1 - 01 - 2025
تلسکوپ فضایی «جیمزوب» معمای ۲۰ ساله «هابل» را حل کرده است
«جهانصنعت»- اوایل دهه ۲۰۰۰، تلسکوپ فضایی هابل قدیمیترین سیاره را مشاهده کرد؛ جسمی به بزرگی 5/2برابر سیاره مشتری که ۱۳میلیارد سال پیش، یعنی کمتر از یک میلیارد سال پس از تولد کیهان، در کهکشان راه شیری شکل گرفت. خیلی زود، سیارههای قدیمی دیگری نیز کشف شدند. این یافتهها دانشمندان را متحیر کرد زیرا ستارهها در جهان آغازین عمدتا از عنصرهای سبکی مثل هیدروژن و هلیوم تشکیل میشدند و تقریبا هیچ یک از عنصرهای سنگین مثل کربن و آهن که سیارات را میسازند، در آنها وجود نداشت. ستارهشناسها بر این باور بودند که دیسکهای گرد و غبار و گاز اطراف ستارههای دارای عنصرهای سبک باید توسط تشعشعات خود ستارهها پراکنده میشدند، به طوری که دیسک پیشستارهای طی چند میلیون سال پراکنده میشد و چیزی برای شکلگیری سیاره باقی نمیماند. در واقع عنصرهای سنگین لازم برای ساخت یک دیسک سیارهای پایدار در اطراف یک ستاره تا زمان انفجارهای ابرنواختر بعدی در دسترس نبودند. با این حال، جیمزوب با نگاهی دقیق به نمایندهای امروزی از آن ستارههای باستانی، ثابت کرد که هابل اشتباه نمیکرد. براساس پژوهش جدیدی که ۱۶دسامبر در مجله اخترفیزیک منتشر شد، پژوهشگرها دریافتند که وقتی تعداد کمی عنصرهای فلزی سنگین وجود داشته باشد، دیسکهای سیارهای میتوانند بسیار بیشتر از آنچه پیشتر تصور میشد، دوام بیاورند. «گیدو دی مارکی»، نویسنده ارشد این پژوهش و ستارهشناس مرکز تحقیقات و فناوری فضایی در نوردویک هلند میگوید: «میبینیم که این ستارهها در واقع توسط دیسکها احاطه شدهاند و حتی در سن نسبتا بالای ۲۰میلیون یا ۳۰میلیون سال همچنان در حال بلعیدن مواد هستند. این یافته همچنین نشان میدهد که سیارههای اطراف این ستارهها نسبت به مناطق ستارهساز مجاور کهکشانمان، زمان بیشتری را برای شکلگیری و رشد دارند.»
تلسکوپ جیمزوب طول موجهای مختلف نور ستارهها را در خوشهای ستارهساز به نام «NGC 346» مشاهده کرد. شرایط این خوشه با تعداد زیاد عنصرهای سبک مثل هیدروژن و هلیوم و کمبود نسبی عنصرهای فلزی و سایر عنصرهای سنگینتر، مشابه وضعیت جهان آغازین است. این خوشه در ابر ماژلانی کوچک در فاصله ۱۹۹هزار سال نوری از زمین قرار دارد. امواج نور و الکترومغناطیسی که از این ستارهها و محیط اطرافشان بیرون میآیند، مدرکی مبتنی بر وجود دیسکهای سیارهای بادوام هستند. به گفته مارچی و همکارانش، پایداری آن دیسکها دو دلیل دارد؛ در درجه اول، ستارههایی که از عنصرهای سبک تشکیل شدهاند، میزبان عنصرهای زیادی نیستند که در معرض واپاشی رادیواکتیو قرار میگیرند.
فقدان تشعشع به این معنی است که ستارهها قدرت کمتری برای عقب راندن دیسک سیارهای دارند، بنابراین دیسک اطراف آنها ممکن است به مراتب بیشتر از دیسک اطراف ستارگان دارای عنصرهای سنگینتر دوام بیاورد.
احتمال دیگر این است ستارهای که فقط از عنصرهای سبک تشکیل شده باید از یک ابر بسیار بزرگ غبار و گاز شکل بگیرد. این ابر غبار فوقالعاده بزرگ همچنین یک دیسک عظیم در اطراف ستاره تازه متولدشده بهجا میگذارد. حتی اگر ستارههای دارای عناصر سبک به اندازه ستارههای دارای عنصر سنگین از خود پرتو منتشر کنند، باز هم پراکنده شدن دیسک زمان زیادی میبرد. النا سابی، یکی از مولفان پژوهش میگوید این یافته پیامدهایی را برای چگونگی شکلگیری سیارهها و همچنین نوع ساختار منظومهها در محیطهای مختلف به دنبال دارد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد