تلاش برای صلح

گروه سیاسی- وزیر امور خارجه ایران بامداد شنبه به دوحه رفت تا با شرکت در «فروم دوحه» و نشست «روند آستانه» که به میزبانی قطر برگزار می‌شود، دور تازه‌ای از رایزنی‌های خود برای مدیریت بحران و تنش در سوریه را آغاز کند. سیدعباس عراقچی که هفته گذشته در سفرهایی به دمشق، آنکارا و سپس بغداد رفته بود، با آغاز هفته جدید نیز رایزنی‌های دیپلماتیکش برای مدیریت بحران سوریه را از سر گرفت و این‌بار در سفری به دوحه، ضمن دیدار با مقام‌های ارشد قطری، با برخی مقام‌های دیگر کشورهای دخیل در بحث مدیریت بحران سوریه نیز به گفت‌وگو پرداخت. عراقچی که هنگام ورود به دوحه مورد استقبال مقام‌های وزارت خارجه قطر و علی صالح‌آبادی سفیر جمهوری اسلامی در دوحه قرار گرفت، در ادامه برنامه‌های این سفر در نشست وزیران امور خارجه روند آستانه شرکت کرد تا با سرگئی لاوروف و‌ هاکان فیدان وزیران خارجه روسیه و ترکیه درباره آخرین تحولات سوریه گفت‌وگو کند.
ماجرای اوج‌گیری مجدد
بحران دمشق
سوریه بار دیگر درگیر بحران است؛ بحرانی که نخستین‌بار بیش از یک دهه پیش، درپی اوج‌گیری جنبش‌های اعتراضی در منطقه که از آن به‌عنوان «بهار عربی» یاد می‌شود، آغاز شد و در ادامه باتوجه به آنکه دولت اسد از هرگونه انعطاف در برابر مخالفان خودداری کرد و ارتش سوریه نیز به هیچ عنوان حاضر به عقب‌نشینی نشد، آن اعتراضات مدنی عملا به یک جنگ داخلی تمام‌عیار تبدیل شد؛ چنانکه ظرف مدت‌زمانی کوتاه در بازه زمانی سال‌های2011 و 2012، میدان منازعه از آن شهروندان معترض سوری و منتقدان وضعیت اداره حکومت از سوی بشار اسد خالی شد و به‌جای آنان، این گروه‌های‌ تروریستی‌ و اسلامگرایان تندروی مسلح بودند که مقابل ارتش سوریه و حکومت مرکزی به ریاست اسد صف بستند. بشار اسد البته در آن مقطع موفق شد به کمک برخی حامیان خارجی خود ازجمله نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و مستشاران سپاه پاسداران، اسلامگرایان افراطی را که علیه حکومت مرکزی دست به اسلحه برده بودند، به عقب براند اما واقعیت این است که این گروه‌های افراطی که ازسوی برخی دشمنان خارجی اسد نیز حمایت می‌شدند، هیچ‌گاه به‌طور تام و تمام زمین‌گیر نشدند. ارتش سوریه هم در حالی به یاری مستشاران سپاه پاسداران و نیروهای حزب‌الله لبنان مانع از پیش‌روی و نفوذ اسلامگرایان افراطی به خاک سوریه می‌شدند که هرگز در این سال‌ها نتوانستند اقتدار از دست رفته خود را بازیابند و طوری خود را بازسازی کنند که قادر باشند بدون کمک جمهوری اسلامی و حزب‌الله لبنان، از مواضع خود پاسداری کنند. شرایطی که در حالی تا همین چندی پیش بدون تغییر باقی مانده بود که در این مدت کوتاه اخیر باتوجه به تحولاتی که در پی جنگ غزه و حمله اسرائیل به مواضع حزب‌الله لبنان رقم خورد، حالا عملا دگرگون شده است. تحولاتی که در پی آن، نیروهای حزب‌الله ناگزیر به عقب‌نشینی در خاک لبنان شدند و در نتیجه مناطقی از خاک سوریه -که امنیتش به کمک نیروهای حزب‌الله تامین می‌شد- در معرض گزند و نفوذ اسلامگرایان افراطی مخالف اسد قرار گرفت.
