توصیه گلپا به هنرمندان جوان چه بود؟

یکی از پژوهشگران و مدرسان حوزه موسیقی مرحوم اکبر گلپایگانی را خواننده‌ای قدرتمند و جریان‌ساز در حوزه ترویج و توسعه فرهنگ آوازی میان عامه مردم توصیف کرد.
رضا مهدوی نوازنده و پژوهشگر موسیقی ایرانی با اشاره به ویژگی‌های هنری و فنی مرحوم اکبر گلپایگانی عنوان کرد: مرحوم گلپایگانی در زمان حیات خود همواره از بازگشت انسان به سمت معبود خویش سخن می‌گفت، بنابراین لازم می‌دانم همین ابتدا از این کلام ارزشمند قرآن کریم که می‌فرماید «انا لله و انا الیه راجعون» استفاده کنم و برای مرحوم گلپایگانی آرزومند رفیع‌ترین درجات الهی باشم. وی افزود: بدون تردید مرحوم اکبر گلپایگانی و جناب حسین خواجه‌امیری (ایرج) نقش موثری در توسعه فرهنگ آوازی موسیقی ایرانی داشتند و دارند. جالب اینکه در آن دوران به فکر کسی هم خطور نمی‌کرد که ۲ فارغ‌التحصیل مدرسه نظام بتوانند تبدیل به ۲ هنرمند مهم، جریان‌ساز و موثر در توسعه فرهنگ آوازی و ترانه‌خوانی شوند. هنرمندانی که بسیار بعید می‌دانم تا سال‌ها بتوانیم همتای آنها را در موسیقی ایرانی داشته باشیم، زیرا این ۲ هنرمند به واسطه استعداد ذاتی، فراگیری درست موسیقی و بنیان‌های قدرتمند آموزشی که در محضر استادان بزرگ موسیقی کشورمان فرا گرفته بودند، توانستند در قالب رفیقان گرمابه و گلستان نقش کم‌نظیری را در موسیقی آوازی ایران ایفا کنند. این نوازنده سنتور بیان کرد: حضور مرحوم گلپایگانی در محضر استاد ارزنده‌ای چون نورعلی برومند قطعا نقش غیرقابل انکاری در زندگی هنری او داشته است، اما خمیرمایه درونی این هنرمند در موسیقی، هوش سرشار، استعداد ذاتی و «گوش قوی» که برای شنیدن موسیقی داشت او را تبدیل به هنرمندی جریان‌ساز در عرصه موسیقی کرد که در زمانی احساس کرد باید در کنار مردم کوچه و خیابان به ارائه موسیقی‌اش بپردازد. او تبیین‌کننده جایگاه فرهنگ آوازی در میان عامه مردم بود و در زمانی که آواز ایرانی رو به انحطاط بود، گلپا و ایرج با هوشمندی متوجه شدند که باید آواز را «ترانه‌وار» سر داد.
خوانشی که به غایت دلنشین بود و موجب شد تا جای این ۲ هنرمند حتی در سینمای آن روزگار نیز باز شود.مهدوی با اشاره به دیگر ویژگی‌های هنری مرحوم گلپایگانی گفت: نکته مهم دیگری که می‌توان درباره اکبر گلپایگانی به آن اشاره کرد، شناخت دقیق او از روحیات مردم که علی‌رغم حضور در مدرسه نظامی، به واسطه آنچه از پدرش مرحوم حاج‌حسین گلپایگانی به عنوان یک نوحه‌خوان و تعزیه‌خوان آموخته بود، فهمید که علاقه مردم چیست و دقیقا به واسطه همین مفاهمه درست بود که در آن روزگار از مضامین موسیقایی نوحه‌ها و تعزیه‌ها استفاده کرد و با یک نظمی که به موسیقی آوازی ایران داد، توانست کاری را انجام دهد که از عهده هر کسی برنمی‌آمد.
«گلپا» برای فرهنگ آوازی ایران کاری کرد «کارستان»؛ اقدامی که تاثیر صدچندانی در ارتقای فرهنگ شنیداری آواز، دقیقا آن چیزی که بسیاری از هنرمندان آن را ثقیل می‌خواندند، داشت و آنچنان خلاقیتی به خرج داد که ناب‌ترین شعرها و ملودی‌ها را با سهولت و روانی به مخاطب ارائه می‌داد.وی یادآور شد: مرحوم گلپایگانی هنرمند بسیار باهوشی بود که برای خوانش بسیاری از آثارش فن بیان و ارائه خود را تغییر می‌داد و چون هنرمند هوشمندی بود با روابط‌عمومی بسیار خوب تلاش می‌کرد تا به هنرمندان جوان ثابت کند که تقلید نکنند. تقلید، گلپا را ناراحت می‌کرد و به همه دوستداران آواز می‌گفت باید صاحب امضا باشید. او همواره توصیه می‌کرد تا هنرمندان نسل جوان گستره هنرشان را بسیار دورتر ببینند و خلاقیت داشته باشند و چقدر خوب که آثارش به شکلی بود که حتی خانواده‌های مذهبی هم کارهای او را گوش می‌دادند؛ فرآیندی که نشات گرفته از هوش و نبوغ او در مخاطب‌شناسی و انتخاب اشعار ناب و آهنگسازان بزرگی داشت و شرایطی را فراهم کرد که اکنون با از دست دادن وی بر این باور باشیم که موسیقی ایران یکی از ارکان مهم موسیقی آوازی خود را از دست داد که بعید می‌دانم شاهد تکرار چنین پدیده‌ای باشیم. او جان‌مایه آواز ایران بود که هنرش همواره جاری و ساری بود، البته در این میان نمی‌توان از همراهی دلسوزانه و عاشقانه بانو گلرخ گرایلی همسر مرحوم گلپایگانی به راحتی عبور کرد که همواره درِ خانه‌شان روی همه هنردوستان باز بود و پذیرای دوستداران استاد بودند.