تمرکز بر بازار گردشگری آسیای میانه کافی نیست

سلمان رفتاری*
در سال گذشته تلاش زیادی در معاونت گردشگری صورت گرفت و «رود شو» گردشگری در کشورهای شرق آسیا برگزار شد. اکنون اما تمرکز بر جذب گردشگری از کشورهای آسیای میانه است. مشکل اصلی در این خصوص در درجه اول ضعیف بودن وضعیت اقتصادی مردمان کشورهای آسیای میانه است. باید اذعان داشت که جذب گردشگر از کشورهای محور نوروز و آسیای میانه، چندان برای تورگردانان ایرانی جذاب نیست. به نظرم برای حرکت در مسیر جذب گردشگر و ایجاد بازارهای جدید، لازم است که مسیر و راه صحیح را بشناسیم و صرف انجام اقدامات ظاهری کفایت نمی‌کند. به عنوان کسی که چندین سال است در بازار گردشگری و تورگردانی فعال هستم، معتقدم که تمرکز بر بازارهایی نظیر تاجیکستان، قزاقستان و کشورهای این محور نمی‌تواند در گردشگری کشور تحول ایجاد کند. به هر روی کشور تاجیکستان زمانی جزو جغرافیای ایران بوده است و اصولا این تاجیک‌ها هستند که روی جذب گردشگر از ایران حساب باز کرده‌اند و می‌خواهند که در کنار ترکیه و دوبی به یکی از مقاصد گردشگری ایرانیان تبدیل شوند. با این وجود گران بودن تورها و خدمات تاجیکستان، مانع ایجاد جذابیت برای گردشگران ایرانی شده است.
به هر روی با توجه به جمیع مشکلاتی که در حوزه گردشگری کشور وجود دارد، به نظرم صرف فعالیت وزارت گردشگری برای رفع چالش‌ها کافی نیست و باید گروهی متشکل از وزارت راه‌وشهرسازی، وزارت امور خارجه و سایر نهادهای مرتبط دور هم جمع شده و شرایطی را رقم بزنند که چالش‌های حوزه گردشگری کشور برطرف شده یا به حداقل برسند.
امروز وضعیت و شرایط موجود در زمینه تورهای ورودی چندان مطلوب نیست و شرایط نسبت به قبل تغییری نکرده است. حتی گردشگر از کشورهایی مثل چین و روسیه که کشورهای دوست شمرده می‌شوند به ایران نمی‌آید و جریان ورود گردشگر از این کشورها هم بسیار کم شده است.
گردشگر چینی در شش‌ماهه نخست سال وجود داشت اما در شش‌ماهه دوم سال ورود گردشگران چینی کم شده است. به نظرم با این شرایط با برگزاری چند تور آسیای میانه (که تمرکز روی آن است) مشکل حل نمی‌شود. به هر روی گردشگران آذربایجانی و عراقی به طور معمول وارد ایران شده و می‌روند. گردشگران این کشورها شاید به اسم توریست به ایران بیایند اما عملا از کانال مشخصی نیامده و مشخص نیست که آیا توریست بوده و در ایران هزینه می‌کنند یا اینگونه نیست. متاسفانه این مسائل تاکنون دیده نشده و در خصوص آنها هم کار کارشناسی صورت نگرفته است. در شرایط کنونی به نظرم برای جذب گردشگر به ایران، باید برنامه‌ریزی اصولی انجام گیرد و تمرکز بر بازاری سودآور باشد. همچنین لازم است که برای رفع ایران‌هراسی اقدامی اثرگذار صورت گیرد تا در زمینه برطرف شدن مشکلات گردشگری کشور اقدام مثبتی را شاهد باشیم.
معتقدم که بحث گردشگری ایران جای کار دارد و می‌توان با اقدامات منسجم و هدفمند گردشگر جذب کرد. برای توفیق در جذب گردشگر اما نباید تمرکز صرفا بر جذب گردشگر از آسیای میانه و کشورهای اطراف باشد، به هر روی گردشگر به صورت روتین و معمول از کشورهای همسایه آمده و می‌رود و لغو روادید هم انجام گرفته است. در حال حاضر رفع مشکل بیمه گردشگرانی که از کشورهای آسیای شرقی نظیر اندونزی قصد ورود به ایران را دارند، می‌تواند اقدامی مثبت و راهگشا باشد. همچنین باید تمرکز بر جذب گردشگر از کشورهایی باشد که وضعیت اقتصادی مردمانشان مطلوب است تا زمانی که گردشگران آنها به ایران می‌آیند، هزینه کنند و برای کشورمان درآمدزایی در پی داشته باشند.
* عضو هیات‌مدیره جامعه تورگردانان ایران