مذاکرات ایران و قطر درباره
بحران سوریه
وزیر امور خارجه ایران در حالی بامداد شنبه وارد دوحه شد و در ادامه با شماری از مقام‌های ارشد این کشور ازجمله وزیر امور خارجه قطر دیدار کرد که پیش از عزیمت به‌سمت دوحه نیز در پاسخ به تماس تلفنی شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، با این دیپلمات قطری درباره آخرین تحولات سوریه گفت‌وگو کرده بود. سید عباس عراقچی که به‌منظور شرکت در نشست «فروم دوحه» و «روند آستانه» راهی دوحه قطر شده بود، همچنین در جریان این سفر با تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر نیز دیدار و رایزنی کرد؛ دیداری که در آن، طرفین درباره مسائل دوجانبه و منطقه و به ویژه تحولات سوریه رایزنی و گفت‌وگو کردند. همچنین نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر روز گذشته و در جریان گفت‌وگوی تلفنی خود با وزیران خارجه اردن و ترکیه آخرین تحولات غزه و سوریه را مورد بررسی قرار داد.
مذاکرات ایران و ترکیه درباره
بحران سوریه
سیدعباس عراقچی همچنین در جریان سفرش به دوحه قطر، با‌ هاکان فیدان وزیر امورخارجه ترکیه نیز دیدار کرد. این در حالی بود که وزیر امور خارجه ایران انتهای هفته گذشته نیز در مسیر بازگشت از سفر خود به دمشق، به آنکارا رفته و با همتای ترکیه‌ای خود درباره آخرین تحولات سوریه رایزنی کرده بود. عراقچی که در ادامه آن سفر، پس از آنکارا به بغداد رفته بود و علاوه‌بر دیدار با وزیر خارجه، نخست‌وزیر و رییس‌جمهور عراق، در نشست سه‌جانبه‌ای که بعدازظهر جمعه در بغداد برگزار شد، با همتایان عراقی و ترکیه‌ای خود به گفت‌وگو نشسته بود.
نشست «روند آستانه» در حاشیه «فروم دوحه»
روز گذشته نشست وزیران امور خارجه کشورهای عضو «روند آستانه» با حضور سید عباس عراقچی،‌هاکان فیدان و سرگئی لاوروف وزیران امور خارجه ایران ترکیه و روسیه در دوحه قطر آغاز شد؛ نشستی که در شرایطی پشت درهای بسته و در حاشیه «فروم دوحه» برگزار شد که «بررسی آخرین تحولات سوریه از جمله فعالیت مجدد گروه‌های تروریستی در این کشور» ازجمله مهم‌ترین محورهای مورد بحث در آن بود و وزیران امورخارجه ایران، ترکیه و روسیه در دوحه قطر در این رابطه با یکدیگر به رایزنی پرداختند.
تاکید عراقچی بر حمایت ایران
از سوریه
سیدعباس عراقچی همچنین در سخنانی در حاشیه نشست دوحه فروم ضمن ارائه توضیحاتی درباره اهمیت این اجلاسیه گفت: «من امسال قصد اولیه برای شرکت در اجلاس دوحه را نداشتم ولی تحولاتی که در منطقه پیش آمد، به خصوص در سوریه و قراری که با وزیران خارجه ترکیه و روسیه برای برگزاری نشست آستانه داشتیم، باعث شد در این نشست شرکت کنیم.» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین تصریح کرد: «صبح روز شنبه نشست دوحه فروم با موضوع خبرنگارانی که در غزه و لبنان مورد حمله رژیم‌صهیونیستی قرار گرفتند، آغاز شد و به شش نفر از این خبرنگاران نیز جوایزی اهدا و با آنها گفت‌وگو شد و آنها خیلی روشن جنایات رژیم‌صهیونیستی را به تصویر کشیدند.» عراقچی در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگاران در قطر با اشاره به «گفت‌وگویی بسیار صریح و مستقیم با وزیر امور خارجه ترکیه» و برگزاری «جلسه‌ای مبسوط با امیر قطر» گفت: «محور اصلی هر دو دیدار، تحولات سوریه و موضوعات مرتبط با آن بود از جمله اینکه چه مسیری باید در حمایت از مردم سوریه، حفظ تمامیت ارضی این کشور و جلوگیری از پیامدهای احتمالی هرگونه تحول در منطقه و حوزه پیرامونی اتخاذ شود.»
