27 - 01 - 2025
تقویت حزب یا نجات اقتصاد؟
محمدرضا ستاری – بیانیه دولت چین در 17 ژانویه مبنی بر اینکه اقتصاد این کشور در سال 2024 به میزان 5درصد رشد داشته، با ناباوری و استقبال سرد مردم در رسانههای اجتماعی چین مواجه شده است؛ به طوری که یکی از کاربران نوشته، احساس رشد اقتصادی برای من غیرواقعی است زیرا در اطرافم همه چیز تیره و تار به نظر میرسد.
در همین رابطه و در حالی که بیکاری بالا میان جوانان و رکود بخش املاک و مستغلات به بدبینیها نسبت به وضعیت اقتصادی چین دامن زده است، در بیانیههای دولتی اعلام میشود که در سال 2024 نهتنها اعتماد اجتماعی به میزان زیادی تقویت شده، بلکه وضعیت اقتصادی نیز به طور قابل توجهی بهبود یافته است. دولت چین همچنین علت چنین دستاوردی را اقدامات بهموقع در زمینه ارائه محرکهای اقتصادی عنوان کرده است.
در این میان البته در بیانیههای رسمی دولتی، رگههایی از واقعیت را نیز میتوان یافت زیرا اقتصاد چین در اواخر سال گذشته میلادی رشد کرده و به واسطه یارانههای دولتی بخش لوازم خانگی در ماه دسامبر 39درصد رشد داشته است. با این حال شواهد نشان میدهد سه سال پس از قرنطینههای شدید ناشی از همهگیری کرونا و دو سال پس از چالش اقتصادی، عموم مردم چندان رضایتی مانند گذشته از عملکرد حزب کمونیست چین ندارند.
تله تاسیتوس
تاسیتوس مورخ روم باستان، نظریهای دارد که میگوید: وقتی اعتبار اقتدار عمومی برای دولتها از دست میرود، مهم نیست که مقامات چه میگویند یا چه کاری انجام میدهند؟ در هر صورت جامعه به این گفتهها و اعمال با دید منفی نگاه میکند. طبق گزارشی که به تازگی مجله اکونومیست منتشر کرده، شی جین پینگ یک بار دیگر نیز در سال 2014 با چنین وضعیتی البته باشدت کمتری مواجه شده بود. او نام این وضعیت را تله تاسیتوس گذاشته و در همان زمان به مقامات حزب کمونیست گفت: ما هنوز به این نقطه نرسیدهایم اما نباید فراموش کنیم که مشکلاتی در کشورمان وجود دارد و اگر هم زمانی به تله تاسیتوس برسیم بنیاد حاکمیت و قدرت حزب کمونیست با خطری جدی مواجه میشود.
در چنین شرایطی برخی کارشناسان معتقدند، حالا نیز حکومت شی و حزب کمونیست در خطر افتادن به تله تاسیتوس هستند؛ امری که با دو خطر دیگر برای دولت چین چالشی مضاعف تلقی میشود. یکی تله درآمد متوسط است که نشان میدهد چگونه برخی کشورها ضمن برخورداری از رشد سریع اقتصادی، موفق به انباشت ثروت و ارتقای سطح رفاه عمومی نمیشوند. در این میان هر چند برخی تحلیلگران غربی معتقدند که برخی از آمارها و اطلاعات از سوی مقامات به دلیل ترس از توبیخ شدن به شی نمیرسد اما او خطراتی که حزب کمونیست چین را تهدید میکند، مرتبا برای مقامات حکومتی برجسته کرده و حتی به سرنوشت اتحاد جماهیر شوروی نیز اشاره میکند. به عنوان مثال و در مورد دوم، او در سال 2021 به مقامات ارشد استانی گفته بود: حزب کمونیست شوروی از مردم فاصله گرفت و به یک گروه بوروکراتیک ممتاز تبدیل شد که فقط از منافع خود محافظت میکرد.
اهمیت رصد افکار عمومی
به همین دلیل است که اهمیت افکار عمومی برای حزب کمونیست چین فوقالعاده مهم است؛ به طوری که مقامات محلی حزب به صورت دائم در قالب نظرسنجیهایی دیدگاههای شهروندان در خصوص سیاستهای حاکم را ارزیابی میکنند. همچنین لازم به ذکر است از آنجا که رسانههای خبری تحتکنترل و نظارت حزب کمونیست قرار دارند، مقامات امنیتی و حزبی توجه خاصی را به نظرات آنلاین معطوف کردهاند و در میان چالشهای اقتصادی کشور اکنون چنین نظراتی برای آنها بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.
در همین راستا، آنها انتقادات را به طور کامل بررسی میکنند تا بتوانند از عواملی که باعث ناآرامیهای اجتماعی میشود، جلوگیری کنند. به عنوان مثال مقامات محلی اغلب ترجیح میدهند، خواستههای کارگران را برآورده کنند تا خطر احتمالی اعتصابات را کاهش دهند.
حتی قبل از جشن سال نو میلادی چین که 29ژانویه است، شرکتها و کارفرمایان تحتفشار قرار گرفتهاند تا حقوق و دستمزدها را تا قبل از این روز به طور کامل پرداخت کنند. به همین دلیل هر چند مردم چین از عواقب ناشی از انتقادات به مقامات هراس دارند اما حزب کمونیست چین به رهبری شی به دنبال کنترل وضعیت و همچنین جلوگیری از بروز نارضایتیهای گسترده است؛ امری که به نظر میرسد تقویت و حفظ موضع برتر حزب در اولویت عبور از چالشهای اقتصادی باشد. در همین رابطه است که شی و نزدیکان او اهمیت منابع و تئوریهای غربی و خارجی را برای حفظ حاکمیت حزب کمونیست را درک کرده و سعی میکنند از آنها برای نقشه راه آینده استفاده کنند.
یکی از این منابع کتاب «رژیم و انقلاب قدیمی» الکسیس دو توکویل است که در سال 1856 منتشر شده و الگوی آن توسط وانگ کیشان، رییس تشکیلات مبارزه با فساد چین به عنوان یک منبع مهم نظرسنجی مردم مورد تاکید قرار گرفته است. در همین رابطه شواهد نشان میدهد بسیاری از خوانندگان پس از مطالعه این اثر اعلام کردهاند، حکومتهای اصلاحطلب پس از یک دوره شکوفایی در صورتی که نتوانند انتظارات عمومی را برآورده کنند با خطر مواجه میشوند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد