای در بسته برای صادرکنندگان تصمیمگیری میکنند بدون اینکه با تشکلها مشورتی داشته باشند. وی بر ضرورت بازنگری در قوانین پیمانسپاری ارزی ادامه داد: با راهاندازی سامانه نیما صادرکننده موظف شد ارز حاصل از صادرات را در این سامانه اعلام کنند. در این سامانه صادرکننده، واردکننده را نمیبیند و نیازهای آنها مشخص نیست.رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران با تاکید بر اینکه باید تعریف درستی از نرخ ارز وجود داشته باشد، عنوان کرد: در دنیا نرخ ارز و ارزش پول ملی براساس طلای جهانی مشخص میشود. در ایران همیشه قیمت دلار و یورو ۲۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از نرخ جهانی است که فشار آن به صادرکننده تحمیل میشود؛ اینکه دولت به دنبال مدیریت و کنترل جریان ارزی است پذیرفته شده بوده اما باید درست قیمتگذاری شود.وی یادآور شد: به خودروساز اجازه صادرات خشکبار داده میشود تا از محل صادرات خودرو چینی وارد کند. با ورود آنها به این بازار کیفیت محصولات و اعتبار ایران کاهش یافته است.فرشچیان گفت: این نوع سیاستگذاری ارزی سبب شده تا بازار صادراتی ایران محدود شده و اعتبار خود را از دست بدهد و اگر زمانی قیمت جهانی و روز زیره در بازار ایران تعیین میشد امروز نهتنها صادرکننده نیستیم که بازار از زیرههای وارداتی پر شده است.
چالش سیاستهای دستوری بر پیکر صادرات
عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران با تاکید بر اینکه تعیین سیاستهای دستوری بر صادرات محصولات کشاورزی بزرگترین چالش صادرات است اظهار کرد: اگر قرار است پیمانسپاری ارزی وجود داشته باشد، دخالت در قیمتگذاری جایز نیست چراکه قیمت را میزان عرضه و تقاضای ارز مشخص میکند. باید اجازه دهند که صادرکنندگان با واردکنندگان تعامل سازنده داشته باشند.
محمد امین حاج کاظمیان، عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار در این خصوص اظهار کرد: بزرگترین مشکل صادرکنندگان بخش کشاورزی، تعیین سیاستهای دستوری بر صادرات محصولات کشاورزی است. از سال ۱۳۹۷ با موضوع پیمانسپاری ارزی و مدل اجرایی شدن سیاست پیمانسپاری ارزی، صنعت خشکبار و صادرات بخش کشاورزی با مشکلات عدیدهای مواجه شد. از همان ابتدا که سامانه نیما مطرح شد، صادرکنندگان بخش کشاورزی را موظف کردند که ارز خود را در سامانه نیما ارائه کنند. عدم درک صحیح شرایط تحریم مشکلات زیادی را به وجود آورده است.وی افزود: مگر میشود ارز ناشی از صادرات کالای کشاورزی و غذایی را در اختیار واردکنندگان صنایع و صنوف دیگر بگذاریم؟ دنیای تحریم نمیگذارد. مگر مالکیت ارز حاصل از صادرات در دنیا با شرکتهای ایرانی است؟ شرکتهای خارجی و مشتریان خارجی ما هستند که براساس دستورالعملهای ما ارز حاصل از صادرات ما را به شرکتهای خارجی دیگری که میتوانند تامینکنندگان واردکنندگان باشند یا شرکتهای دیگر واریز کنند.حاج کاظمیان ادامه داد: از ابتدا مشکل ما این بود که در سامانه نیما مدل و سیستم امنی تعریف نشده بود. صادرکننده، واردکننده را در نظر نمیگرفت. بعدها صرافیها وارد سامانه شدند. موضوع مهم دیگر نیز موضوع قیمتگذاری نرخ ارزی است. دولتهای پیشین که امیدواریم در دولت جدید اصلاح شود، تعریف صحیحی از نرخ ارز نداشتند. ارزش نرخ ارز در دنیای پیرامون ما چگونه است؟ جز این است که نرخ ارز و ارزش پول ملی ما براساس قیمت طلای جهانی مشخص میشود؟ قیمت طلا و سکه را در ایران چه کسی مشخص میکند؟ بانک مرکزی به چه شکلی روی طلا و سکه قیمتگذاری میکند؟ همان معادله قیمتگذاری قیمت طلا را اگر بررسی کنیم متوجه میشویم که قیمت دلار یا یورو حداقل ۲۰ تا ۳۰درصد قیمت دستوری ارزی است که به صادرکننده تحمیل میشود.وی افزود: این بزرگترین مشکل ما است. مشکلی با موضوع پیمانسپاری ارزی نداریم چراکه این از نظر صادرکنندگان حرفهای به معنای کنترل جریان ارزی در کشور توسط دولت است که ارز به چه شکلی در حال تقسیم و هزینه است اما قیمتگذاری آن به چه صورت است؟ در سال ۱۳۹۷ سیاستی در نظر گرفته شده که مدام در حال تغییر آن هستند. برای اینکه این سیاست را اصلاح کنند حالا میگویند که با خودروسازان تعامل کنید به این معنا که خودروساز میتواند از محل صادرات نسبت به واردات خودرو اقدام کند و این موجب میشود که خودروساز به حوزه صادرات خشکبار ورود کند و هم موضوع کیفیت کالای صادراتی را زیر سوال ببرد و هم براساس سود بسیار بالایی که واردات خودرو دارد و موضوع انحصاری که صادرات خودرو دارد، با پایینترین قیمت ممکن بازارهای بینالمللی را تحتالشعاع قرار دهد.
عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران در پایان تاکید کرد: اگر قرار باشد برای صادراتی که تنها روش توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور است مدام محدودیت تعریف کنیم صرفا باید به صادرات نفت تمرکز داشته باشیم که هزینه حملونقل بالایی دارد. باید تکلیف پیمانسپاری ارزی و سیاستهای قیمتگذاری مشخص شود. اگر قرار است پیمانسپاری ارز وجود داشته باشد، در قیمتگذاری آن هیچ دخالتی نباید باشد چراکه قیمت را میزان عرضه و تقاضای ارز مشخص میکند. باید اجازه دهند که صادرکنندگان با واردکنندگان تعامل سازنده داشته باشند. این کار اگر اتفاق بیفتد قیمت ارز کاهشی میشود. کافی است که دولت یک بار تصمیم بگیرد به صادرکننده اعتماد کند.در این راستا رییس اتحادیه خشکبار در نامهای به رییسجمهور خواستار رسیدگی به چالشهای صادراتی و وضعیت نامطلوب خشکبار کشور شد. در بخشی از نامه رییس اتحادیه خشکبار به رییسجمهوری آمده است: «حال صنعت خشکبار ایران خوب نیست» و بازارهای صادراتی و تولیدی کشور به سرعت رو به افول و نابودی است.
در حالی که برای پیدا کردن و نگه داشتن یک خریدار خارجی چندین سال تلاش و چندین هزار دلار هزینه دارد، از دست دادن آن با یک بخشنامه غیرکارشناسی در یک روز اتفاق میافتد. صنعت خشکبار ما در سالهای اخیر شاهد ورشکستگی بسیاری از واحدهای تولیدی صادراتی بوده که جلوگیری از آن هم خارج از توان صاحبان دردمند این صنایع و محتاج توجه جدی دولتمردان
دلسوز است.
برخلاف تمامی کشورهایی که در امر صادرات غیرنفتی رشد روزافزون داشتهاند قوانین وضع شده در ایران به ضرر صادرات غیرنفتی و به کام واردکنندگان کالاهای غیرضروری رقم خورده است. بازارهای چندین ساله برخی از محصولات صادراتی از جمله فرش، خشکبار و گیاهان دارویی در اثر وضع قوانین خلقالساعه و غیرکارشناسی از دست رفته است و در صورت ادامه روند کنونی همچون زایندهرود و هامون و چیچست خواهد خشکید.
شاهد این مدعی کاهش صادرات خشکبار به میزان 400درصد از حدود پنجمیلیارد دلار به مبلغ یکمیلیارد دلار بین سالهای 1398 و 1402 است و دردآورتر آنکه نتیجه تبعی این ضایعه، بیکاری چندین صد هزار نفر از بهرهبرداران و فعالان مستقیم و غیرمستقیم حوزه کشاورزی بوده است. طرفه آن که تبعات سوء این نابسامانی بهرهمندی اقتصادی تولیدکنندگان بیگانه و واردکنندگان کاخنشین است.
در کدام کشور دنیا سراغ دارید که دولت به تولیدکننده و صادرکننده محصولات کشاورزی تکلیف کند که ارز حاصل از صادرات را به قیمت 30درصد کمتر از نرخ بازار در سامانه نیما واگذار که آن را به واردکننده ساعتهای لوکس یا قهوه، خودرو و موتورسیکلت و صدها کالای لوکس غیرضروری تخصیص دهد. با کدام منطق و توجیهی چنین اتفاقاتی میافتد که به جز فساد و خروج سرمایه از کشور و ایجاد بیکاری دستاورد دیگری نداشته است.
ما امضاکنندگان ذیل که تولیدکنندگان و صادرکنندگان خشکبار قدیمی و همچنین صادرکنندگان نمونه دورههای مختلف کشور هستیم و به نمایندگی از طرف بیش از سه میلیون خانوار کشاورز که به صورت مستقیم در امر تولید خشکبار در اقصا نقاط کشور فعالیت دارند، خدمت حضرتعالی که در مناظرات انتخاباتی تقویت صادرات غیر نفتی و ساماندهی رفع تعهدات ارزی را به جدیت مطرح فرمودید، اعلام مینماییم که صنعت چند صد ساله خشکبار کشور در اثر بیتوجهی و وضع قوانین نادرست در حال نابودی است و بر خلاف کشورهای موفق که به صادرکننده یارانه صادراتی پرداخت میشود، در کشور ما متاسفانه یارانهها از کیسه نحیف کشاورزان به جیب فربه واردکنندگان محصولات غیرضروری سرازیر میشود. عدم رسیدگی سریع و کارشناسانه مناسب به این وضعیت در زمانی نهچندان دور موجبات بیکاری چند صد هزار نفر از کشاورزان و کارگران را رقم خواهد زد، به بیان ساده و روشن با احتساب همه اعضای خانوارها حدود 12میلیون نفر از صاحبان منزلتهای کهن روستایی به صدقهبگیران سرافکنده شهری تبدیل خواهند شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد