توجه ویژه بورس به نمادهای کوچک

«جهان‌صنعت»‌- مشکلات نوسانی بازار سهام در چند وقت گذشته تنها به ریسک‌های سیستماتیک مربوط نبود بلکه سیاستگذاری در افزایش مجوز صندوق‌ها، معاملات اهرمی و… به نابسامانی بازار افزود. در شرایط فعلی نمادهای کوچک و متوسط فضای آماده‌تری برای رشد قیمت دارند و جریان پول توجه ویژه‌‌تری را به آنها خواهد کرد. بسیاری از سهم‌ها که از نظر گزارش وضعیت خوبی داشتند بازدهی بهتری از اوراق را توانسته‌اند کسب کنند. پس اینطور نیست که سهامداران نتوانند در بازار حرکتی کنند و تماشاچی باشند اما باید صندوق‌ها و نهادهایی که جریان پولی قوی به سمت آنها می‌آیند و جریان پول در اختیار آنهاست براساس روند بازار پیش بروند تا فضای قیمتی و حرکتی بازار نیز آرام آرام شکل گرفته و شاهد افزایش پی بر ای در بازار باشیم.
هنوز بازار عمق لازم را ندارد و شاید معاملات هم تایید‌کننده همین موضوع است. توسعه غیرکارشناسی صندوق‌ها و بدون در نظر گرفتن مدیریت قوی باعث شده آنها در شرایط مختلف اقدام به نوسانگیری کنند. نمونه آن صندوق‌های اهرمی بوده که تا حدودی فضای بازار را به گروگان گرفته بودند. در واقع جریان پول شتاب و با سرعت و خوشبینی بالا به سمت صندوق‌های اهرمی و سایر صندوق‌ها پمپاژ شد اما این صندوق‌ها این پول را در دل بازار به جریان نینداختند و البته یک ایراد دیگر هم وجود داشت و آن هم اینکه این پول صرف خرید بلوک از صندوق‌های تثبیت و توسعه شد و به شکل خرد در بازار جریان پیدا نکرد. همین موضوع باعث چالش‌های متعدد در بازار شد. به نظر این بار با محدود کردن دامنه صندوق‌ها در کنار سهام سیاستگذار این موضوع را پیش می‌برد که بهتر است فعلا این صندوق‌ها نیز با سرعت کمتری به جذب منابع بپردازند. ایجاد صندوق‌های ریز و درشت متنوع مدل برنده اقتصاد و بازارهای مالی است که همه جای دنیا این الگو را پیش رفتند اما در ایران به یکباره به قدری صندوق تاسیس شده که منجر به انحراف منابع شده است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری و به طور کلی ابزار غیرمستقیم همچنان ایده جذاب و منطقی برای گسترش بازارهای مالی هستند و باعث تقویت نهادهای مالی متعدد می‌شوند.
عملکرد ضعیف و نامتوازن صندوق‌ها
در واقع اصل ماجرای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم درست است منتها در ایران این ابزار درست استفاده و پیاده نمی‌شود. بحث دیگر سرعت رشد صندوق‌های اهرمی عجیب و غریب بود. از حد تصور بسیاری از تصمیم‌گیران نیز خارج شد. آنها خیلی سریع به نبض سفته‌بازی بازار تبدیل شدند. کارکرد درست خود را از دست دادند و البته عملکرد ضعیف و نامتوازن برخی از آنها نیز در این موضوع بی‌تاثیر نبود. به خصوص در مقطع اخیر که بازار با اقبال نقدینگی به سمت آنها پیش رفت. آنها نتوانستند اعتماد عمومی را جلب کنند و حالا با شرایطی مواجه‌ایم که عقبگرد جدی برای کنترل و عدم رشد سریع این صندوق‌ها صادر شده و آن را مشاهده می‌کنیم. البته همچنان صندوق‌های اهرمی جذابیت‌های ویژه‌ای برای بخشی از سرمایه‌گذاران دارند اما نباید منجر به این شود که جریان پول حاضر در بازار کلیت بازار را فراموش کند و برای نوسانات روزانه سراغ این گروه برود. صندوق‌های اهرمی بخشی از جریان پول‌های روزانه و نوسانی بازار را جذب خود کرده‌اند، در حالی که کارکرد درستی در بازار ندارند، یعنی این صندوق‌ها سراغ سهم‌های بزرگ و شاخص‌محور بازار رفته و کارکرد این پول آرام آرام از شکل نوسان مفید و پیش‌برنده بازار به قفل شدن و یخ بستن تبدیل شده است. مشکل امروز بسیاری از سهامداران این است که معتقدند صندوق‌های اهرمی بخشی از جریان پول‌های روزانه و نوسانی بازار را جذب خود کرده‌اند، در حالی که کارکرد درستی در بازار ندارند، یعنی این صندوق‌ها نیز سراغ سهم‌های بزرگ و شاخص‌محور بازار رفته و کارکرد این پول آرام آرام از شکل نوسان مفید و پیش‌برنده بازار به قفل شدن و یخ بستن در این صندوق‌ها انجامیده و این موضوع کارایی بازار را نیز تحت تاثیر گذاشته است. نکته بعد تغییر مداوم قوانین دستورالعمل‌ها و شرایط حاکم بر آنها ممکن است تبعات و اثرات متفاوتی در بازار داشته باشد، از همین‌ رو شاید رفته‌رفته اقبال از سمت بازار به برخی از این صندوق‌ها کمتر شود اما معتقدیم به عنوان یک ابزار قوی همچنان حکمرانان فعلی بازار خواهند بود. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و ایجاد صندوق‌های متعدد متنوع یکی از بهترین اتفاقاتی است که رخ داده اما عدم مدیریت قوی و نظارت بر عملکرد صندوق‌ها باعث بروز چالش‌های متعدد در بازار شده است. چند وقت پیش نرخ سود تضمین شده برای یونیت‌های عادی صندوق‌های اهرمی به ۳۶‌درصد رسیده بود. این کف نرخ تضمین شده برای این نوع واحدها در شرایطی که بازار نوسانی بود ریسک بالایی داشت. این نرخ حتی از بازده بلندمدت بورس نیز بالاتر است. اگر بازده صندوق کمتر از کف تضمین یعنی ۳۶‌درصد سالانه باشد، آن موقع واحدهای ممتاز باید سود تضمینی را جبران کنند. در این شرایط سوال اساسی که مطرح می‌شود این است که آیا خرید واحدهای ممتاز (همین واحدهایی که در بازار معامله می‌شود) اصلا منطقی است؟
اگر بازده مورد انتظار کسی از بورس در سال بالای ۴۱درصد یا در ماه مثلا بالای 3/3‌درصد باشد آن موقع خرید این نوع واحدها منطقی است. وگرنه خرید واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی اصلا منطقی به نظر نمی‌رسد. اگر حباب موجود هم به معادله اضافه شود اوضاع بدتر نیز می‌شود.
صندوق‌های اهرمی دچار مساله مهمی به نام نرخ بهره بالا هستند و دارندگان واحدها باید این مساله را خیلی جدی بگیرند. بر اساس این گزارش می‌توان ادعا کرد که مشکلات نوسانی بازار سهام در چند وقت گذشته تنها به ریسک‌های سیستماتیک مربوط نبود بلکه سیاستگذاری در افزایش مجوز صندوق‌ها، معاملات اهرمی و… به نابسامانی بازار افزود. هرچند گفته می‌شد که صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های اهرمی کمکی در راستای سهامداری افراد بدون تخصص است اما به انحراف منابع دامن زدند و خود به نوسانگیری از بازار پرداختند، در حالی که در مقطع کنونی بازار سهام باید از نوسانات به دور باشد تا بتواند در روندی مثبت قرار بگیرد.