وزیر امور خارجه ایران که در ادامه با پرسشی درخصوص تصمیم و نتایج نهایی این رایزنی‌ها مواجه شد در این رابطه گفت: «در حال ‌حاضر در مرحله‌ای هستیم که همه در حال رایزنی هستند و هنوز زود است که تصمیمی اتخاذ شود؛ تحولات میدانی به صورت سریع در حال رخ دادن است و وضعیت بسیار سیال است‌.» عراقچی با بیان اینکه «کماکان به حمایت‌های خود از مردم و دولت سوریه ادامه می‌دهیم»، گفت: «اکنون یک کارزار سیاسی در جریان است که باید در آن ایفای نقش کنیم و در حال انجام رایزنی‌های مربوط به این موضوع هستیم.» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین با اشاره به برگزاری نشست «روند آستانه» با حضور وزیران امور خارجه ایران، روسیه و ترکیه که بعدازظهر شنبه به میزبانی دوحه برگزار شد، گفت: «احتمالا جلسه دیگری در چارچوب «روند آستانه» و با حضور شماری از وزیران خارجه کشورهای منطقه برگزار می‌شود که طبیعتا هر زمان برگزاری این جلسه قطعی شد، در این زمینه اطلاع‌رسانی نیز خواهد شد.»
عراقچی درمورد برخی جزئیات نشست وزیران خارجه ایران، سوریه و عراق که روز جمعه هفته‌ای که گذشت به میزبانی بغداد برگزار شد، توضیح داد و گفت: «این نشست سه‌جانبه در نوع خود، یک ابتکار جدید بود که در آن، بر حمایت از مردم، دولت و تمامیت ارضی و وحدت سوریه تاکید شد.» وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد: «همچنین در این نشست بر ضرورت جلوگیری از افتادن سوریه به دست تروریست‌ها و تبدیل شدن این کشور به مامنی برای تروریست‌ها تاکید شد.» عراقچی تصریح کرد: «هم‌اکنون میان کشورهای منطقه نگرانی‌ها و منافع مشترکی نسبت به سوریه وجود دارد و ما در حال کار در مورد آنها هستیم.»
تاکید ایران، ترکیه و روسیه بر آغاز مذاکره در سوریه
سیدعباس عراقچی همچنین بعدازظهر شنبه و در توضیحاتی که پس از پایان نشست وزیران امور خارجه «روند آستانه» در دوحه قطر در ارتباط با جزئیات مباحث مطرح شده در این نشست به دست داد، خواستار «پایان فوری درگیری‌ها در سوریه» شد. او با اشاره به برگزاری این نشست با حضور وزیران خارجه ایران، روسیه و ترکیه، مباحث مطرح شده در این نشست را «بسیار خوب» ارزیابی کرد و گفت: «نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه نیز در انتهای این نشست به جلسه ملحق شد.» وزیر امور خارجه ایران با اشاره به مذاکره درباره «مسائل روز و جاری سوریه» در این نشست گفت: «در این جلسه همچنین تاکید شد که درگیری‌ها در سوریه باید فورا خاتمه پیدا کند، تمامیت و حاکمیت ارضی سوریه محترم شناخته شود و در این زمینه به قطعنامه سازمان ملل در این خصوص مراجعه شود و گفت‌وگوهای سیاسی بین دولت سوریه وگروه‌های معارض مشروع سوریه شروع شود.» عراقچی گفت: «قرار شد که با دولت سوریه در این زمینه صحبت کنیم، من مشورت‌های خود را با دمشق خواهم داشت و روسیه نیز با مقام‌های سوریه رایزنی و گفت‌وگو خواهد داشت و ان‌شاءالله با رایزنی با دولت‌های دیگر کار را به پیش می‌بریم.»